Menu

Author Archives: Admin1

Fushata #EUChooseSafeFood, për zgjedhjen e duhur ushqimore

Pas suksesit të dy viteve të fundit, EFSA dhe partnerët e saj në Shtetet Anëtare të BE-së po nisin edicionin e tretë të fushatës #EUChooseSafeFood. #EUChooseSafeFood ka për qëllim të ndihmojë shtetasit evropianë të marrin vendime të informuara rreth zgjedhjes së tyre ushqimore. Në vitin 2023 fushata do të jetë më e madhe se kurrë, duke u zgjeruar në 16 vende.

Fushata #EUChooseSafeFood është projektuar për të mbështetur qytetarët në të menduarit kritik rreth zgjedhjeve të përditshme që ata bëjnë në lidhje me ushqimin. Ai ofron informacion praktik dhe lehtësisht të arritshëm për konsumatorët, që nga ndihma në leximin e etiketave të ushqimit dhe të kuptuarit e additivëve deri te këshillat për përgatitjen dhe ruajtjen e ushqimit. Fushata mbulon shumë tema lidhur me ushqimin dhe këtë vit do të përqëndrohet në këshillat që konsumatorët mund të ndjekin për të siguruar higjienë të mirë ushqimore në shtëpi, si të reduktojnë mbeturinat ushqimore dhe çfarë po bëhet anembanë BE për të trajtuar sëmundjet e shkaktuara nga ushqimi.

“EFSA punon me autoritetet kombëtare të sigurisë ushqimore dhe shkencëtarët nga e gjithë Evropa për të siguruar që ushqimi të jetë i sigurt, i shëndetshëm dhe i qëndrueshëm. Fushata #EUChooseSafeFood bën lidhjen midis shkencës së sigurisë ushqimore dhe ushqimit që përfundon në pjatat tona, duke i fuqizuar konsumatorët të bëjnë zgjedhje të mira ushqimore dhe të krijojnë një kuptim më të mirë të ushqimit për të gjithë. Jam shumë i kënaqur të shoh se fushata po kalon nga forca në forcë me më shumë partnerë kombëtarë që regjistrohen për të marrë pjesë këtë vit si kurrë më parë”-tha Drejtori Ekzekutiv i EFSA-s, Bernhard Url.

Fushata synon kryesisht shtetasit evropianë të moshave midis 25 dhe 45 vjeç me një fokus me interes në sigurinë ushqimore dhe shkencën. Ai thekson rolin e shkencëtarëve evropianë që punojnë së bashku për të mbrojtur konsumatorët nga rreziqet që lidhen me ushqimin. (EFSA)

Qendra Alert/Alert.al

Shqetësimi i OBSH për ilaçet e diabetit, të cilat po përdoren për kura dobësimi

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka njoftuar një rishikim të udhëzimeve të saj mbi obezitetin, i cili përveç mbajtjes së një diete të shëndetshme e të ekuilibruar dhe aktivitetit të rregullt fizik do të shprehet mbi qasjen farmakologjike dhe kirurgjikale, e cila sot tregohet si prioritet. Dokumenti do të jetë një përtëritje e udhëzimeve të mëparshme të vitit 2000 dhe duhet të botohet deri në fund të vitit. Fokusi është dukshëm tek agonistët e receptorëve GLP-1, ilaçet antidiabetike që i nënshtrohen një mode që duket e pakapërcyeshme sepse përveçse ndihmojnë në kontrollin e nivelit të glukozës në gjak, ato shkaktojnë humbje të ndjeshme në peshë (rreth 15% të peshës trupore). Vlerësohet se qarkullimi i këtyre produkteve në 10 vitet e ardhshme do të jetë me vlerë 100 miliardë lekë, falë një duzine prodhimesh, disa prej të cilave tashmë janë në treg, të tjera që testohen nga kompanitë e mëdha farmaceutike, për të qenë në gjendje të hyjnë në këtë treg gjigand. Ajo që po ndodh, megjithatë shqetëson OBSH-në, për arsye të shumta. Ndërkohë janë kostot të paarritshme për pacientët apo sistemet shëndetësore me pak mjete, pastaj është çështja e madhe e efekteve anësore afatshkurtra si tw vjella dhe dhimbje koke, por mbi të gjitha, afatgjatë tek njerëzit që nuk kanë diabet: Këto janë në fakt ilaçe që ndërhyjnë në insulinë dhe askush deri më sot nuk e di se çfarë mund të ndodhë pas disa vitesh. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Media britanike "The Telegraph" shkruan për bukuritë natyrore në Shqipëri

“Karaibet e Evropës i gjeni në Shqipëri,”- shkruan Mark Stratton për median britanike “The Telegraph”.

