Shëndet

Lopët, rosat, patat dhe thëllëzat kanë nevojë për më shumë hapësirë dhe strehim të përmirësuar sipas rekomandimeve të mirëqenies së kafshëve të botuara në dy opinione të reja shkencore nga Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore (EFSA). Opinionet mbështesin rishikimin e vazhdueshëm të rregullave të Bashkimit Evropian për mirëqenien e kafshëve.

Lopët

Hapësira e mjaftueshme për të lëvizur dhe pushuar është një faktor i rëndësishëm në mirëqenien e lopëve qumështore. Dëshmitë shkencore tregojnë se lopët e lidhura përgjithmonë në stalla kanë dëmtuar mirëqenien dhe kjo praktikë duhet shmangur sipas EFSA-s. Çdo lopë duhet të ketë akses në një hapësirë totale të brendshme, duke përfshirë një zonë për t’u shtrirë prej të paktën 9 m2.

Rekomandime të tjera përfshijnë: dhënien e aksesit të lopëve qumështore në kullota; monitorim të rregullt, duke përdorur furça në të gjitha sistemet e strehimit të lirshëm (pra sistemet ku lopët nuk janë të lidhura) për të lejuar lopët të kryejnë sjellje natyrore të tilla si gërvishtjet dhe krehjen e trupit të tyre.

Rosat, patat dhe thëllëzat

Shkencëtarët e EFSA-s gjithashtu konsideruan rreziqet e mirëqenies për rosat, patat dhe thëllëzat. Ata vlerësuan sistemet për mbarështuesit, si dhe ato që përdoren për zogjtë për mish dhe për prodhimin e vezëve. EFSA identifikoi disa rreziqe që ndikojnë negativisht në mirëqenien e shpendëve dhe siguroi masa për parandalimin e tyre.

EFSA rekomandon shmangien e përdorimit të sistemeve si kafazë për rosat, patat dhe thëllëzat. EFSA rekomandon që zogjve t’u sigurohet më shumë hapësirë dhe rrethime me lartësi të mjaftueshme për të lejuar një person të hyjë në to për të kontrolluar kafshët. Rekomandime të tjera përfshijnë nevojën që: shpendët e ujit të kenë ujë për t’u larë ose për të zhytur kokën në të, materiale për të lejuar zogjtë të eksplorojnë dhe të ushqehen dhe mjediset e folesë për zogjtë që prodhojnë vezë.

Këshilla të bazuara në shkencë për të mbështetur ligjvënësit

Komisioni Evropian kërkoi disa opinione shkencore nga EFSA mbi mirëqenien e kafshëve, në kuadrin e strategjisë së saj nga ferma në tavolinë. EFSA ka publikuar tashmë vlerësimet mbi mirëqenien e derrave, broilers dhe pulave, viçave dhe kafshëve gjatë transportit. (EFSA)

Qendra Alert/Alert.al

Të porsalindurit nuk janë të gjithë njësoj. Secili prej tyre do të ketë një temperament ndryshe që në momentet e para pas lindjes, por ndryshimet te fëmijët shkaktohen edhe nga mënyra e të ushqyerit.

Fëmijët që ushqehen me qumësht gjiri marrin më pak peshë dhe ushqehen më shpesh.

Keni ndjesinë se fëmija juaj që ushqehet me gji ka gjithmonë uri? Kjo ndodh për shkak se qumështi i nënës është më i lehtë dhe lehtësisht i tretshëm, duke qënë gjithashtu edhe më i absorbueshëm nga fëmija. Qumështi i formulës ka një përbërje të tillë që e bën atë më pak të tretshëm dhe për pasojë fëmija do të ndiejë më pak uri, duke shtuar gjithashtu edhe më shumë peshë. Kujdes! Pesha e madhe nuk duhet të ngatërrohet me shëndetin e mirë të fëmijës! Gjithashtu, fëmija e konsideron momentin e pirjes si një moment përkëdheljesh dhe për këtë arsye ai do të dojë të pijë më shpesh.

Ai i jep fëmijës shumë antitrupa të cilat e mbrojnë nga infeksionet.

Nëse fëmija ushqehet me gji do të ketë një zhvillim më të mirë të aparatit tretës.
Ai do të vuajë gjithashtu më pak nga kolikat, konstipacioni si edhe refluksi. Gjë e cila ndodh jo vetëm për shkak të vetisë për t’u tretur më shpejt, por edhe për shkak se kontakti me trupin e nënës e bën fëmijën t’i kalojë me me lehtësi këto shqetësime.

Fëmijët që ushqehen me qumësht gjiri kanë një rrezik më të vogël për të shfaqur alergji ushqimore.
Kjo ndodh pikërisht për shkak të zhvillimit të mirë që ka marrë aparati tretës.

Shumë studime kanë treguar se qumështi i gjirit ka një rol shumë të rëndësishëm në zhvillimin e trurit të fëmijës si edhe intelektit. Nuk duhet të harrojmë pa përmendur se diçka e tillë favorizohet edhe nga kontakti që fëmija ka me nënën ndërsa ushqehet me gji, moment i cili e bën atë të ndihet tepër i lumtur.

