Menu

Shëndet

Studimi: Si ndikon përdorimi i celularit për kohë të gjatë në shëndetin e zemrës

Të flasësh në celular për 30 ose më shumë minuta në javë shoqërohet me një rritje prej 12% të rrezikut të presionit të lartë të gjakut, sipas një studimi të publikuar në revistën European Heart Journal – Digital Health, revista online e Shoqatës Europiane të Kardiologjisë.

Studimi përdori të dhëna nga baza e të dhënave mjekësore Biobank në Mbretërinë e Bashkuar.

Janë përfshirë gjithsej 212,046 të rritur të moshës 37-73 vjeç pa hipertension. Gjithashtu, përmes një pyetësori u mblodhën informacione rreth përdorimit të telefonit celular për kryerjen dhe marrjen e telefonatave.

Hulumtuesit më pas analizuan lidhjen midis përdorimit të celularit dhe hipertensionit, pas përshtatjes për moshën, gjininë, indeksin e masës trupore, racën, historinë familjare të hipertensionit, arsimin, statusin e pirjes së duhanit, presionin e gjakut, lipidet e gjakut, inflamacionin, glukozën në gjak, veshkat, funksionin dhe përdorimin e medikamenteve për të ulur kolesterolin ose nivelet e glukozës në gjak.

Gjatë një periudhë prej 12 vitesh, 7% e pjesëmarrësve zhvilluan hipertension. Përdoruesit e telefonave celularë kishin një rrezik 7% më të lartë të hipertensionit në krahasim me jo-përdoruesit.

Ata që flisnin për 30 minuta ose më shumë në javë kishin 12 për qind më shumë gjasa të kishin presion të lartë të gjakut sesa pjesëmarrësit që shpenzuan më pak se 30 minuta në telefonata.

Qendra Alert/Alert.al

OBSH: COVID-19 nuk është më emergjencë globale shëndetësore

COVID-19 më nuk paraqet emergjencë globale shëndetësore, deklaroi Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH).

Ky njoftim paraqet një hap të rëndësishëm drejt përfundimit të pandemisë që ka vrarë mbi 6.9 milionë persona dhe ka shkaktuar pengesa në ekonominë globale.

“Dje, Komiteti i Emergjencave u takua për herë të 15-të dhe më ka rekomanduar që të shpall të përfunduar emergjencën shëndetësore. E kam pranuar këtë këshillë. Prandaj, me shpresë të madhe unë e shpall të përfunduar emergjencën globale shëndetësore për COVID-19”, tha drejtori i përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Komiteti për Emergjenca i OBSH-së fillimisht më 30 janar 2020 kishte shpallur COVID-19 sëmundje që paraqiste kërcënim të nivelit më të lartë.

OBSH tha se pavarësisht se COVID-19 më nuk është emergjencë globale shëndetësore, kjo nuk nënkupton se sëmundja është zhdukur.

Sipas të dhënave të OBSH-së, numri i viktimave nga COVID-19 ka rënë. Në janar të vitit 2021, bota regjistronte mbi 100.000 viktima në javë nga kjo sëmundje, ndërkaq sipas të dhënave të prillit të këtij viti, ky numër është mbi 3.500.

“Megjithatë, kjo nuk nënkupton se COVID-19 nuk është kërcënim global shëndetësor ”, tha Ghebreyesus.

OBSH-ja nuk shpall nisjen apo përfundimin e pandemive, edhe pse kjo organizatë nisi të përdorë termin pandemi për COVID-in në mars të vitit 2020. Vitin e kaluar, presidenti amerikan, Joe Biden, shpalli të përfunduar pandeminë. Rastet e para me sëmundjen COVID-19 u regjistruan për herë të në fund të vitit 2019 në Vuhan të Kinës. Më pas, sëmundja u përhap në mbarë botën. (REL)

Qendra Alert/Alert.al

Si ndikojnë substancat aromatike tek astmatikët

Aromat e mira janë të këndshme, përveç rasteve kur ke astmë. Në këtë rast, mund të ndodhin reaksione të ndjeshme.