Me ujërat e tij blu, rërën e bardhë dhe palmat, qyteti bregdetar shqiptar i Ksamilit ofron një version ekonomik të plazheve tropikale. Pashë një postim në Instagram pak kohë më parë që përshkruante qytetin bregdetar shqiptar të Ksamilit si Karaibet e Evropës. Kishte më shumë se një ngjashmëri kalimtare, me palmat, plazhin verbues, detin e kaltër dhe çadrat e diellit me kashtë. Me shqetësimin aktual mbi emigracionin shqiptar që po zien, fillova të imagjinoja një rrëfim alternativ të britanikëve “të uritur” për diell, që dynden në drejtim të kundërt për të kërkuar pak rreze dielli karaibike. Kështu që vendosa të bëj një vizitë, për ta parë tamam se si bëhej ky krahasim. Ksamili është sigurisht më i shpejtë dhe më i lirë për të shkuar se sa ishujt Barbados. Fluturova për në Korfuz, ishulli më i afërt grek me Rivierën Shqiptare, që shtrihet përreth 160 kilometra përgjatë bregut lindor të detit Jon. Nga qyteti i Korfuzit është një kalim me traget për 40 minuta drejt Sarandës.

Atje ka shumë siguri dhe qetësi”, më tha taksisti që më çoi në portin e Korfuzit.

Në Sarandë, guida Gëzim Shimi qeshi kur i thashë komentin e taksistit grek.

“I gjithë publiciteti është i mirë. Gjatë viteve të fundit, unë kam udhëhequr shumë britanikë kureshtarë për të parë se si është Shqipëria në të vërtetë”, më tha Gëzimi.

Udhëtuam 30 minuta në jug të Sarandës për në Ksamil, i cili ndodhet pak mbi kufirin e Greqisë Veriore. Ksamili nuk ekzistonte derisa regjimi komunist i Enver Hoxhës e vendosi atë në vitet 1960 si bazë për prodhimin e vajit të ullirit. “Është vetëm disa milje nga Korfuzi, kështu që vetëm ata me prejardhje të besueshme politike lejoheshin të jetonin këtu gjatë komunizmit”, tha Gëzimi.

“Shqiptarët rrezikonin jetën duke marrë varka të vogla apo edhe duke notuar drejt Korfuzit, për t’i ikur marrëzisë staliniste të Hoxhës”, shton ai.

Ksamili është një qytet i vogël, i mbrojtur nga tre ishuj të gjelbër në det. Plazhi është i mbushur me hotele, restorante dhe bare dhe është i ndarë për përdorim privat, megjithëse shumica ishin të mbyllura kur mbërrita para sezonit. Vetëm një numër i vogël njerëzish ishin të zhytur në shtretër, nën çadra me kashtë.

“Ju mund të shihni se deti dhe rëra e bardhë janë pothuajse si të Karaibeve”, thotë ajo.

”Britanikët, gjermanët dhe italianët zënë tre vendet e para. Njerëzit vijnë për 310 ditë me diell çdo vit dhe çmime vërtet janë të mira”, shtoi ajo.

Sedimentet nga malet e mermerta përreth krijojnë një fund deti me rërë të bardhë që jep një ngjyrë të mrekullueshme qumështi. Dhe dhoma ime dyshe, me pamjen e saj të mrekullueshme të ballkonit drejt Korfuzit, kushton vetëm 80 paund për natë. Përgjatë gjithë kohës, Riviera Shqiptare ka pasur vlera të jashtëzakonshme, veçanërisht kuzhina e ndikuar nga italianët, e pasur me ushqime deti. Në hotel, një vakt me tre pjata me sallatë greke, linguini me midhje dhe levrek të pjekur në skarë kushton vetëm 2250 lekë (17 paund). Megjithatë, nuk kishte asgjë nga Karaibet kur një shi i lehtë filloi të nesërmen në mëngjes. Për fat të mirë, një peizazh historik, aq i mirë sa kudo në Evropë, është pranë Ksamilit, me qytetërimet greke, romake dhe osmane që kanë lënë gjurmët e tyre.

