Menu

Analizë

Rrapaj nga KASH: Buxheti në sektorët e ekonomisë, s’mund të konkurrojmë me rajonin

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Agim Rrapaj kryetar i Këshillit të Agrobiznesit Shqiptar foli për debatin mbi buxhetin në të gjithë sektorin e ekonomisë së ushqimit, Skemën Kombëtare dhe se sa mund të konkurrojë Shqipëria me vendet e rajonit.

“Skema Kombëtare është një pjesë e vogël e buxhetit. Debati për buxhetin në të gjithë sektorit e ekonomisë së ushqimit, duke nisur nga bujqësia ka qenë i hershëm. Debati ka filluar tek përqindja që mbështetet bujqësia si sektor dhe gjithë sektorët e tjerë të ekonomisë së ushqimit, në funksion të shpenzimeve të përgjithshme. Mbështetja ka lëvizur nga 1.6-2.1%. Në vendet e tjera është mbi 3% deri në 5%. Nga shpenzimet e përgjithshme këto sektorë furnizohen në këto përqindje, ne kemi 2.1% në këtë periudhë.  Ky raport është i zhdrejtë për shumë arsye, edhe për konkurrencën krahasuar me vendet që janë të ngjashme me ne, në konceptin e prodhimeve, tregjeve etj. Ky raport natyrisht e penalizon sektorin në disa aspekte: Së pari, në aspektin e konkurrencës. Nuk mund të jesh konkurrues kur të tjerët financojnë më shumë sektorin se sa ne. Së dyti, ka të bëjë me burimet e financimit, jemi mbajtur nga remitancat është matur sektori në nivelet e rritjes. Sektori i bujqësisë nuk ka rënë dhe faktor kryesor janë remitancat. Emigrantët asnjëherë nuk e kanë lënë pa financuar familjet e tyre. Skema Kombëtare ka qenë e mirëpritur nga fermerët, por kanë ngelur dhe fermerë pa disbursuar. Debati jonë ka qenë i vazhdueshëm dhe i fortë sa i përket buxhetimit të Skemës Kombëtare dhe jo vetëm. Debati mes nesh, si fermerë, investitorë në bujqësi, blegtori, peshkim etj. ka nisur që nga shpenzimet për administratë, për rrogat e agronomëve, për rrogat e fermerëve, nuk mund të pretendohet të përballojnë këto vështirësi që kanë, pasi rrogat janë shumë të ulëta, duhet shtuar buxheti”-deklaroi Rrapaj.

Qendra Alert/Alert.al

Indeksi global i bujarisë, ku renditet Shqipëria?

Indeksi iBujarisë 2022, i publikuar nga “Fondacioni i ndihmës dhe bamirësisë” (Charities Aid Foundation), Shqipëria renditet në vend të 96-të sa i përket bujarisë. Ky indeks ka nisur të vlerësohet dhe të publikohet që në vitin 2008, duke marr shkas nga kriza globale financiare dhe ka vijuar të publikohet edhe në vitet në vazhdim. Të dhënat janë të mbledhura dhe përpunuara nga “Gallup”, kompania e njohur për sondazhet e saj të opinionit publik të kryera në mbarë botën, dhe përfshijnë sondazhe të zhvilluara në 119 vende të botës.

Indeksi ka për qëllim të sigurojë të dhëna rreth natyrës së të dhuruarit, ose bujarisë, e shpërndarë në të gjithë botën. Indeksimi është mbështetur në tre aspekte bazë, të shtruara në formën e pyetjeve. Le të shohim si qëndron Shqipëria në secilën prej këtyre pyetjeve.

