Këshilla

Vaji i peshkut është një nga suplementet ushqimore më të konsumuara. Është i pasur me acide yndyrore omega-3, të cilat janë shumë të rëndësishme për shëndetin.

Çfarë është vaji i peshkut?

Vaji i peshkut është një vaj i nxjerrë nga indet e peshkut. Zakonisht vjen nga peshku me vaj, si harenga, toni, açugeja dhe skumbri.

Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) rekomandon konsumimin e një deri në dy peshq në javë. Kjo për shkak se acidet yndyrore omega-3 në peshk kanë një efekt të dobishëm në shëndetin e njeriut.

Megjithatë, nëse nuk hani një deri në dy racione peshk në javë, konsumimi i vajit të peshkut mund t’ju ndihmojë të merrni mjaftueshëm acide yndyrore omega-3 në trupin tuaj. Acidet yndyrore kryesore omega-3 në vajin e peshkut janë acidi eicosapentaenoic (EPA) dhe acidi docosahexaenoic (DHA).

Vaji i peshkut dhe shëndeti i zemrës

Sëmundjet e zemrës janë shkaku kryesor i vdekjeve në mbarë botën. Studimet tregojnë se njerëzit që konsumojnë peshk kanë një shkallë shumë më të ulët të sëmundjeve të zemrës.

Vaji i peshkut ka një efekt pozitiv në shëndetin e zemrës dhe enëve të gjakut në disa mënyra:

Niveli i kolesterolit: Mund të rrisë nivelin e kolesterolit “të mirë” HDL. Megjithatë, konsiderohet se nuk mund të ulë nivelin e kolesterolit “të keq” LDL.

Trigliceridet: Mund të ulë nivelin e triglicerideve me rreth 15 deri në 30 për qind.

Presioni i gjakut: Edhe në doza të vogla, ai ndihmon në uljen e presionit të gjakut tek njerëzit me nivele të larta.

Pllaka: Mund të parandalojë formimin e pllakave që shkaktojnë ngurtësimin e arterieve dhe mund t’i bëjë ato të formuara më të qëndrueshme.

Mund të ndihmojë në trajtimin e disa çrregullimeve mendore

Truri i njeriut përbëhet nga pothuajse 60 për qind yndyrë, dhe një pjesë e madhe e këtyre yndyrave janë acide yndyrore omega-3. Kjo është arsyeja pse acidet yndyrore omega-3 janë thelbësore për funksionimin normal të trurit.

Vaji i peshkut dhe obeziteti

Obeziteti mund të rrisë ndjeshëm rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të tjera, duke përfshirë sëmundjet e zemrës, diabetin e tipit 2 dhe sëmundjet malinje.

Disa studime tregojnë se suplementet e vajit të peshkut, të kombinuara me dietë ose stërvitje, mund t’ju ndihmojnë të humbni peshë.

Qendra Alert/Alert.al

Një studim në Gjermani ka konfirmuar se stevia mund të ndihmojë në lënien e duhanit. Kjo bimë nga familja e krizantemave dhe është përdorur si ëmbëltues natyral prej shekujsh.

Në Amerikën e Jugut dhe Azi, njerëzit kanë përdorur gjethe stevia për shumë vite për të ëmbëlsuar pije të tilla si çaji.

Thjesht aplikoni disa pika stevia direkt në gjuhën tuaj sa herë që ndjeni dëshirën për të pirë duhan. Ky ritual i thjeshtë “vret” menjëherë dhe në mënyrë dramatike dëshirën për tym. Stevia më së shpeshti rritet si bimë njëvjeçare sepse është rezistente ndaj temperaturave të ulëta dhe ngricave.

Ajo ka gjethe të bukura, jeshile, pak të rrumbullakosura rreth 5 cm të gjata, të cilat në fakt janë arsyeja kryesore e kultivimit të saj dhe në të cilat fshihet potenciali më i madh i kësaj bime. Ato përmbajnë tetë lloje glikozidesh, ndër të cilat më të rëndësishmet janë steviozidet dhe rebaudiozidet.

Përveç glikozideve, kjo bimë përmban edhe shumë lëndë të tjera të rëndësishme ushqyese, si vitamina; A, B, C, minerale kalium, kalcium, magnez, hekur, zink dhe krom dhe polifenole, tanine dhe vajra esencialë.

Qendra Alert/Alert.al

Prindërit duhet të dinë se temperatura e lartë (40°C) bën që fëmija të marrë më shumë frymë, të pulsojë më shumë dhe të mos ndihet mirë. Asnjë efekt tjetër i dëmshëm nuk shkaktohet nga ethet. Mos kini frikë nga temperatura e lartë. Temperatura e lartë është aleati ynë dhe pengon shumëzimin e viruseve.