Butrinti është një nga tre vendet e Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s të Shqipërisë dhe një vlerë arkeologjike. Virgjili e përmendi atë në “Eneidën” si datimin para rënies së Trojës, por lavdia e vërtetë filloi rreth shekullit III para Krishtit me romakët që u futën brenda dhe lanë struktura karakteristike sublime, përfshirë një teatër 3 000 vendesh me mbishkrime latine. Një orë ecje me makinë na çoi në malet për në Gjirokastër, shtëpitë trekatëshe osmane prej guri dhe kalaja e përmasave të Kështjellës Windsor pothuajse nuk kanë ndryshuar që nga shekulli XVIII. Ajo u njoh nga UNESCO në vitin 2005. Kuzhina është e ndikuar nga osmanët. Për drekë, hëngra imam bajalldi, një pjatë e quajtur sipas emrit të një kleriku mysliman, i cili konsumoi shumë patëllxhanë të mbushur dhe i ra të fikët.

Diku tjetër, plazhi i Porto Palermos mbikëqyret nga një kështjellë me mure të trasha e ndërtuar nga Ali Pashë Tepelena si një mburojë kundër britanikëve në Korfuz. Porto Palermo ka gjithashtu një bazë të braktisur nëndetësesh me një tunel të gjatë. Gëzimi tha se u deshën 30 vjet për ta ndërtuar, kryesisht sepse Hoxha u konfliktua me BRSS-në dhe Kinën, të cilët po financonin ndërtimin e saj. Si kompensim, ai refuzoi të kthente katër nëndetëse sovjetike, shkruan ATSh. Natën e fundit e kalova pranë Vlorës, ku deti Jon takohet me Adriatikun dhe hoteli ”Paradise Beach” ka dhoma dyshe të mëdha me pamje nga deti për 75 paund. Ajri i mbrëmjes ishte i ngrohtë, deti në ngjyrë blu dhe stafi më trajtoi si një mik të humbur prej kohësh. (The Telegraph)

Qendra Alert/Alert.al

Udhëzimi/Pasaportë bimësh për eksportuesit dhe tregtarët, lëshohet vetëm pas ekzaminimit

Importuesit,   eksportuesit,   fermerët dhe subjektet  e  tregtimit  dhe  përpunuesit  e  bimëve, produkteve  bimore  dhe  objekteve  të  tjera do të kenë detyrimin të regjistrohen në Drejtorinë  Rajonale  të  Veterinarisë  dhe  Mbrojtjes së   Bimëve   (DRVMB)  të   rajonit   ku  ushtrojnë aktivitetin.

Ministria e Bujqësisë ka miratuar udhëzimin që përcakton kriteret dhe procedurat e regjistrimit të operatorëve profesionistë, të cilët kryejnë veprimtari si mbjellje; shumim;  prodhim,  përfshirë  rritjen,  shumimin  dhe  mirëmbajtjen;  importin,  lëvizjen  brenda  territorit  të  vendit dhe eksportin; vendosjen në treg.

Agjencia e Mbrojtjes së Bimëve regjistron    të    gjithë    operatorët profesionistë  që  ushtrojnë  aktivitete  në  territorin  e vendit, kur qarkullojnë   brenda   territorit   bimë, produkte  bimore  dhe  objekte  të  tjera,  për  të  cilat kërkohet  një  certifikatë  fitosanitare  ose  pasaportë bimore; operatorët   profesionistë   të   miratuar   për lëshimin  e  pasaportës  bimore; operatorët   profesionistë   të   miratuar   për vulosjen  e  ambalazheve  dhe  paletave  prej  druri, etj.

Të gjithë këta operatorë regjistrohen vetëm një herë dhe duhet të bëjnë një kërkesë pranë Agjencisë së Mbrojtjes së Bimëve, shoqëruar me të dhënat e detajuara të aktivitetit të tyre, për tu bërë pjesë e këtij regjistri.

Ndërkohë Ministria e Bujqësisë ka miratuar edhe udhëzimin që përcakton kriteret dhe kushtet kur një operator i regjistruar mund të pajiset me pasaportën bimore si dhe rastet e heqjes së saj.  Sipas udhëzimit në fjalë, pasaporta  bimore  lëshohet  vetëm  për  bimë, produkte  bimore  dhe  objekte  të  tjera  për  të  cilat është  kryer  një  ekzaminim  i  kujdesshëm,  individualisht ose me mostra përfaqësuese.