Pyetja e parë ka të bëjë me ndihmën ndaj një të panjohuri, ku vendi ynë renditet në pozicionin e 78-të në botë, duke shënuar 57%. Pyetja e dytë për të kuptuar më shumë mbi bujarinë, ka të bëjë me dhurimin në vlerave monetare. Sipas të dhënave, vendi ynë renditet në i 48-ti, dhe ka grumbulluar 36% pikëzim. Ndërsa, pyetja e tretë ka të bëjë me punën vullnetare, pra sa të gatshëm janë qytetarët që të dhurojnë nga koha e tyre për punë vullnetare në dobi të komunitetit apo nismave dhe kauzave të ndryshme sociale. Në këtë aspekt, vendi ynë ka rënditjen më të dobët, pasi ka realizuar vetëm 8% pikëzim, duke u renditur në vendin e parafundit në botë, ose të 118-të. Në varësi të kësaj renditje, shohim që shqiptarët janë më mirë në dhurimin e ndihmës në vlerë monetare, janë disi më keq në gatishmërinë e tyre për të ndihmuar një të panjohur dhe renditen shumë keq për kohën vullnetare që dhurojnë.

Për sa i takon vendit më bujar në botë, Indonezia renditet e para, për të pestin vit radhazi, ku sipas raportit kjo mund të lidhet me besimin e tyre, kulturën dhe traditat për të dhuruar para dhe kohë, si dhe për të ndihmuar njerëzit në nevojë. Indonezia ndiqet më pas nga vende të tilla si Kenia, Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Australia dhe Zelanda e Re. Vendet më pak bujare sipas kësja renditje rezultojnë Kamboxhia, Japonia dhe Afganistani. Kryesisht në fund të klasifikimit qëndrojnë vendet të cilat përballen vazhdimisht me konflikte dhe paqëndrueshmëri politike, ekonomike dhe sociale. Përjashtim bën Japonia, ku sipas raportit ekziston mundësia që japonezët e konsiderojnë si përgjegjësi të ndihmuarit apo të dhuruarit.

Nga ana tjetër, krahasuar me vendet e rajonit Shqipëria renditet si vendi “më pak bujar”. Serbia renditet në vendin e 27-të, Maqedonia e Veriut në vendin e 34-të, Bosnje dhe Hercogevinga në vendin e 42-të, Kosova në vendin e 44-të, ndërkohë që mungojnë të dhënat për Malin e Zi. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Ja kur pritet që çmimet të “kapërcejnë” krizën ekonomike

Pas rritjes së çmimeve për shkak të luftës në Ukrainë, kostot e jetesës për qytetarët shqiptarë pritet të shkojnë sërish në nivele normale në fund të këtij viti. Në dokumentin e  kuadrit makroekonomik fiskal 2024-2026, parashikohet që ky vit do të mbyllet me një inflacion në 3 %, ku në konsideratë merret skenari më optimist.

“Presionet  inflacioniste  parashikohet  të  zbuten  në  periudhën  afatmesme.  Me  shuarjen  e  efektit  të bazës  në  normën  e  inflacionit,  duke  supozuar  se  nuk  do  të  ketë  një  goditje  tjetër  të  qenësishme  në ofertën globale të mallrave bazë, si dhe në reflektim të tkurrjes  së të ardhurave reale të disponueshme dhe  shtrëngimit  domethënës  të  kushteve  financiare,  të  cilat  do  të  ushtrojnë  një  presion  frenues  të kërkesës agregate, në skenarin bazë parashikohet (supozohet) se inflacioni do të rikthehet gradualisht drejt  targetit  të  tij  prej  3%  në  fund  të  vitit  2023  dhe  do të qëndrojë  rreth këtij  niveli  për  periudhën afatmesme 2024–2026”, thuhet në dokument.

Ndërkohë po të marrim në analizë se çfarë ka ndodhur në vitin 2022, rezulton se sipas shifrave të INSTAT, muaji dhjetor u mbyll me një nivel inflacioni në  7.4 % ndërsa mesatarja vjetore fiksohet në rreth 6.7 për qind.