E ulim temperaturën vetëm për ta bërë të sëmurin të ndihet më rehat. Për të ulur temperaturën ne përdorim masa të thjeshta natyrale nga njëra anë dhe ilaçe antipiretike nga ana tjetër.

Masat fizike janë si më poshtë:

1) Nuk e mbulojmë fëmijën me batanije dhe jorgan, përveçse kur dridhet. Përndryshe, nuk e mbulojmë, në mënyrë që temperatura e trupit të ikë në mjedis.

2) Nuk i veshim shumë rroba fëmijës. E veshim sa më shumë me rroba të lehta dhe jo shumë shtresa që veprojnë si izolues, dhe parandalojnë rënien e temperaturës. Nëse nuk është i ftohtë, lëreni plotësisht të zhveshur ose me një majë.

3) Bëni banjë në vaskë duke e lënë fëmijën në ujë për 10-20 minuta dhe do të ishte mirë ta freskoni kur uji të ngrohet. Dushi nuk ul temperaturën, sepse uji kalon në çast nëpër trupin e fëmijës dhe nuk ka shkëmbim të temperaturës mes trupit dhe ujit. Nëse aplikoni këto masa, temperatura nga 40°C ulet me 1-2°C dhe fëmija ndihet më mirë dhe nuk ka nevojë të jepni ilaçe antipiretike.

Në rast se duhet të japim ilaçe antipiretike, paracetamoli dhe derivatet e ibuprofenit janë të disponueshëm në shurup në praktikën e përditshme. Kur nuk mund të gjeni shurup paracetamol, mund të përdorni tableta shkumëzuese të cilat janë në dispozicion me bollëk.

Për fëmijët mbi 12 vjeç përdorim tableta shkumëzuese çdo 5-6 orë.

Fëmijët 6-12 vjeç mund të marrin gjysmë tablete shkumëzuese çdo 6 orë.

Për fëmijët 3-6 vjeç konsultohuni me pediatrin tuaj. Mund të shpërndani 1/2 tabletë në 80 ml ujë
dhe t’i jepni fëmijës 40 ml çdo 6 orë.

Qendra Alert/Alert.al

Marrja e aspirinës mund të ulë rrezikun e sulmit në zemër dhe goditjes në tru, por marrja e përditshme e saj nuk është për të gjithë.

Marrja e këtij ilaçi varet nga mosha, shëndeti i përgjithshëm, historia e sëmundjeve të zemrës dhe rreziku për të pasur një atak në zemër ose goditje në tru në të ardhmen.

A duhet të merrni aspirinë çdo ditë?

Mos filloni të merrni një aspirinë të përditshme pa folur me mjekun tuaj më parë. Ndërsa marrja e një ose dy aspirinave është e sigurt për shumicën e të rriturve për t’u përdorur për dhimbje koke, dhimbje trupi ose ethe, përdorimi i përditshëm i aspirinës mund të ketë efekte anësore serioze, duke përfshirë gjakderdhje gastrointestinale.

Nëse jeni midis moshës 60 dhe 69 vjeç, merrni parasysh të flisni me mjekun tuaj për terapinë e përditshme me aspirinë dhe se si mund të ndikojë tek ju.

Terapia ditore e aspirinës me dozë të ulët mund të rekomandohet për parandalimin parësor të sulmit në zemër ose goditjes në tru nëse jeni midis moshës 40 dhe 59 vjeç dhe jeni në rrezik të lartë për të pasur një atak në zemër ose goditje për herë të parë brenda 10 viteve të ardhshme.

Cila është doza e duhur e aspirinës?

Doza të ulëta të aspirinës të tilla si 75 deri në 100 miligramë (mg), por më së shpeshti 81 mg mund të jenë efektive në parandalimin e sulmit në zemër ose goditjes në tru.

Çfarë ndodh nëse ndaloni marrjen e aspirinë çdo ditë?

Nëse keni pasur një sulm në zemër ose një stent të vendosur në një ose më shumë nga arteriet e zemrës, është e rëndësishme të vazhdoni të merrni aspirinë çdo ditë dhe çdo medikament për hollimin e gjakut pikërisht siç udhëzohet nga mjeku. Ndalimi i terapisë ditore me aspirinë mund të ketë një efekt rikuperues që mund të shkaktojë një mpiksje gjaku dhe të çojë në një atak në zemër.

Sipas ekspertëve, disa ushqime mund të ndalojnë efektin e ilaçeve ose në rastin më të keq mund të kenë efekte anësore të rrezikshme. Dr Aisling Hillick ka treguar se cilat janë këto ushqime.