Kudo jemi të rrethuar nga aroma, të mira apo të këqija. Ndonjëherë as e kuptojmë, por hunda jonë është vazhdimisht në veprim. Gjithnjë e më shumë ka substanca aromatike dhe gjithnjë e më shumë njerëz po hasin probleme me këto aroma qëllimmira. Këtu përfshihen sidomos njerëzit me astmë.

Aromat nuk janë gjithmonë të identifikueshme

Aromat nuk janë gjithmonë aq të forta sa ne t’i perceptojmë qartë dhe t’i shmangim ato në përputhje me rrethanat. Ne i thithim ato në mënyrë të pandërgjegjshme. Por të gjitha veprojnë në trurin tonë. Industria ka përfituar nga kjo për një kohë të gjatë. Në supermarkete, aromat përdoren në mënyrë të qëllimshme për të ndikuar në sjelljen e blerësve.

Era e frutave të agrumeve, për shembull, ka një efekt freskues dhe gjallërues dhe bën që shumë klientë të qëndrojnë në një dyqan dhe të blejnë atje ndoshta më shumë sesa menduan fillimisht. Pak njerëz janë të vetëdijshëm se sjellja e tyre mund t’i atribuohet aromave, pasi efekti është në nënndërgjegje.

Por te astmatikët, aromat shpesh perceptohen shumë ndryshe nga njerëzit e shëndetshëm. Tek njerëzit me astmë, membranat e poshtme të mukozës zakonisht janë të infektuara. Aromat e përforcojnë këtë gjendje dhe mund të irritojnë mukozën në atë masë sa që problemet e frymëmarrjes të përkeqësohen apo edhe të shkaktojnë një krizë të rrezikshme astme.

Substancat aromatike janë kudo

Për më shumë se 15 vjet, Shoqata Gjermane e Alergjisë dhe Astmës (DAAB) ka qenë e interesuar për efektet e substancave aromatike që transportohen përmes ajrit. Kështu, në tetor 2020, organizata nisi një anketë në internet për ankesat dhe përvojat e të prekurve. Projekti zgjati deri në shtator 2021 dhe në të morën pjesë rreth 900 persona të prekur.

“Ne dyshojmë për një lidhje me shtimin e aromave në ambjente për qëllime marketingu. Kontakti i të sëmurëve me astma me aromat mund të çojë në çrregullime të ndryshme. Rreth një e treta e tyre kishin reagime negative si ngacmim për kollë, dhimbje koke ose kriza astme”, shpjegon kimistja Silvia Pleschka e DAAB-it.

Sipas OBSH-së, rreth 235 milionë njerëz në mbarë botën jetojnë me astmë bronkiale. Ky numër është vazhdimisht në rritje, ashtu si dhe numri i njerëzve që reagojnë ndaj substanca aromatikeve dhe aromave. Megjithatë nuk është e mundur të thuhet saktësisht se sa njerëz janë të prekur nga efektet negative të substancave aromatike, sipas Pleschka-s.

Një nga arsyet është se simptomat janë kaq të ndryshme. Ato variojnë nga dhimbja e kokës deri te migrena e rëndë, nga rrahjet e zemrës deri te mosndjerit mirë, nga djersitja te vështirësia në gjetjen e fjalëve dhe nga dëshira për t’u kollur deri te kriza e rrezikshme e astmës. Të gjitha këto pamje klinike kanë një shkas të përbashkët: substancat aromatike”.

Ka vetëm pak studime shkencore për këtë problem, si në Gjermani ashtu edhe në vende të tjera. Një studim australian i vitit 2019 bën përjashtim: ai konstaton efektet e substancave aromatike në trupin tonë dhe arrin në përfundimin se substancat aromatike shumë mirë mund të jenë të dëmshme për shëndetin tonë

Aroma është në ajër

Nuk është gjithmonë e qartë se cilat substanca aromatike shkaktojnë vështirësi të rënda në frymëmarrje te astmatikët. Ndryshe nga alergjia ndaj polenit, astmatikët nuk mund të testohen për të zbuluar saktësisht se ndaj cilave aroma reagojnë negativisht. Shumë substanca aromatike përdoren në përqendrime shumë të ulëta, saqë mezi perceptohen, por hyjnë në trupin tonë përmes hundës dhe më pas shkaktojnë reaksione atje.