Niveli më i lartë i inflacionit është regjistruar në muajin Tetor me 8.3 për qind dhe më pas ka nisur një tendencë rënëse. Por duke marrë në konsideratë faktin se Shqipëria varet në mënyrë të konsiderueshme nga importi dhe luhatjet në tregjet ndërkombëtare, pavarësisht politikave monetare vendase, rikthimi në kushtet e parakrizës duket paksa e vështirë. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Cirogu nga Qendra Konsumatori Shqiptar: Qytetarët, të pasigurt nga teknologjia

E ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Eldisa Cirogu nga Qendra Konsumatori Shqiptar foli për rreziqet që i kanosen konsumatorit nga teknologjia dhe për legjislacionin e BE, që i unifikon shtetet sa i takon kërkesave dhe përgjegjësive kundrejt qytetarit të vet.

“Jemi totalisht të pasigurt në përdorimin e teknologjisë sot dhe në mënyrën se si kjo teknologji po ndërvepron në përdorimin e të dhënave tona. Jo në të gjitha shtetet e Bashkimi Europian është në nivele të njëjta. Në Shqipëri ekziton një përgjegjshmëri shumë e ulët sa i përket rëndësisë së të dhënave personale. Kjo ka të bëjë edhe me konsolidimin e disa insitucioneve që në Shqipëri mungojnë dhe në fakt Bashkimi Europian ka patur një kronologji ndryshimesh në legjislacionin e vet. Nga 2002 kishim një direktivë të BE ku i linte të lira shtetet të arrinin rezultatin. Nga 2002-2018 pati disa ndryshime, pasi teknologjia hyri në mënyrë të shpejtë dhe patjetër se kishte nevojë për ndryshim në legjislacion. Dhe në 2018, një rregullore e BE i unifikon shtetet të jenë në një tutelë sa i takon kërkesave dhe përgjegjësive kundrejt qytetarit të vet. Ne sot me epokën e re të teknologjisë, Inteligjencës Artificiale jemi akoma më shumë të rrezikuar dhe konfuz se si do përdoren këto të dhëna. Të dhënat tona sot janë totalisht të pasigurta dhe vitin që kaluam kuptuam se sa të pambrojtur jemi në Shqipëri në të dhënat tona. Por, edhe qytetari nuk është shumë i vetëdijshëm, që në momentin që ne japim të dhënat tona, që në marketin e lagjes. Është një lloj kulture që nuk e kemi përvetësuar se këto të dhëna janë të rëndësishme. Edhe në SHBA nuk është se krijuan këtë vetëdije direkt, pati një sërë situatash, siguria e ndëshkimit ndaj atyre që përdorën të dhënat në mënyrë të padrejtë”-deklaroi Eldisa Cirogu.

Qendra Alert/Alert.al

Eksperti Said Duleviç: Sa të rrezikuar janë konsumatorët nga teknologjia

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Said Duleviç ekspert teknologjie programues ka folur për teknologjinë AI (Inteligjenca Artificiale), qëllimin e përdorimit dhe se sa janë të rrezikuar konsumatorët nga dëmet që mund të shkaktojë teknologjia.

“Teknologjia AI ose Inteligjenca Artificiale është një programim, Kod që shkruhet e trajnohet dhe personi që e perdor këtë teknologji, herë pas here e përdor për qëllimi përfitimi nëse është biznes. Kjo pasi nëse biznesi kërkon të bëjë punë më shpejt, të kursejë kohë, të bëjë punë më produktive, të nxjerrë të dhëna më shpejt kur e bën në një “makineri” që t’i sjell në mënyrë të automatizuar është benefit shumë i madh nga ana e përfitimeve, por nuk dihet ende se cilat janë pasojat në një kohë të pacaktuar.  Të gjitha informacionet që po ia japim kësaj teknologjie, të dhënat, po ia japim inteligjencës që nuk e dimë se ku po ruhet, se kush i kontrollon dhe nëse mund të përdoren këto të dhëna nesër. Ndaj edhe Bashkimi Europian ka ngritur pikëpyetje të mëdhaja sepse kanë dalë aq shumë teknologji të tilla, saqë është shumë e vështirë t’i kontrollojë se nga kush përdoren dhe me çfarë qëllimi”-deklaroi eksperti i teknologjisë Said Duleviç.