Bananet duhet t’i shmangni nëse merrni ilaçe për rregullimin e presionit të gjakut. Përzier me këto barna, bananet mund të shkaktojnë nivele të larta të kaliumit. Nëse jeni duke marrë ilaçe për kollë, atëherë mos hani limona jeshilë dhe portokall, sepse mund të keni efekte anësore si halucinacione apo përgjumje. Shmangni alkoolin nëse jeni duke marrë ilaçe diabeti ose qetësues. Këto ilaçe shpesh kanë një paralajmërim për të shmangur alkoolin. Kjo për shkak se alkooli ushtron presion mbi mëlçinë tuaj, duke rritur rrezikun e dëmtimit të saj.

Qendra Alert/Alert.al

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Martin Jorgaqi përgjegjës i sektorit të ushqimit në AKU ka folur për rreziqet e ushqimeve që tregtohen në rrugë sidomos gjatë festave dhe për masat e shtuara të kontrolleve nga Autoriteti Kombëtar i Ushqimit.

“Problematika me ushqimin është e shtrirë çdo ditë, kur ushqimi përpunohet, transportohet, magazinohet, tregtohet dhe në momentin e fundit që blihet nga konsumatori. Duke marrë shkas nga festat e fundvitit, problematika e ushqimit merr nje rëndësi akoma më të veçantë, pasi janë festat e fundvitit dhe konsumatori mundohet të ketë larmishmëri të ushqimit në tryezën e tij. Për këtë arsye operatorët e biznesit ushqimor duhet të marrin masa më të shtuara për rritjen e kapaciteteve magazinuese, frigoriferike dhe tregtuese të këtyre ushqimeve, që të jenë të përshtatshme dhe në përputhje me sigurinë ushqimore. AKU ka interes të shtuar, konsumatori duhet të drejtohet drejt subjekteve që janë të formalizuara, kanë ambiente të përshtatshme dhe që japin ndikimin e vet në sigurinë ushqimore. Të shmanget blerja në rrugë, pasi është blerja e një produkti i pakontrolluar, s’ka kushtet elementare higjeno-sanitare, nuk ruhet në kushte temperature sidomos për produktet shtazore, japin sëmundje shumë të vështira për organizmin dhe në disa raste edhe drastike. I orientojmë dhe këshillojmë konsumatorët që të blejnë në subjekte të kontrolluara”-deklaroi Martin Jorgaqi.

Qendra Alert/Alert.al

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka deklaruar se qumështi formulë duhet të shitet në paketim të thjeshtë, për të ndaluar prindërit të mashtrohen nga marketing. Ekspertët global të shëndetit thanë se industria po përdorte paketimin për të promovuar markat me çmime të larta. Reklamimi i drejtpërdrejtë i qumështit formulë për prindërit e foshnjave nën gjashtë muaj është i ndaluar në MB, por kjo nuk i pengon kompanitë të bëjnë marketing për paketimin.

Shkencëtari i OBSH-së, Dr Nigel Rollins tha në konferencën vjetore të Unicef UK Baby Friendly se paketimi për qumështin formulë më të shtrenjtë zakonisht përmban fraza të tilla si ‘premium’ dhe ‘formuluar posaçërisht’, duke dhënë përshtypjen se ato janë të një cilësie më të lartë se të tjerët, që do të thoshte se markat mund t’i vendosin çmime më të larta.

Markat përpiqen që të vendosin në paketim fjalë të ndjeshme dhe ngushëlluese për të sugjeruar se produkti do i qetësojë foshnjat që janë. Në fakt, me ligj, të gjitha formulat për fëmijë duhet të përfshijnë një përzierje të caktuar të lëndëve ushqyese.

Elizabeth Duff, nga shoqata bamirëse e prindërve NCT, tha: Prindërit nuk duhet të ndihen fajtorë për moszgjidhjen e markës më të shtrenjtë në raftet e supermarketeve. Ky është një marketing i papërgjegjshëm që prindërit të ndikohen dhe të marrin produktin më të mirë për fëmijën e tyre. Paketimi i thjeshtë për të gjitha formulat mund të përforcojë mesazhin se markat e ndryshme janë në thelb të njëjta.

Do të varet nga qeveritë individuale që të zbatojnë çdo legjislacion të thjeshtë për paketimin. Shoqata Britanike e Specialistëve të Ushqyerjes, e cila përfaqëson industrinë, tha: Ne duhet t’i mbështesim prindërit me informacione faktike ushqyese në mënyrë që ata të marrin vendimin e duhur për ta. Është një përgjegjësi që ne e marrim seriozisht.

Qendra Alert/Alert.al