Ekzaminimi përfshin gjithashtu materialin e paketimit të bimëve. Operatori profesionist, i cili kërkon të miratohet për   lëshimin e pasaportës duhet të bëjë një kërkesë pranë Agjencisë së Mbrojtjes së Bimëve dhe duhet ti nënshtrohet një kursi trajnimi të cilat organizohen nga kjo agjenci në bazë të kërkesave të ardhurave.

Pasaporta bimore është një garanci për lëvizjen e këtyre produkteve brenda edhe jashtë vendit të origjinës, duke mundësuar gjurmueshmërinë, lehtësuar tregtinë dhe shmangur problematikat e ndodhura herë pas here në eksport me bllokim të ngarkesave të ndryshme. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Shqipëria më e varfra në Europë, e fundit për të ardhurat për frymë

Në vitin 2021 standardet e jetesës në Kukës janë sa 19% e mesatares së BE-së, duke krahasuar PBB për frymë sipas barazisë të fuqisë blerëse. Në të njëjtin vit mundësitë ekonomike të qytetarëve më të varfër të vendit nuk janë as sa gjysma e kryeqytetasve.

Në krahun tjetër Tirana, i cili ka nivelin më të lartë ekonomik në vend i kishte standardin e jetesës sa 42.6 % e BE-së. PBB-ja për frymë e qytetarëve që jetojnë në kryeqytet në vitin 2021 ishte sa 42 për qind e mesatares që konsumoi një qytetar i Bashkimit Europian.

Në qarqet e tjera diferenca është më e thellë. Psh Korça edhe pse me një ekonomi në rritje i kishte PBB-në për frymë sipas paritetit të fuqisë blerëse vetëm sa 23.2 % të BE-së, duke u renditur njësoj me Dibrën për këtë tregues.

Gjithashtu Lezha, Shkodra e kishin standardin e jetesës sa 22 % e BE-së.

PBB-ja për frymë në Shqipëri ishte në vitin 2021 sa 31.7% e mesatares së BE-së. Në të njëjtin vit 9 qarqe (Kukësi, Lezha, Shkodra, Elbasani, Dibra, Korça, Berati , Durrësi) kishin PBB-në për frymë poshtë mesatares kombëtare të krahasueshme me BE.

Në krahun tjetër vetëm Tirana, Fieri dhe Gjirokastra e kishin PBB-në për frymë në krahasim me BE-në më të lartë se mesatarja kombëtare (shiko grafikun e mëposhtëm).

Shqipëria vijoi të jetë e fundit në Europë për të ardhurat për frymë dhe me fuqinë më të ulët blerëse.  Pabarazia ekonomike vit pas viti po thellohet ndërmjet Tiranës dhe qarqeve të tjera, për shkak se ekonomia e kryeqytetit po rritet me ritme më të larta se ekonomia e qarkut më të varfër në vend Kukësit.

Për rrjedhojë ritmet e konvergjencës në vend që të ngushtohen po thellohen me tej, sipas të dhënave zyrtare nga INSTAT për PBB-në e Rajoneve më 2021 që u botua këto ditë. Niveli më i lartë i PBB-së për frymë sipas rajoneve statistikore në nivel qarku, në vitin 2021, ishte në Tiranë, me 886 mijë Lekë dhe shënoi një rritje në terma nominale prej 13,83%, krahasuar me vitin 2020.

PBB për frymë e këtij qarku ishte sa 134% mbi mesataren e vendit.

Në krahun tjetër në qarkun më të varfër të vendit, Kukësi e kishte PBB-në për frymë 395 mijë Lekë, duke shënuar një rritje në terma nominale me 8,74%, krahasuar me vitin 2020. PBB për frymë e këtij qarku ishte sa 59 për qind e mesatares kombëtar. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

“National Geographic” për Vjosën: Si një lumë i egër u kthye në një park kombëtar

Në udhëtimin drejt detit Adriatik, ujërat e lumit Vjosa, të kërcënuara prej dekadash nga digat dhe minierat, shkëlqejnë ndërsa kalojnë nëpër peizazhin magjepsës malor të Shqipërisë së Jugut. Lumi, i mbrojtur kohët e fundit nga statusi i tij si një park kombëtar lumor unik, nxit një lëvizje, qëllimi i së cilës është të shpëtojë rrugët e tjera ujore të pastra kristal duke siguruar që ato të marrin këtë emërtim.