Ajo që krijon një atmosferë të këndshme për disa përfaqëson një rrezik serioz shëndetësor për të tjerët. Mund të jetë parfumi i fqinjit i varur në shkallët ose shkopinjtë aromatikë në tualetet publike. Njerëzit me astmë shpesh janë tepër të ndjeshëm ndaj aromave. Rrugët e frymëmarrjes ngushtohen, duke rezultuar në mungesë ajri.

Komunikimi është i rëndësishëm

Shpesh personat e ndjeshëm ndaj substanca aromatikëve nuk merren seriozisht nga ata që i rrethojnë. “Është e rëndësishme që problemi të trajtohet hapur, si me familjen ashtu edhe me kolegët dhe të informohet për efektet e mundshme,” këshillon Pleschka. Sepse aromat përdoren gjithashtu shpesh në zyra, për shembull për të krijuar një atmosferë të këndshme. Në shumë zona, substancat aromatike përdoren në formën e spërkatjeve të dhomës ose shkopinjve të parfumit. Kështu ndodh edhe në shtëpi. Por, ndërsa mund t’i eliminojmë kryesisht aromat dhe aromat në mjedisin tonë, kjo nuk është e mundur jashtë sferës sonë private. “Informacioni për anën e errët të substancave aromatikeri si dhe respekti për njerëzit e ndjeshëm dhe të pambrojtur janë shumë të rëndësishme këtu”, shpjegon Silvia Pleschka. (DW)

Qendra Alert/Alert.al

Bimët që bëjnë mrekulli për njerëzit

Shëndeti dhe mirëqenia e jonë varet nga një sërë faktorësh, por lulet dhe bimët në mjediset ku qëndrojmë, padyshim që luajnë një rol të rëndësishëm.

7 argumente në favor të bimëve në ambientet e brendshme

1. Bimët prodhojnë oksigjen

Kjo është padyshim argumenti më i fortë në favor. Kur shumë njerëz ndajnë të njëjtin ambient, veçanërisht në zyra, krijohet një atmosferë mbytëse. Si rrjedhojë shumë njerëz kanë dhimbje koke të shpeshta si dhe ndihen përgjithësisht më të lodhur. Arsyeja përse ndodh kjo është mbiprodhimi i dioksidit të karbonit. Bimët prodhojnë oksigjen dhe rrjedhimisht hapësira e përbashkët do të jetë më e freskët.

2. Pastrojnë ajrin.

Hapësirat e brendshme zakonisht kanë një përqendrim të lartë mikrobesh dhe bakteresh që gëlojnë në ajër. Disa bimë kanë aftësi diezinfektuese dhe pastruese të ajrit.

3. Mbrojnë shëndetin e syve.

Kjo pikë vlen veçanërisht për bimët në zyra. Puna përpara kompjuterit mund të ketë një ndikim negativ në shikimin tonë dhe sidomos në shëndetin e përgjithshëm të syve. Bimët arrijnë të zvogëlojnë pasojat negative sepse ato përthithin një sërë kimikatesh. Për më tepër ato kanë ngjyrë të gjelbër dhe të gjithë e dimë që e gjelbra ka një efekt qetësues dhe freskues për sytë tanë.

4. Lagështia në ajër.

Kondicionerët dhe ngrohësit kanë tendencën të thajnë ajrin. Duke qenë se bimët kanë nevojë për ujitje, ato e mbajnë mikroklimën rreth tyre të lagësht, duke përmirësuar kështu cilësinë e ajrit.

5. Neutralizojnë toksinat e dëmshme për shëndetin tonë.

Shumë prej bimëve neutralizojnë toksinat që mbipopullojnë ajrin në hapësirën e brendshme përfshirë gazrat që vijnë nga rruga ose makinat, benzolin (që gjendet tek bojërat dhe tymi i cigares) Amoniakun (që gjendet në solucionet e pastrimit shtëpiak dhe pjesët kompjuterike) Ksilenën (që gjendet tek plastika dhe ngjitësit), Trikloroetilenin (tek bojërat, boja e printerit, llaku etj), Formaldehidina (tek mobiljet, tymi i cigares dhe plastika).