Qendra Alert/Alert.al

Trupi i njeriut ka aftësi të rigjenerojë veten pas një farë kohe, për shembull lëkura rigjenerohet për 30 ditë, ndërsa qelizat e kuqe të gjakut rigjenerohen për 4 muaj.

Studiuesit duke përdorur fuqinë rigjeneruese të trupit kanë zbuluar trajtime për një sërë sëmundjesh, si kanceri i gjakut dhe dëmtimet e kyçeve.

Procesi i inflamacionit që zhvillohet në trupin tonë nga një dëmtim ose sëmundje, shkatërron qelizat duke i bërë ato të paafta të përfundojnë procesin e rigjenerimit.

Ushqimet që luftojnë inflamacionin

Frutat e pyllit duke qenë të pasura me antioksidantë dhe vitamina, janë në gjendje të zvogëlojnë inflamacionin dhe të mbështesin procesin e riparimit të qelizave. Ato ndihmojnë gjithashtu në zvogëlimin e dhimbjeve të kyçeve dhe mbështesin funksionin e mëlçisë.

Salmoni dhe prodhimet e detit janë thelbësore për trupin tuaj pasi përmbajnë acide të shëndetshme yndyrore, të cilat luftojnë inflamacionin.

Ato gjithashtu mbështesin funksionin e trurit dhe zemrës, kështu që përfitimet do të jenë të shumta.

Brokoli është i pasur me substanca anti-inflamatore, të cilat përmirësojnë funksionin e mëlçisë dhe procesin e përgjithshëm rigjenerues në trup.

Në të njëjtën kohë, brokoli është një agjent i shkëlqyer detoksifikues.

Xhenxhefili frenon veprimin e elementeve dhjamore që nxisin inflamacionin, duke mbështetur procesin e rinovimit në mënyrë të natyrshme.

Arrat dhe farat janë të pasura me acide yndyrore dhe proteina. Ato mbështesin rigjenerimin e qelizave dhe mund t’ju ndihmojnë të humbisni peshë në të njëjtën kohë.

Arrat, bajamet, farat chia dhe farat e lirit janë të gjitha të shkëlqyera kundër inflamacionit dhe ju mund t’i përfshini ato lehtësisht në regjimin tuaj ushqimor.

Kërpudhat janë të pasura me polifone, të cilët mbrojnë qelizat e mëlçisë nga dëmtimi dhe luftojnë inflamacionin.

Qendra Alert/Alert.al

Vetmia ka nisur të konsiderohet nga ekspertët si një kërcënim për shëndetin tonë fizik. Megjithëse vetmia konsiderohej si një gjendje psikologjike, studimet po tregojnë ndikimin e saj të madh në mirëqenien e përgjithshme të një individi. Kohët e fundit, kirurgu i përgjithshëm amerikan Vivek H Murthy, në një këshillë shëndetësore, paralajmëroi se vetmia po bëhet një shkak serioz shqetësimi në Shtetet e Bashkuara. Ai u kërkoi amerikanëve të kalonin më shumë kohë me njëri-tjetrin, në një shoqëri gjithnjë e më të ndarë.

Vetmia mund të përkufizohet si një gjendje, ku nevoja e dikujt për lidhje të thellë njerëzore mbetet e paplotësuar. Është ndryshe nga të qenit vetëm. Një person gjithashtu mund të përjetojë vetminë midis miqve dhe të dashurve. Sipas studimeve, njerëzit që përjetojnë vetminë, kanë një rrezik të lartë për të zhvilluar depresion, ankth, sëmundje të zemrës, goditje në tru dhe çmenduri. Ata janë gjithashtu në një rrezik të shtuar të vdekjes së parakohshme. Sipas ekspertëve, vetmia ka ndikuar negativisht në shëndetin fizik dhe jetëgjatësinë. Gjithashtu, COVID-19 dhe bllokimet e mëvonshme kanë përkeqësuar efektet e vetmisë në popullatë.

Çfarë mund t’i bëjë vetmia trupit tuaj?

Kirurgu përmendi se vetmia është përshkallëzuar duke u bërë një kërcënim për shëndetin publik gjatë viteve. Sipas një studimi të cituar në këshillim, koha e kaluar me miqtë u ul me 20 orë në muaj që nga viti 2003. Koha e kaluar vetëm, u rrit me 24 orë në muaj në të njëjtën periudhë.

Sipas një media ndërkombëtare, ndjenjat e vetmisë kronike shoqërohen me një rrezik të shtuar të depresionit një vit më vonë. Vetmia është e lidhur me përgjigjen ndaj stresit. Ai nxit sistemin luftarak të trupit. Nëse vetmia është kronike, personi i prekur mund të qëndrojë në stres për një periudhë të gjatë. Kjo mund të shkaktojë më tej inflamacion që dihet se dëmton indet dhe enët e gjakut. Mund të rrisë më tej rrezikun e kushteve shëndetësore kronike si sëmundjet e zemrës.