Çështja se si të mbrohen më mirë përrenjtë dhe lumenjtë ka qenë prej kohësh një shqetësim i specialistëve të konservimit. Ndërsa rrugët ujore konsiderohen tradicionalisht në politikat e mbrojtjes së tokës, studimet tregojnë se kjo qasje nuk u sjell dobi atyre, pjesërisht sepse ato mund të hyjnë dhe dalin nga zonat e mbrojtura dhe ndonjëherë edhe të kalojnë kufijtë. Ajo që ndodh në fundin e pambrojtur të një rrjedhe ujore mund të ketë pasoja serioze në të njëjtin rrjedhë ujore qindra kilometra larg.

“Për të mbrojtur një lumë, në radhë të parë duhet të fokusohesh te vetë lumi”, shpjegon Ulrich Eichelmann, ekolog, mbrojtës mjedisor i organizatës austriake ”Riverwatch” dhe drejtor i ”Save the Blue Heart of Europe”, koalicioni ndërkombëtar që qëndron pas suksesit të Vjosës.

I ndihmuar nga aktivistë të tjerë, ai tani po e eksporton këtë qasje në qendër të lumit në vende të tjera të Ballkanit, një rajon në Evropën Juglindore që përfshin 11 vende, bashkë me Bosnje-Hercegovinën dhe Malin e Zi, ku lufta për të mbrojtur rrjedhat e tjera të pacenuara të stresit mjedisor është duke u intensifikuar.

“Ne duam që mbrojtja e lumenjve të këtij lloji të përbëjë një rregull dhe jo një përjashtim”, thotë Ulrich Eichelmann.

Për shpëtimin e një lumi

Sipas disa studimeve, megjithëse uji i ëmbël ushqen një pjesë të madhe të jetës, lumenjtë, liqenet dhe ligatinat janë mesatarisht më të degraduara se ekosistemet detare dhe tokësore, shpesh për shkak të digave që modifikojnë rrjedhën e lumenjve dhe ndërpresin migrimin e peshqve. Megjithëse ka më shumë diga në lumenjtë evropianë se në çdo kontinent tjetër, shumë lumenj të Ballkanit mbeten relativisht të pastër, megjithëse mijëra projekte hidroenergjetike janë në shqyrtim. Në një moment, kishte deri në tetë diga të propozuara në krahun kryesor të Vjosës dhe dhjetëra të tjera në degët e saj. Fushata për mbrojtjen e Vjosës, e cila ka gëzuar një mbështetje dërrmuese të publikut, ka kërkuar vite protestash, padish dhe presioni ndërkombëtar ndaj Shqipërisë për të hequr dorë nga planet për digat. Qeveria, e cila ka luftuar për të përmirësuar kushtet ekonomike të një prej vendeve më të varfra në Evropë, ka rezistuar për një kohë të gjatë, veçanërisht pasi Shqipëria varet pothuajse ekskluzivisht nga hidrocentralet për prodhimin e energjisë elektrike.

”Patagonia”, një furnizues amerikan i pajisjeve të jashtme që shpenzoi gati një milion dollarë për fushatën e Vjosës, thuhet se ka qenë thelbësore për të bindur qeverinë se një park kombëtar do të nxiste industrinë e turizmit në vend.

“Kjo tregon se çfarë mund të bëjë shoqëria civile, qeveria dhe industria kur ne punojmë rreth një sërë qëllimesh të përbashkëta”, thotë Ryan Gellert, CEO i ”Patagonia”, një kompani me qendër në Ventura, Kaliforni.

Sipas Unionit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës (IUCN), statusi i Vjosës si Park Kombëtar i Kategorisë II e mbron atë nga aktivitetet e dëmshme si ndërtimi i digave dhe nxjerrja e zhavorrit, ndërkohë që lejon trafikun e njerëzve.

Përveç pellgut kryesor ujëmbledhës, i cili është shtëpia e më shumë se 1 100 llojeve të kafshëve, parku i ri përfshin tre degë kryesore dhe do të mbulojë më shumë se 400 kilometra rrugë ujore.

Mes konservatorëve, ka pasur disa hezitime për ta quajtur Vjosa parkun e parë lumor kombëtar në botë, pasi lumenjtë e tjerë mund t’i përshtaten këtij përkufizimi.