6. Kanë një efekt anti-stres.

Bimët, veçanërisht ato që kanë një aromë të lehtë siç janë mentja, borziloku, rigoni dhe të tjerë kanë një efekt aromaterapeutike dhe anti-stres. Ato nuk i rëndojnë shqisat tona dhe rrisin aktivitetin e trurit, thelbësore për produktivitetin.

7. Filtrojnë duhanin.

Disa bimë janë fantastike për tu vendosur në zona ku njerëzit pijnë duhan. Ato funksionojnë si filtër për të përthithur kimikatet që gjenden tek tymi i duhanit.

Megjithatë herë pas here, edhe këto bimë kanë nevojë të qëndrojnë në ajër të pastër që edhe ato të marrin frymë lirisht.

7 bimët më të mira për shtëpi e zyra

1. Sansevieria, ose siç njihet ndryshe Lule shpata apo Lulja e Gjarprit është një nga bimët më popullore.

Është perfekte veçanërisht për zyra sepse nuk ka nevojë për shumë vëmendje. Kjo bimë nuk është aspak delikate, sepse edhe nëse gjethet e saj thyhen, ajo rimëkëmbet shpejt. Kjo bimë pastron ajrin nga kimikatet e lartpërmendura dhe çliron shumë oksigjen, veçanërisht në mbrëmje.

2. Palma bambu. Kjo bimë është fantastike për të filtruar ajrin nga kimikatet e dëmshme. Nëse e vendosni atë pranë mobiljeve të lyera me llak, ajo arrin të avullojë kimikatet e dëmshme

3. Zamia, kjo bimë tropikale e njohur si “xhevahiri i Zanzibarit” është shumë e bukur dhe e mrekullueshme për t’i rezistuar temperaturave të ulëta. Kjo bimë detoksifikon ajrin mjaft mirë. Megjithatë, të gjitha pjesët e kësaj bime janë helmuese ndaj nuk është e përshtatshme për dhoma ku qëndrojnë fëmijë apo kafshë.

4. Zambaku i paqes apo Spathiphyllum.

Kjo lule ka nevojë për pak më shumë vëmendje se të gjitha bimët e tjera në këtë listë, veçanërisht në ujitje. Në këmbim, ajo do të pastrojë ajrin përreth shumë më shpejt se të tjerët. Ashtu si edhe Lule shpata, Zambaku i Paqes njihet për aftësitë e tij në largimin e toksinave të rrezikshme nga ajri.

5. Chlorophytum, e njohur ndryshe si Bima Merimangë.

Kjo bimë është një nga më rezistentet që egzistojnë. Ajo mund të jetojë pa ujë për më shumë se një muaj. Kjo bimë është e shkëlqyer për të pastruar ajrin në zyrë ose në dhomë. Ajo arrin të largojë një sërë kimikatesh dhe toksinash (të cilat i përshkruam më lart) nga ambientet e brendshme dhe çliron sasi masive të oksigjenit. Kjo bimë është e sigurt në hapësira që frekuentohen nga fëmijët dhe kafshët.

6. Dracena ose Yuça, janë bimë të rritura në shkretëtirat e Meksikës.

Ato nuk jetojnë dot pa dritën e diellit. Nga ana tjetër, këto bimë ia arrijnë t’i mbijetojnë ndryshimeve të klimës dhe mungesës së ujit. Ato janë fantastike për të pastruar ajrin.

7. Ficus Benjamina. Ky fikus adhuron dritën e diellit, lagështinë e moderuar por nuk ka tolerancë të lartë ndaj mbiujitjes.

Fikusi është shumë efektiv në pastrimin e ajrit të brendshëm sidomos në zonat e mbipopulluara.

Kjo është një nga arsyet përse mjekët rekomandojnë fikusin për kopshtet e fëmijëve. Siç mund të shikoni, bimët janë shumë të mira për mjediset ku qëndrojmë. Ndiqni gjithmonë rregullin e artë “sa më gjelbër aq më mirë”.

Qendra Alert/Alert.al

Miratohet vaksina e parë kundër virusit respirator sincicia

Administrata Amerikane e Ushqimit dhe Barnave miratoi vaksinën kundër virusit respirator sincicial (RSV), një sëmundje që vret mijëra amerikanë çdo vit.