Qendra Alert/Alert.al

Rënia e popullsisë dhe e blegtorisë ul importet e drithërave

Gjatë vitit 2022, importet e drithërave, (grurit për konsumin njerëzor dhe misrit për kafshë) kanë pësuar rënie në rekorde historike me rreth 26%, sipas të dhënave të INSTAT, që referojnë tregtinë e jashtme sipas kapitujve.

Gjithsej vitit të kaluar u importuan 241 mijë tonë drithëra nga rreth 326 mijë tonë në vitin 2021. Lufta në Ukrainë, e cila nisi në fund të shkurtit 2021 stepi tregjet fillimisht për sigurinë e bukës, por shumë shpejt kanalet e tregtisë dhe urbanizimit vazhduan normalisht.

Importuesit shqiptarë zhvendosen një pjesë të furnizimeve nga Rusia në Serbi, por sërish vendi ynë shënoi sasinë më të ulët të importit të drithërave së paku që nga viti 2005 kur të dhënat zyrtare nisën të raportoheshin.

Importuesit e mëdhenj të miellit pohuan se vitin e kaluar pati rënie të madhe të kërkesës për miell. Pas mbi furnizimeve, që u kryen në mars nga frika e luftës në Ukrainë, tregu i pakicës ka tërhequr sasi shumë të vogla të miellit. Importuesit pohuan se importi i drithërave po bie për dy arsye kryesore. Së pari rënia e popullsisë nga emigrimi masiv i të rinjve dhe së dyti tkurrja e numrit të bagëtive.

Industria e përpunimit të miellit dhe brumërave është e para, që ndien efektet e emigracionit. Të larguarit janë kryesisht mosha të reja, grup-mosha që konsumon më tepër brumëra. Sa herë që ka valë emigracioni reflektohet menjëherë te konsumi i miellit dhe bukës, pohojnë importuesit.

Të dhënat zyrtare mbi emigracionin në Britaninë e Madhe dhe nga Eurostat tregojnë se të paktën 20 mijë shqiptare kishin kërkuar azil në vendet e BE-së dhe Britani në 9 muajt e parë të vitit të kaluar.

Të larguarit janë shumë më tepër, duke marrë parasysh ikjet në formën e studimeve, bashkimit familjar, kontratat e punës dhe emigrimin e rregullt në SHBA dhe Kanada. Emigrimi me ritme të larta dhe rënia e numrit të lindjeve po tkurr popullsinë vendase.

Rënia e numrit të bagëtive me ritme të shpejta gjithashtu ka tkurrur konsumin e drithërave. Tkurrja e popullsisë në zonat rurale dhe plakja e shpejtë e saj po redukton me shpejtësi numrin e kafshëve.

Fermat e vogla me dy -tre krerë gjedhë, që përbejnë pjesën dërrmuese të fermave blegtorale po shuhen me shpejtësi.

Vetëm gjatë vitit 2021 sipas të dhënave zyrtare të INSTAT numri i bagëtive ra me 7%, ndërsa këtë vit tkurrja pritet të ketë qenë edhe më e lartë, pasi shumë bagëti u therën për mish, si edhe nga kostot e larta të ushqimit. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

 