Por, sipas James Hardcastle, kreu i programit të zonave të mbrojtura të IUCN në Gland, Zvicër, me Vjosën është ”hera e parë që një pellg ujëmbledhës është objekt i krijimit të një parku kombëtar”.

Lumenj të tjerë për të mbrojtur

Sipas ekspertëve, shumica e lumenjve të Ballkanit janë aq të rëndësishëm ekologjikisht saqë projektet hidroenergjetike duhet të ndalohen fare. Tashmë janë dy lumenj që mund të bëhen parqe lumore kombëtare: Una, një lumë që rrjedh kryesisht në Bosnje dhe Moraça, një lumë në Mal të Zi.

Ndërkohë që Una është shtëpia e një prej popullatave të vetme të shëndetshme të salmonit të Danubit (Hucho hucho), species më të madhe të salmonit në Evropë, liqeni i Shkodrës është më i madhi në Ballkan dhe një vend i shenjtë ornitologjik.

Pavarësisht nga projektet e planifikuara hidroelektrike, pellgjet e këtyre dy lumenjve mbeten kryesisht të paprekura dhe sistemet e tyre ujore mund të shtrihen për qindra kilometra përmes peizazheve mahnitëse.

Sipas Vladimir Topiç nga Qendra për Mjedisin në Banja Luka, Bosnje, statusi i ri i Vjosës “duhet të shënojë inaugurimin e mbrojtjeve të ngjashme për lumenjtë e tjerë në Ballkan”.

Sipas Beth Thoren, drejtoreshë evropiane e veprimit mjedisor në ”Patagonia”, kompania e saj planifikon të investojë 4,2 milionë euro për të ndihmuar në krijimin e parqeve të tilla të reja në rajon. Sipas specialistëve të konservimit, shumë lumenj që kanë nevojë për mbrojtje urgjente nuk i plotësojnë domosdoshmërisht kriteret për marrjen e statusit të parkut lumor kombëtar. Një prej tyre është Neretva, një lumë që përshkon Bosnjen dhe Kroacinë. (Stefan Lovgren për “National Geographic”).

How Vjosa Wild River National Park was created—and sparked a movement (nationalgeographic.com)

Qendra Alert/Alert.al

122 milion euro për dixhitalizimin në BE, si përfiton Shqipëria

Dixhitalizimi, investimet në transformime dixhitale të institucioneve e biznesve dhe përqafimi i trendëve të fundit si Inteligjenca Artificiale duket se janë tashmë në fokus të institucioneve europiane. Së fundmi, Komisioni Evropian bëri me dije një program financimi nga i cili edhe Shqipëria mund të përfitojë, në tortën totale të financimit prej 122 milion euro.

Komisioni Europian hapi grupin e parë të thirrjeve për propozime në kuadër të Programit Kryesor të Punës 2023-2024 të Programit të Europës Dixhitale për të forcuar teknologjitë dhe kompetencat dixhitale në të gjithë BE-në. Thirrjet, me vlerë mbi 122 milionë euro, janë të hapura për biznese, administrata publike dhe subjekte të tjera nga Shtetet Anëtare të BE-së, vendet EFTA/ZEE dhe vendet e asociuara, sikurse Shqipëria.

Ky raund investimi do të mbulojë fushën e ndërtimit dhe transformimin dixhital, me 32 milionë euro për projektet që lidhen me Rrjetin e Qendrave më të Sigurta të Internetit që do të ndihmojnë të miturit të trajtojnë rreziqet në internet dhe do t’u mundësojnë qytetarëve të raportojnë në mënyrë anonime rastet e abuzimit seksual të fëmijëve në internet.

Do të ketë gjithashtu investime në qendrat e Observatorit Europian të Mediave Dixhitale që kontribuojnë në luftën kundër dezinformimit në të gjithë Evropën, kuadrin referues të kursimit të energjisë të BE-së, i cili do të lehtësojë zhvillimin e një aplikacioni për të ndihmuar qytetarët të reduktojnë konsumin e energjisë, si dhe një sistem IT për të mbështetur heqjen e materialeve të abuzimit seksual të fëmijëve në internet.

Për më tepër, 31 milionë euro do të mbështesin projektet në fushën e të dhënave, me investime në projektin ‘Genome for Europe’ për të krijuar një bazë të dhënash referuese të gjenomit evropian që do të nxisë përparime të mëdha në kërkimin, inovacionin, parandalimin e sëmundjeve dhe ofrimin e kujdesit shëndetësor.