Vaksina ka ende nevojë për miratim nga Qendrat Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve përpara se të mund të shpërndahet në publik.

Zyrtarët thonë se vaksina, e quajtur Arexvy nga prodhuesi GSK, është një zbulim i madh që do të shpëtojë shumë jetë.

Mund të jetë në dispozicion për personat mbi 60 vjeç brenda muajve, thonë zyrtarët.

“Aprovimi i sotëm i vaksinës së parë RSV, është një arritje e rëndësishme e shëndetit publik për të parandaluar një sëmundje që mund të jetë kërcënuese për jetën,” tha Dr Peter Marks, i cili drejton Qendrën për Vlerësimin dhe Kërkimin Biologjik në Administratën e Ushqimit dhe Barnave (FDA).

RSV është një sëmundje respiratore që zakonisht rezulton në simptoma të ngjashme me të ftohtit për të rriturit, por mund të jetë e rrezikshme për fëmijët e vegjël, të moshuarit dhe ata me kushte themelore shëndetësore.

Mesatarisht, ai vret 100-300 fëmijë nën moshën 5 vjeç në SHBA çdo vit, sipas CDC.

Ai gjithashtu vret rreth 6,000 deri në 10,000 të rritur mbi 65 vjeç çdo vit dhe shkakton nga 60,000 deri në 120,000 pranime në spital.

Në raste të rënda mund të shkaktojë bronkiolit, i cili përfshin një grumbullim të inflamacionit në mushkëri dhe probleme në frymëmarrje.

Ilaçi ishte mbi 60 vjet në prodhim dhe është i pari që fitoi miratimin për të parandaluar RSV kudo në botë.

Një studim nga GSK, një firmë me bazë në Mbretërinë e Bashkuar, i cili u publikua në shkurt zbuloi një efikasitet vaksine prej 82.6%.

Efektet anësore ishin kryesisht “të lehta ose të moderuara” dhe përfunduan brenda dy ditësh. Më të zakonshmet janë dhimbjet rreth vendit të injektimit ose lodhja.

Qendra Alert/Alert.al

5 kg sheqer në vit nga pirja e pijeve me sheqer

5 kg sheqer në vit është sasia që një italian merr nga pirja e pijeve me sheqer. Të dhënat e Beverfood nga Assobibe tregojnë një konsum mesatar prej 54 litra për frymë dhe rekordi u arrit në vitin 2022 (burimi Beverfood). Në listë gjejmë pijet coca-cola që përfaqësojnë 60% të pijeve të gazuara, lëng portokalli, pije me bazë çaji, pije energjike, çajra bimore e kështu me radhë. Pak veta i kuptojnë këto shifra, por vetëm mos harroni se një kanaçe me pije të gazuara përmban rreth shtatë kuba sheqeri. Kjo do të thotë se ka familje të tëra, të rinj dhe të rritur që përdoren pije me sheqer gjatë vakteve ushqimore dhe në këto raste tejkalohet lehtësisht shifra 100 litra në vit ose 10 kg sheqer. Çështja është serioze sepse po flasim për një substancë që i atribuohet një përgjegjësije të madhe për kequshqyerjen e italianëve, që kanë një problem me kaloritë e tepërta, duke pasur parasysh se 35% e fëmijëve janë obezë ose mbipeshë, si dhe 40% e të rriturve. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Ushqimet që nuk duhet të ringrohen

Kim Lindsay dietologe ka renditur disa ushqime që sipas saj janë mjaft të rrezikshme për t’u ringrohur.

Ajo thotë se peshku psh. është krejtësisht i sigurt për t’u ngrohur pavarësisht miteve që qarkullojnë ndryshe.

Të rrezikshme për tu ringrohur janë vezët, sipas saj.

Vezët mund të mbajnë bakteret salmonella, e cila shkakton helmim nga ushqimi dhe lënia e tyre jashtë për periudha të gjatë u jep baktereve më shumë kohë për t’u shumuar.

Administrata  e Ushqimit dhe Barnave  këshillon që vezët ose enët që mbajnë vezë nuk duhet të lihen kurrë jashtë frigoriferit për më shumë se dy orë ose një orë në mot të ngrohtë.