Çfarë cilësie ka vaji i ullirit shqiptar? Ja rënditja

Shqipëria, si pjesë e mesdheut ka një traditë shekullore të prodhimit të ullirit, por vitet e fundit ka marrë akoma më shumë vëmendje për shkak të potencialit që ka në ekonominë e vendit sa i përket të ardhurave që gjeneron. Po ashtu, një rëndësi të veçantë i jepet edhe për shkak të vlerave që ka. Por si renditet vaji i ullirit, i cili prodhohet në Shqipëri, krahasuar me vendet e tjera? Renditja Botërore EVOO, e cila është krijuar për të promovuar për konsumatorët produktet më të vlerësuara në botë, ka ekzaminuar 18,312 mostra të vajit të ullirit nga 38 vende prodhuese të ullirit ku mes tyre gjendet edhe vendi ynë. Nga këto 38 shtete prodhuese të vajit të ullirit, Shqipëria renditet në vend të 32-të duke u vlerësuar me 157.50 pikë për vitin 2022. Sipas të dhënave të raportit, Shqipëria ka 4 çmime të fituara sa i përket shijes dhe cilësisë së vajit të ullirit.

Në krye të renditjes për vitin 2022 qëndron Italia me vajin më të mirë të ullirit, duke grumbulluar 84,738 pikë dhe me 1,971 çmime të fituara. Në vend të dytë në botë renditet Spanja me 63,007 pikë dhe me 1,393 çmime, ndjekur nga Greqia në vend të tretë më 53,830 pikë. Turqia, Portugalia, Argjentina dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës ndjekin në renditje në vend të katërt, pestë, gjashtë dhe shtatë. Sa i përket vendeve të fundit gjejmë të renditur Kazakistanin, Azerbajxhanin dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Ndërkohë, Malta dhe Bosnje Hercegovina renditen pas Shqipërisë përkatësisht në vend të 33-të dhe 34-tët.

Sipas të dhënave të “Institutit të Statistikave” në vitin 2021, sipërfaqja gjithsej e drufrutorëve është 87.6 mijë hektarë, ku pjesën më të madhe të sipërfaqes së drufrutorëve për vitin 2021 e zë ulliri me 62,0% ose e thënë ndryshe 54.4 mijë hektarë. Referuar po të dhënave të INSTAT sa i përket prodhimit të ullinjve, në vitin 2021 është regjistruar në 110.164 tonë, duke pësuar një rënie karahasuar me vitin 2020 prej 16.5%. Ullinjtë e kultivuar janë në dy varietete kryesore, ullinjtë varietet për vaj që përfaqësojnë 87,6% të prodhimit ullirit dhe ullinjtë varietet për tavolinë që zënë 12,4%. Nga ana tjetër, sa i përket vitit që sapo lamë pas, biznesi vendas është shprehur se ka pasur një mbiprodhim, thuajse 4 herë më të lartë të vajit të ullirit. Pra, sipas këtij raporti, cilësia e vajit të ullrit shqiptar është ndër më të dobëtat në botë. Pra, nisur nga këto shifra duket se tregu ka mbiprodhim të vajit të ullirit, por referuar renditjes ciliësia nuk është më e mira. Këtë e vërteton edhe varësisa nga importet për këtë produkt. Përpos prodhimit të vajit “Made in Albania” një peshë të konsiderueshme zë edhe produkti i importit. Aktualisht, shumica e vajtit të ullirit vjen nga Italia, si vendi i parë më i madh për importin e vajit të ullirit për Shqipërinë, ndërsa Greqia renditet e dyta. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Problemi me ujërat e ndotur, vetëm 15% e popullsisë merr shërbim nga impiantet

15% e popullsisë së Shqipërisë merr shërbim nga impiantet për trajtimin e ujërave të ndotura. Vet qeveria i pranon këto mangësi teksa thotë se kjo gjë ka sjellë shqetësime kryesore si mungesën e licencimit dhe tarifimit për trajtimin e ujërave të ndotura, funksionimin dhe mirëmbajtjen e pamjaftueshme dhe ndikimit mjedisor të kufizuar për shkak të rrjeteve dhe lidhjeve në zhvillim e sipër.