Projektet në fushën e infrastrukturës cloud do të marrin 25 milionë euro në grante për të mbështetur Zyrën e Shfrytëzimit të Projektit të Rëndësishëm të Interesit të Përbashkët Evropian (IPCEI), e cila do të mbështesë zhvillimin e një platforme të sigurt bashkëpunimi për industrinë e aeronautikës dhe sigurisë.

Gjithashtu do të ketë 18 milionë euro për projektet në fushën e Inteligjencës Artificiale dhe 16 milionë euro për promovimin e aftësive të avancuara dixhitale, me financim për rritjen e aftësive dixhitale të nxënësve të rinj, me fokus tek vajzat e reja. Komisioni Europian bën me dije se, afati i fundit për aplikim në këto thirrje është 26 shtator 2023. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

EFSA: Nevojitet strehim më i mirë për kafshët, për të përmirësuar mirëqenien e tyre

Lopët, rosat, patat dhe thëllëzat kanë nevojë për më shumë hapësirë dhe strehim të përmirësuar sipas rekomandimeve të mirëqenies së kafshëve të botuara në dy opinione të reja shkencore nga Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore (EFSA). Opinionet mbështesin rishikimin e vazhdueshëm të rregullave të Bashkimit Evropian për mirëqenien e kafshëve.

Lopët

Hapësira e mjaftueshme për të lëvizur dhe pushuar është një faktor i rëndësishëm në mirëqenien e lopëve qumështore. Dëshmitë shkencore tregojnë se lopët e lidhura përgjithmonë në stalla kanë dëmtuar mirëqenien dhe kjo praktikë duhet shmangur sipas EFSA-s. Çdo lopë duhet të ketë akses në një hapësirë totale të brendshme, duke përfshirë një zonë për t’u shtrirë prej të paktën 9 m2.

Rekomandime të tjera përfshijnë: dhënien e aksesit të lopëve qumështore në kullota; monitorim të rregullt, duke përdorur furça në të gjitha sistemet e strehimit të lirshëm (pra sistemet ku lopët nuk janë të lidhura) për të lejuar lopët të kryejnë sjellje natyrore të tilla si gërvishtjet dhe krehjen e trupit të tyre.

Rosat, patat dhe thëllëzat

Shkencëtarët e EFSA-s gjithashtu konsideruan rreziqet e mirëqenies për rosat, patat dhe thëllëzat. Ata vlerësuan sistemet për mbarështuesit, si dhe ato që përdoren për zogjtë për mish dhe për prodhimin e vezëve. EFSA identifikoi disa rreziqe që ndikojnë negativisht në mirëqenien e shpendëve dhe siguroi masa për parandalimin e tyre.

EFSA rekomandon shmangien e përdorimit të sistemeve si kafazë për rosat, patat dhe thëllëzat. EFSA rekomandon që zogjve t’u sigurohet më shumë hapësirë dhe rrethime me lartësi të mjaftueshme për të lejuar një person të hyjë në to për të kontrolluar kafshët. Rekomandime të tjera përfshijnë nevojën që: shpendët e ujit të kenë ujë për t’u larë ose për të zhytur kokën në të, materiale për të lejuar zogjtë të eksplorojnë dhe të ushqehen dhe mjediset e folesë për zogjtë që prodhojnë vezë.

Këshilla të bazuara në shkencë për të mbështetur ligjvënësit

Komisioni Evropian kërkoi disa opinione shkencore nga EFSA mbi mirëqenien e kafshëve, në kuadrin e strategjisë së saj nga ferma në tavolinë. EFSA ka publikuar tashmë vlerësimet mbi mirëqenien e derrave, broilers dhe pulave, viçave dhe kafshëve gjatë transportit. (EFSA)

Qendra Alert/Alert.al

Ndryshimet mes bebeve që ushqehen me qumësht gjiri dhe atyre me formulë

Të porsalindurit nuk janë të gjithë njësoj. Secili prej tyre do të ketë një temperament ndryshe që në momentet e para pas lindjes, por ndryshimet te fëmijët shkaktohen edhe nga mënyra e të ushqyerit.

Fëmijët që ushqehen me qumësht gjiri marrin më pak peshë dhe ushqehen më shpesh.