Një element kryesor i ushqimit kinez të vjetër, orizi i mbetur zakonisht konsiderohet krejtësisht i padëmshëm.

Kjo është për shkak se orizi i gatuar ka një bakter që formon spore që zakonisht gjendet në tokë dhe perime.

Gjendet në shumë ushqime të papërpunuara, duke përfshirë patatet, bizelet, fasulet dhe disa erëza.

Gjithashtu ngrohja e spinaqit mund të lidhet drejtpërdrejt me rritjen e rrezikut të kancerit.

Perimet me gjethe jeshile si spinaqi përmbajnë përbërës të quajtur nitrate.

Kur nitratet nxehen, ato mund të zbërthehen në përbërës të tjerë që rrisin rrezikun e kancerit.

Në vetvete, nitratet janë të padëmshme. Megjithatë, bakteret që tashmë jetojnë në gojë dhe enzimat në trup mund t’i shndërrojnë ato në nitrite dhe më pas në nitrozamina. Këto kanë veti  kancerogjene, të cilat mund të jenë kancerogjene.

Ashtu si orizi, problemi me patatet nuk është vetë nxehtësia, por lënia e tyre jashtë për një kohë të gjatë.

Ruajtja e tyre në temperaturën e dhomës për më shumë se dy orë e vendos atë në ‘zonën e rrezikut’, e cila mund të çojë në rritjen e Clostridium botulinum.

Kjo shkakton botulizëm një gjendje ku toksinat sulmojnë nervat e trupit dhe mund të shkaktojnë vështirësi në frymëmarrje.

Rezulton në simptoma të tilla si të vjella, të përziera, dhimbje stomaku dhe diarre. Është vdekjeprurëse deri në 1 në 10 raste.

Qendra Alert/Alert.al

Kërcënimi nga mushkonjat tigër, po përhapen në shumë vende si pasojë e ngrohjes globale

Shkencëtarët po hetojnë kërcënimin e mushkonjave në Skoci, pasi Franca dha alarmin për llojin e mushkonjave tigër aziatikë.

Mushkonjat po fluturojnë drejt veriut në vazhdën e ngrohjes globale. Shkencëtarët kanë gjurmuar përhapjen e këtij insekti të bezdisshëm, që mbart sëmundje në të gjithë Evropën për vite me radhë, por ndikimet shëndetësore për njerëzit janë ende të paqarta.

Tani studiuesit në Mbretërinë e Bashkuar po fillojnë një projekt të madh për të vlerësuar rrezikun e sëmundjeve të shkaktuara nga mushkonjat në Skoci sipas skenarëve aktualë dhe të ardhshëm të ndryshimeve klimatike.

Mushkonjat tigër aziatike po përhapen në temperatura më të nxehta

Mushkonjat tigër aziatike janë bartëse famëkeqe të sëmundjeve serioze, duke përfshirë ethet e dengës, Chikungunya, Nili Perëndimor dhe Zika.

Ndryshimi i klimës do të thotë se kjo specie shumë pushtuese po lulëzon në të gjithë vendet e Mesdheut. Ata pritet të vendosen në të gjithë Anglinë dhe Uellsin në dekadat e ardhshme.

Të mos harrojmë se mushkonjat janë krijesa më vdekjeprurëse në botë, duke vrarë një milion njerëz në vit nga sëmundjet që transmetojnë.

Me origjinë nga Azia Juglindore, mushkonja tigër aziatike, e njohur si Aedes albopictus, është e zezë me shenja të bardha argjendtë dhe më e vogël se mushkonja e zakonshme e shtëpisë, e gjatë midis dy dhe dhjetë milimetra.

Kjo e bën atë më të heshtur dhe të poshtër. Ndryshe nga shumë lloje të tjera të mushkonjave, tigri aziatik gjithashtu kafshon zakonisht gjatë ditës.

Franca ka dhënë alarmin për sa i përket mushkonjave tigër që tashmë tani gjenden në më shumë se gjysmën e Francës. Raporti A2020 nga parlamenti francez paralajmëroi se përhapja e tyre përbën “një rrezik të madh për shëndetin” për dekadat e ardhshme.