Në raportin për integrimin europian 2023-2025 theksohet nevoja urgjente për të siguruar harmonizimin e plotë me Direktivën e Trajtimit të Ujërave të Zeza Urbane, shtrirjen e rrjeteve të kanalizimeve, licencimin dhe aplikimin e tarifave për të gjitha impiantet e trajtimit të ujërave të ndotura dhe ndërtimin e atyre të reja, veçanërisht në zonat urbane dhe bregdetare dhe ato të vizituara nga turistët.

“Rrjeti i monitorimit dhe raportimit të cilësisë së ujit dhe sistemi i licensimit duhet të përmirësohen më tej dhe të harmonizohen me kërkesat e acquis. Nën-sektori i furnizimit me ujë dhe kanalizimeve ka nevojë për përmirësime. Megjithatë, nevojiten përpjekje më të mëdha për të forcuar kapacitetet, performancën dhe qëndrueshmërinë e shërbimeve komunale.”- shkruan më tej raporti.

Edhe pse janë shtuar impiantet e trajtimit të ujërave të ndotura përsëri janë të pamjaftueshme. Këtë fakt evidenton raporti vjetor i Entit Rregullator të Ujit 2021. Pavarësisht një rritje të lehtë të mbulimit me impiante të trajtimit të ujërave të ndotura, sërish vendi mbetet larg objektivave të vendosura thuhet në raport.

Sipas Entit Rregullator të Ujit shërbimi i “grumbullimit e largimit të ujërave të ndotura” ofrohet nga 53 shoqëri ndërsa përpunimi i tyre arrihet të kryhet vetëm nëpërmjet 8 (tetë) impianteve të ndërtuara ndër të cilat vetëm 5 (pesë) prej tyre janë të pajisur me licencë nga ERRU, ndërsa 3 (tre) prej tyre ende nuk plotësojnë kërkesat ligjore për licencim për këtë kategori shërbimi.

Rritja e cilësisë së shërbimit të kanalizimeve lidhet me nevojën e të pasurit të impianteve të trajtimit të ujërave të ndotura. Për vitin 2021 kanë raportuar të dhëna 7 shoqëri ku numri total i popullsisë së shërbyer është rreth 33,563 banorë krahasuar me vitin 2020. Ky tregues gjithsesi mbetet në nivele të pakënaqshme

Për të konsoliduar progres, qeveria rendit të nevojshme miratimin e projektligjit për furnizimin me ujë dhe kanalizimet brenda vitit 2023, si dhe Strategjisë Kombëtare 2022-2030. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Studimi: Bletët bëjnë dallimin mes numrave çift dhe atyre tek

Deri më tani, kategorizimi tek dhe çift, i quajtur edhe klasifikimi i barazisë mendohej se ishe ekskluzivitet i njerëzve. Por, në një studim të ri, të botuar sot në revistën Frontiers in Ecology and Evolution, rezulton se këtë aftësi e kanë edhe bletët.

Trajnimi i bletëve për të mësuar tek dhe çift

Studimet kanë treguar se bletët mund të mësojnë të renditin sasitë , të kryejnë mbledhje dhe zbritje të thjeshta, të përputhin simbolet me sasitë dhe të lidhin konceptet e madhësisë dhe numrit.

Për t’u mësuar bletëve një detyrë barazie, individët u ndanë në dy grupe. Njëri ishte trajnuar për të lidhur numrat çift me ujë me sheqer dhe numrat tek me një lëng me shije të hidhur (kininë). Grupi tjetër u trajnua për të lidhur numrat tek me ujë sheqeri dhe numrat çift me kininë.

Bletët u trajnuan duke përdorur krahasimin e numrave tek kundrejt çiftit (me karta që paraqesin 1-10 forma të printuara) derisa ato zgjodhën përgjigjen e saktë me 80% saktësi.