Keni ndjesinë se fëmija juaj që ushqehet me gji ka gjithmonë uri? Kjo ndodh për shkak se qumështi i nënës është më i lehtë dhe lehtësisht i tretshëm, duke qënë gjithashtu edhe më i absorbueshëm nga fëmija. Qumështi i formulës ka një përbërje të tillë që e bën atë më pak të tretshëm dhe për pasojë fëmija do të ndiejë më pak uri, duke shtuar gjithashtu edhe më shumë peshë. Kujdes! Pesha e madhe nuk duhet të ngatërrohet me shëndetin e mirë të fëmijës! Gjithashtu, fëmija e konsideron momentin e pirjes si një moment përkëdheljesh dhe për këtë arsye ai do të dojë të pijë më shpesh.

Fëmijët e ushqyer me gji kanë një sistem imunitar më të mirë.

Ai i jep fëmijës shumë antitrupa të cilat e mbrojnë nga infeksionet.

Nëse fëmija ushqehet me gji do të ketë një zhvillim më të mirë të aparatit tretës.
Ai do të vuajë gjithashtu më pak nga kolikat, konstipacioni si edhe refluksi. Gjë e cila ndodh jo vetëm për shkak të vetisë për t’u tretur më shpejt, por edhe për shkak se kontakti me trupin e nënës e bën fëmijën t’i kalojë me me lehtësi këto shqetësime.

Fëmijët që ushqehen me qumësht gjiri kanë një rrezik më të vogël për të shfaqur alergji ushqimore.
Kjo ndodh pikërisht për shkak të zhvillimit të mirë që ka marrë aparati tretës.

Qumështi i gjirit i bën fëmijët më inteligjentë.

Shumë studime kanë treguar se qumështi i gjirit ka një rol shumë të rëndësishëm në zhvillimin e trurit të fëmijës si edhe intelektit. Nuk duhet të harrojmë pa përmendur se diçka e tillë favorizohet edhe nga kontakti që fëmija ka me nënën ndërsa ushqehet me gji, moment i cili e bën atë të ndihet tepër i lumtur.

Qendra Alert/Alert.al

Ushqimet e duhura për rigjenerimin e qelizave

Trupi i njeriut ka aftësi të rigjenerojë veten pas një farë kohe, për shembull lëkura rigjenerohet për 30 ditë, ndërsa qelizat e kuqe të gjakut rigjenerohen për 4 muaj.

Studiuesit duke përdorur fuqinë rigjeneruese të trupit kanë zbuluar trajtime për një sërë sëmundjesh, si kanceri i gjakut dhe dëmtimet e kyçeve.

Procesi i inflamacionit që zhvillohet në trupin tonë nga një dëmtim ose sëmundje, shkatërron qelizat duke i bërë ato të paafta të përfundojnë procesin e rigjenerimit.

Ushqimet që luftojnë inflamacionin

Frutat e pyllit duke qenë të pasura me antioksidantë dhe vitamina, janë në gjendje të zvogëlojnë inflamacionin dhe të mbështesin procesin e riparimit të qelizave. Ato ndihmojnë gjithashtu në zvogëlimin e dhimbjeve të kyçeve dhe mbështesin funksionin e mëlçisë.

Salmoni dhe prodhimet e detit janë thelbësore për trupin tuaj pasi përmbajnë acide të shëndetshme yndyrore, të cilat luftojnë inflamacionin.

Ato gjithashtu mbështesin funksionin e trurit dhe zemrës, kështu që përfitimet do të jenë të shumta.

Brokoli është i pasur me substanca anti-inflamatore, të cilat përmirësojnë funksionin e mëlçisë dhe procesin e përgjithshëm rigjenerues në trup.

Në të njëjtën kohë, brokoli është një agjent i shkëlqyer detoksifikues.

Xhenxhefili frenon veprimin e elementeve dhjamore që nxisin inflamacionin, duke mbështetur procesin e rinovimit në mënyrë të natyrshme.

Arrat dhe farat janë të pasura me acide yndyrore dhe proteina. Ato mbështesin rigjenerimin e qelizave dhe mund t’ju ndihmojnë të humbisni peshë në të njëjtën kohë.

Arrat, bajamet, farat chia dhe farat e lirit janë të gjitha të shkëlqyera kundër inflamacionit dhe ju mund t’i përfshini ato lehtësisht në regjimin tuaj ushqimor.

Kërpudhat janë të pasura me polifone, të cilët mbrojnë qelizat e mëlçisë nga dëmtimi dhe luftojnë inflamacionin.

Qendra Alert/Alert.al