Mushkonjat tigër aziatike janë tashmë një problem i madh në jug të vendit, saqë autoritetet lokale nisën një eksperiment tre-vjeçar për t’i kapur ato.

Ja si funksionon. Femrat tërhiqen nga një enë e mbushur me ujë të quajtur Vectrap, në të cilën një ekran i pengon ato të vendosin vezët e tyre dhe muret ngjitëse i pengojnë ato të shpëtojnë. Kjo i lejon shkencëtarët t’i kapin ato përpara se të mund të riprodhohen. Iniciativa si këto zakonisht mbështeten në pjesëmarrjen e vendasve për të vendosur kurthe dhe për të raportuar pamjet.

Qendra Alert/Alert.al

Frutat dhe perimet që duhet të konsumoni gjatë muajit maj

Me ngrohjen e kohës dhe ardhjen e majit, vendosja e një regjimi ushqimor të shëndetshëm është thelbësore. Gjatë këtij muaji, konsumoni fruta dhe perime me përmbajtje të lartë uji dhe vitamine C. Ato do të sjellin hidratim se dhe do t’ju ndihmojnë me përmirësimin e sistemit imunitar. Në vijim, dëshirojmë të ndajmë me ju një listë me fruta dhe perime që ju këshillojmë t’i mbani në shportën tuaj të ushqimeve:

Luleshtydhet

Luleshtrydhet janë një nga frutat më të shijshme. Ato kanë shumë pak kalori dhe janë të pasura me lëndë ushqyese si vitamina C, fibrat, vitamina B dhe acidi folik. Ato ndihmojnë në rregullimin e proceseve të tretjes, zvogëlojnë ndjenjën e urisë, ndihmojnë në uljen e niveleve të kolesterolit dhe kanë veti të shkëlqyera antioksiduese dhe anti-inflamatore. Luleshtydhet gjithashtu stimulojnë qarkullimin e gjakut dhe ndikojnë pozitivisht në forcimin e imunitetit.

Pjeshka

Pjeshkët janë thelbësore për funksionimin e shëndetshëm të organizmit. Ato janë të pasura me vitaminë: A, E, C, K B1, B2, B3, B6, beta-karoten dhe i ofrojnë trupit tonë minerale si kaliumi, kalciumi, magnezi, hekuri dhe zinku. Për ju që doni të bini nga pesha, pjeshkët janë fantastike dhe kanë shumë fibra duke ju bërë të ngopeni shpejt.

Kivi

Kivit janë fruta me fuqi të madhe antioksidante. Ndonëse kanë një numër të ulët kalorish, i japin trupit shumë energji. Ato janë shumë të rëndësishme për shëndetin e zemrës për shkak të nivelve të larta të kaliumit. Kivi ndihmon edhe me sëmundjet e aparatit të frymëmarrjes dhe njihet në të gjithë botën si një lehtësues mjaft efektiv i “Sindromës së Zorrës së Irrituar”.

Bizelet

Bizelet janë të pasura me vitaminë B, A, C, kalium, fosfor, magnez, kalcium, hekur dhe zink. Ato janë shumë të rëndësishme për forcimin e imunitetit pasi pengojnë shumimin e H.Pylorit, një bakter i cili përkeqëson ulçerën në stomak dhe zorrë. Bizelet kanë gjithashtu një efekt pozitiv në shëndetin e syve.

Karrotat

Karrotat kanë në përmbajtjen e tyre biotinë, fibra, kalium dhe vitaminat K, B1, B6, B2, C dhe E. Ato përmirësojnë sistemin imunitar, kontrollojnë nivelet e sheqerit, parandalojnë aknet dhe shenjat nga dielli dhe ndihmojnë me sëmundjet kardiovaskulare.

Kungujt e njomë

Kungulli i njomë ka efekte pozitive në lëkurë dhe tretje. Ai konsiderohet një produkt dietik për shkak të numrit të ulët të kalorive. Kungulli përbëhet nga 95% ujë dhe pjesa tjetër janë proteina dhe karboidrate. Kungujt kanë nivele të ulëta kolesteroli, kripe dhe yndyre dhe përmbajnë shumë fibra. Sasia e lartë e fibrave lidhet ngushtë me parandalimin dhe trajtimin e hipertensionit dhe sëmundjeve të zemrës.