Çuditërisht, grupet përkatëse mësuan me ritme të ndryshme. Bletët e stërvitura për të lidhur numrat tek me ujin me sheqer mësuan më shpejt. Paragjykimi i tyre i të mësuarit ndaj numrave tek ishte e kundërta e njerëzve, të cilët i kategorizojnë numrat çift më shpejt.

Më pas, studiuesit testuam çdo bletë në numra të rinj që nuk u shfaqën gjatë trajnimit. Në mënyrë mbresëlënëse, ato i kategorizuan numrat e rinj me 11 ose 12 elementë si tek ose çift me një saktësi prej rreth 70%.

Rezultatet treguan se truri në miniaturë i bletëve ishte në gjendje të kuptonte konceptet tek dhe çift. Pra, një tru i madh dhe kompleks i njeriut i përbërë nga 86 miliardë neurone dhe një tru insekti në miniaturë me rreth 960,000 neurone, mund të kategorizojnë numrat sipas barazisë.

Qendra Alert/Alert.al

Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë, letër të hapur për Këshillin e Evropës: Ka ardhur koha që BE t’a shohë realitetin me Kosvën ashtu siç është

Për dijeni: Josep Borrell, Përfaqësues i Lartë i Bashkimit Evropian për Politikën e Jashtme dhe të Sigurisë.

Tiranë, 26 Dhjetor 2022 – Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë po ndjek me shqetësim të madh situatën në veri të Kosovës, e përshkallëzuar me tërheqjen e serbëve të Kosovës nga institucionet e Kosovës, ngritjen e barrikadave dhe përdorimin e dhunës nga bandat kriminale që synojnë një agjendë politike destabilizuese, të mbështetur nga presidenti i Serbisë Aleksandër Vuçiç.

Këto momente kërkojnë qartësi gjykimi dhe vendosmëri veprimi nga NATO, BE dhe SHBA, përpara shpërthimit të një konflikti me pasoja të pakontrollueshme.

Vlen të kujtohet se Kosova ishte vendi i fundit i rajonit që vuajti nga gjenocidi dhe spastrimi etnik i regjimit të Millosheviçit, duke çuar në ndërhyrjen ushtarake të NATO-s. Që prej asaj kohe, janë zhvilluar disa procese negociatash për arritjen e paqes, në përfundim të të cilave Kosova ka miratuar në mënyrë të njëanshme të gjitha propozimet ndërkombëtare, përfshirë pakon Ahtisaari, parimet e së cilës janë trupëzuar në Kushtetutën dhe qeverisjen e Kosovës.

Pavarësia e Kosovës ishte një rast ‘sui generis’ dhe një histori suksesi e investimit të përbashkët të popullit të saj dhe e vendosmërisë së palëkundur politike, transatlantike dhe evropiane.

Kosova tani është një vend lider i demokracisë, sundimit të ligjit dhe mbrojtës i të drejtave të njeriut, duke lënë pas secilin nga 5 vendet e tjera të rajonit. Raportet ndërkombëtare e vendosin Kosovën e linjëzuar me BE në krye të renditjes, duke konstatuar progres thelbësor në të gjithë treguesit e qeverisjes.

Dialogu i ndërmjetësuar nga BE, i nisur në vitin 2011 me qëllim normalizimin e marrëdhënieve ndërmjet Serbisë dhe Kosovës, gjeneroi marrëveshje të rëndësishme, ku Marrëveshja e Brukselit 2013 ishte më gjithëpërfshirësja. Leva e BE dëshmoi të ishte e fortë dhe efikase, duke i shërbyer një epoke paqeje, stabiliteti dhe bashkëpunimi midis dy vendeve, si dhe në mbarë rajonin tonë.

Fatkeqësisht, ato momente optimizmi dhe angazhimi janë zbehur, pasi qasja e BE në rajon u shndërrua në politika kontradiktore, pavarësisht papajtueshmërisë së tyre me projektin evropian dhe vlerat e tij.