Vetmia ndodh shpesh për shkak të mungesës së lidhjes kuptimplote, prandaj një person mund të jetë ende i vetmuar edhe nëse është në një grup të madh shoqëror.

Simptomat e vetmisë kronike

Vetmia kronike mund të ndikojë në shëndetin fizik të një personi. Nëse një person ka përjetuar vetminë për një periudhë të gjatë, ai mund të përjetojë disa nga shenjat e mëposhtme:

-Nuk kërkon ndihmë

-Ka nivele të ulura të energjisë

-E ka të pamundur për t’u përqendruar

-Ka një tendencë për t’u sëmurur shpesh

-Ka dhimbjet kronike

– Përjeton ankth dhe shqetësim

Qendra Alert/Alert.al

Frutat konsiderohet si ushqime shumë  të shëndetshme. Ato janë kryesisht të ëmbla, me vlera ushqimore dhe kërkojnë shumë pak kohë për t’u përgatitur. Disa prej tyre konsiderohen si super ushqim dhe janë:

1 – Mollët: Mollët janë të pasura me fibra, vitaminë C dhe antioksidantë të shumtë. Shërbejnë si një ushqim i përsosur midis vakteve nëse ndiheni të uritur. Jo më kot, një mollë në ditë, mban doktorin larg!

2 – Avokadot: Avokadot janë ndryshe nga shumica e frutave sepse përmbajnë yndyrna të shëndetshme në vend të karbohidrateve. Janë të pasura me fibra, kalium dhe vitaminë C.

3 – Bananet: Bananet janë një nga ushqimet më të pasura në botë përsa i përket kaliumit. Gjithashtu përmbajnë vitaminë B6 dhe fibra.

4 – Boronicat: Boronicat janë të pasura me antioksidantë.

5 – Portokallet: Portokallet njihen për faktin që përmbajnë vitaminë C, por kanë edhe fibra dhe antioksidantë.

6 – Luleshtrydhet: Luleshtrydhet janë shumë ushqyese dhe kanë pak kalori. Gjithashtu përmbajnë vitaminë C, fibra dhe mangan.

Fruta të tjera të shëndetshme: Qershi, rrush, shegë, kivi, mango, pjepër, pjeshkë, dardhë, shalqi, ananas, mjedër dhe kumbulla.

Qendra Alert/Alert.al

Studiuesit deklarojnë se sëmundja e Parkinsonit mund të shkaktohet nga një bakter i zorrëve. Shkencëtarët finlandezë pretendojnë se desulfovibrio (DSV) mund të shkaktojë një grumbullim të proteinave toksike të cilat më pas dëmtojnë qelizat vitale të trurit.

Ky proces mendohet se shkakton shenjat karakteristike të gjendjes së gjymtuar, si dridhjet.

Ekspertët sot i përshkruan gjetjet e tyre si ‘të rëndësishme’, me akademikët që kanë kaluar dekada pa sukses duke hetuar shkakun e Parkinsonit.

Studiuesit në Universitetin e Helsinkit besojnë se DSV, e cila gjendet në ujë, tokë dhe traktin tretës të njerëzve dhe kafshëve, mund të luajë një rol në sëmundjen e Parkinsonit.

Si pjesë e studimit të tyre, ata morën mostra fekale nga dhjetë pacientë me Parkinson dhe bashkëshortët e tyre të shëndetshëm.

Testet laboratorike treguan se të gjithë pacientët e Parkinsonit kishin bakteret në feçet e tyre, së bashku me tetë nga partnerët e tyre.

Autori i studimit, profesor Per Saris, mikrobiolog në universitet, beson se DSV bën që proteinat të grumbullohen së bashku në qelizat e zorrëve, të cilat më pas ‘ udhëtojnë drejt trurit’ përmes nervit vagus – nervi kranial më i gjatë në trup, i cili shtrihet nga stomaku në truri.

Sëmundja shkaktohet kryesisht nga faktorët mjedisorë, domethënë ekspozimi mjedisor ndaj shtameve bakteriale DSV që shkaktojnë Parkinson.

“Vetëm një pjesë e vogël, ose afërsisht 10 për qind, e Parkinsonit shkaktohet nga gjenet individuale.”

Simptomat mund të përfshijnë dridhje të pakontrollueshme, lëvizje të ngadalta dhe ngurtësi të muskujve, por ekspertët thonë se ato shpesh shfaqen vetëm kur rreth 80 për qind e qelizave nervore janë humbur.

Këto qeliza nervore prodhojnë dopaminë, një lajmëtar kimik që ndihmon për të kontrolluar lëvizjen e trupit.

Nëse këto dëmtohen ose vdesin, nivelet e dopaminës zvogëlohen dhe lëvizjet bëhen të ngadalta dhe jonormale.

Qendra Alert/Alert.al