Fruits and vegetables in season by month: May – LifeGate

Qendra Alert/Alert.al

Ja çfarë ndodh me trupin tuaj vetëm nga konsumimi i një gote Coca-cola

Coca-Cola është një pije freskuese, por sheqeri dhe kafeina që ato përmbajnë mund të jenë të dëmshme për shëndetin tuaj. Çfarë ndodh në trupin tuaj kur pini një gotë cola?

Një Coca-Cola e këndshme e ftohtë me akull: Le të themi se pini një kanaçe ose një gotë 0,33 litra. Ju po konsumoni menjëherë ekuivalentin e 10 lugëve çaji sheqer. Pas 20 minutash, niveli i sheqerit në gjak arrin kulmin. Kjo shkakton çlirimin e insulinës, e cila e shtyn mëlçinë të shndërrojë sheqerin në yndyrë.

Pas 40 minutash presioni i gjakut rritet, bebëzat zgjerohen. Në tru bllokohen receptorët e adenozinës, gjë që parandalon përgjumjen. Pas 45 minutash, substanca e dërguar, dopamine, çlirohet gjithnjë e më shumë. Kjo siguron që ne të ndjejmë lumturi dhe mirëqenie. Pas një ore, acidi fosforik lidh kalciumin, magnezin dhe zinkun në traktin e poshtëm të tretjes, gjë që nxit metabolizmin. Ky efekt përforcohet nga dozat e larta të sheqerit dhe ëmbëlsuesve artificialë, të cilët nxisin ekskretimin e kalciumit në urinë.

Pas më shumë se 60 minutash vjen rënia e sheqerit. Bëheni nervoz. Pas disa orësh, pason përplasja e kafeinës. I gjithë lëngu që keni marrë me cola zhduket. Dhe me këtë, lëndët ushqyese të rëndësishme për të cilat trupi ka nevojë përfundojnë në tualet.

Në këtë mënyrë Coca Cola mund të dëmtojë edhe kockat tuaja. Cola përmban acid fosforik (E338). Nëse kjo merret në sasi të mëdha, thithja e kalciumit në kocka mund të pengohet dhe nxitet resorbimi i kockave. Kalciumi është një pjesë e rëndësishme e formimit të kockave dhe vendimtare për densitetin tonë të kockave. Nëse trupit i mungon kalciumi, kjo mund të shkaktojë gjithashtu sëmundjen e kockave, osteoporozën.

Kafeina nxit sëmundjet kardiovaskulare

Cola gjithashtu quhet shpesh një “pick-me-up”. Kjo është për shkak të kafeinës që përmban. Nëse konsumoni shumë kafe ose Cola, ju gjithashtu tejkaloni sasinë maksimale ditore të rekomanduar të kafeinës (400 mg në ditë). Kjo mund të rrisë presionin e gjakut.

Presioni i lartë i gjakut konsiderohet një faktor rreziku për sëmundje të shumta si atak në zemër, insuficienca kardiake dhe goditjet në tru.

Ata që pëlqejnë të pinë kafe duhet të shmangin pijet energjike dhe pijet me kafeinë. Një kombinim i të dyjave mund të çojë shpejt në një mbidozë, e cila mund të shkaktojë dëmtim afatgjatë për shëndetin.

Dhëmbë të dëmtuar, lëkurë jo e mirë, kocka jo të forta, e dëmshme për sistemin kardiovaskular dhe e dëmshme për peshën trupore. Është më mirë të ndaloni konsumimin e saj- kjo do të ishte idealja në bazë të efekteve të saj.

Megjithatë, duhet të keni parasysh se të gjitha pikat e mësipërme kanë të bëjnë me konsumimin e tepërt. Të gjithë mund të konsumojnë një gotë cola në një herë e kaq kohë, pa u prekur drejtpërdrejtë nga efektet e dëmshme. Motoja është: Shijojeni, por në sasi të vogla dhe rrallë!

Health risks of Coca-Cola: What it does to the body (medicalnewstoday.com)

Qendra Alert/Alert.al