Kjo qasje kontradiktore u thellua me sjelljen e disa liderëve evropianë të cilët arritën deri në miratimin e njëanshëm të skenarëve të shkëmbimit territorial, që çel kutinë e Pandorës me orekset monoetnike në rajon, duke minuar dhe vetë parimin themelues të Bashkimit Evropian.

Është për të ardhur keq që disa liderë evropianë kanë mbyllur sytë ndaj nostalgjisë së Presidentit Vuçiq për politikat e Millosheviçit, që jehon përtej fjalimit të tij provokues të vitit 2018 apo glorifikimit të kriminelëve të dënuar të luftës. Gjatë kësaj kohe, Serbia ka vazhduar të forcojë lidhjet e saj me Rusinë, duke përdorur të njëjtën propagandë konflikt nxitëse, ka përparuar me importimin e armatimit të rëndë, me stërvitje të përbashkëta ushtarake, marrëveshje dypalëshe të koordinimit së politikës së jashtme, ka refuzuar zbatimin e sanksioneve, kundër të gjitha pritshmërive dhe politikës së BE-së. Presidenti Vuçiç shkoi deri aty sa bëri thirrje për dërgimin e 1000 trupave serbe në Kosovë, duke sfiduar hapur jo vetëm Kosovën por edhe aleatët evropianë dhe transatlantikë.

Ndërkohë që BE-ja ka qenë vigjilente për efektet e mundshme të agresionit Rus kundër Ukrainës sovrane dhe demokratike, ajo në mënyrë të pafalshme vazhdon politikën e saj paqtuese kundrejt aktorëve proxy të Rusisë në rajonin e Ballkanit Perëndimor, sikur asgjë të mos ketë ndryshuar që nga shkurti i këtij viti.

Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë beson fuqimisht se ka ardhur koha që BE-ja ta shohë realitetin ashtu siç është, me Kosovën qenësisht të ankoruar në rrugën evropiane, të përkushtuar drejt paqes, stabilitetit dhe prosperitetit, ndryshe nga Serbia që ka zgjedhur kapelën e Rusisë, duke shpallur, pa asnjë kufizim, një luftë hibride kundër Kosovës, institucioneve legjitime demokratike dhe integritetit të saj territorial.

Ushtrimi i tepruar i presionit ndaj Kosovës, në vend të ndalimit të skenarëve destabilizues të sponsorizuar nga Rusia, sugjeron mesazhin më të keq të mundshëm duke rrezikuar investimin politik vizionar të aleatëve perëndimorë jo vetëm në Kosovë, por edhe në rajon.

KASH beson se mekanizmi i dialogut mbetet alternativa më e mirë si për Kosovën ashtu edhe për Serbinë për të çelur përfundimisht dhe me vendosmëri një kapitull të ri në marrëdhëniet e tyre dypalëshe. Në këtë kontekst, Këshilli i bën thirrje BE-së që t’u kundërvihet me vendosmëri dhe pa vonesë përpjekjeve destabilizuese të Serbisë, dhe t’i udhëheqë negociatat duke i qendruar besnike parimeve dhe vlerave evropiane. U bëjmë gjithashtu thirrje të dyja vendeve, Serbisë dhe Kosovës, që të respektojnë angazhimet e deritanishme, të dakorduara në mirëbesim, në frymën e marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë dhe perspektivës europiane të rajonit tonë.

Anëtarësimi në BE mbetet plani më i mirë i paqes dhe begatisë për rajonin tonë dhe Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë mbetet me shpresë se secili nga 6 vendet do t’i bashkohet familjes evropiane bazuar në meritat e proceseve të tyre individuale, të çliruar prej çdo ndikimi të palëve të treta që synojnë minimin e këtij projekti strategjik.

Me respekt,

Këshilli i Ambasadorëve Shqiptarë

Burimi: https://www.albanianambassadors.al/sq/2022/12/29/leter-e-hapur-per-anetaret-e-keshillit-evropian/