Konsumatori

Pasi të jetë zbuluar intoleranca ndaj laktozës, gabimi më i zakonshëm është eliminimi në mënyrë drastike i kategorisë së produkteve të qumështit. Në fakt, tema e djathrave të përshtatshëm për një dietë pa laktozë është një nga kërkimet më të klikuara në Google dhe për të cilën ka shumë lajme të rreme. Studimi që hulumtoi 25 djathëra u botua në revistën ndërkombëtare Foods për të hetuar sasinë aktuale të laktozës dhe për të qenë në gjendje t’i përcaktojë ata si natyrshëm pa këtë sheqer, falë procesit të tyre natyror të prodhimit. Studimi u krye në bashkëpunim me Departamentin e Shkencave Bujqësore, Ushqimore dhe Agro-Mjedisore të Universitetit të Pizës, përveç Shoqatës Aili dhe Ellefree. Ne kemi punuar për më shumë se dy vjet në këtë projekt, i cili synon të japë informacion të qartë për sasinë e laktozës së pranishme në djathërat kryesorë, të karakterizuara nga maturime të ndryshme, nga të cilët 21 janë italianë dhe 4 të huaj. Kjo për të rritur ofertën e produkteve të qumështit të përshtatshme për intolerancën ndaj laktozës dhe për t’i dhënë përfundimisht përgjigje dyshimeve të ndryshme mbi temën ‘laktoza dhe djathrat’.

Pas 14 vitesh nga publikimi i fundit mbi përbërjen e djathrave italianë, ku u përdorën teknika analitike të vjetruara, ky studim përfaqëson një zbulim të madh për botën pa laktozë, një revolucion për dietën e atyre që janë intolerantë ndaj laktozës. Mungesa e të dhënave të besueshme shkencërisht ka pasoja në etiketat e djathrave të disponueshme në raft, ku është e lehtë të gjesh mungesën ose mospërputhjen midis termave të ndryshëm të pranishëm edhe brenda të njëjtit lloj, duke krijuar në mënyrë të pashmangshme konfuzion dhe dezinformim në qumësht.

Cilat janë djathrat natyralisht pa laktozë?

Përveç Gorgonzola Igor dhe Asiago nga Latterie Venete tashmë të certifikuara Lfree, Grana Padano, Parmigiano Reggiano, Pecorino Romano janë natyrisht pa laktozë siç raportohet. Më poshtë është lista e plotë e djathrave që kanë kaluar të gjitha testet e kryera në laborator gjatë studimit dhe për rrjedhojë kanë një përmbajtje laktoze më pak se 0,001% që nga maturimi i tyre i parë (me përjashtim të Pecorino Toscano).

(IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Fruta dhe perimet me mbetje pesticidesh mbi kufijtë ligjorë janë padyshim të pakta. Sipas analizës së kryer nga organet zyrtare, vetëm 1.39%, pra 35 nga 2,519 mostra të analizuara në vitin 2021 janë jashtë normës. Këto janë numrat e paraqitur në dosjen e pesticideve Stop të Legambiente, i cili megjithatë thekson gjithashtu të dhëna të tjera: Pjesa e mostrave pa asnjë mbetje është vetëm 63.3%. Deri në 35.3% e mostrave të analizuara, nga ana tjetër kanë një ose më shumë mbetje. Në praktikë, rreth 14 mostra nga 100 u gjetën se kishin një mbetje brenda kufijve ligjorë dhe rreth 22 me gjurmë pesticidesh.

Sasia e mostrave të parregullta është në përputhje me atë që u zbulua vitin e mëparshëm (kur ishin 1.2%) dhe lajmi i mirë është se pjesa e mostrave pa mbetje është rritur nga 52 në 63%. Megjithatë, duhet të theksohet se 22 nga 100 mostra kanë mbetje të dy ose më shumë substancave të ndryshme dhe ende po bëhet punë për të kuptuar efektet e mbetjeve të shumta. “Në përgjithësi, 97 substanca të ndryshme janë identifikuar – thotë Angelo Gentili, kreu i bujqësisë në Legambiente  dhe në disa raste pesticidet e pranishme në të njëjtin mostër janë më shumë se pesë: 9 u gjetën në një mostër kumbullash, 10 në qershi dhe 12 në dardha.

Në përputhje me vitet e mëparshme, frutat kanë numrin më të madh të mbetjeve: mostrat me mbetje përtej kufijve janë 1.63%, ato me gjurmë të një lënde të vetme 14.3% dhe ato me më shumë se një 39.2%. Në thelb, vetëm 45 nga 100 mostrat e frutave u gjetën të rregullta. Varietetet që preken më shumë nga problemi janë rrushi i tryezës (86 nga 100 mostra kanë mbetje), dardha (82%), luleshtrydhet (72%) dhe pjeshkët (67.4%). Nga ana tjetër, mostrat e paligjshme janë kryesisht agrume, fruta të vogla dhe fruta ekzotike. Perimet, nga ana tjetër, me 74% të mostrave pa mbetje pesticidesh, ishin mesatarisht ‘më të pastra’. Përjashtim bëjnë domatet dhe specat, për të cilët mostrat pa mbetje ishin rreth katër nga 10. Në veçanti tek domatet u gjetën 34 lloje pesticidesh dhe kampionet e specave të parregullt ishin 7,4%.

Sa i përket llojeve të produkteve, del se pesticidet që gjenden më shpesh janë fungicidet dhe insekticidet (përfshirë boscalid, acetamiprid, metalaxil). Janë gjetur gjithashtu tiacloprid dhe imidacloprid, substanca (neonikotinoidet) veçanërisht të rrezikshme për bletët dhe tashmë të ndaluara. Ndër substancat më të diskutuara janë organofosfori, si chlorpyrifos, një përbërës aktiv i përcaktuar i pasigurt nga EFSA (Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore) vetëm në gusht 2021. Glyphosate, një herbicid i autorizuar në Evropë, gjithashtu i përket këtij grupi. më i përdorur në Itali, por që prodhuesi do ta tërheqë nga përdorimi i brendshëm në SHBA nga viti 2023, pas shkaqeve të shumta që e lidhin këtë produkt me shfaqjen e limfomave jo-Hodgkin.

Pamja është krejtësisht e ndryshme për mostrat nga bujqësia organike: Askush nuk ishte ‘i jashtëligjshëm’, 97,5% e mostrave nuk kishin mbetje, ndërsa kampionet me mbetje (megjithatë nën kufijtë) ishin 1,2% dhe e njëjta përqindje kishte më shumë se një substancë. Prej disa vitesh konsumi i pesticideve ka ardhur në rënie në të gjithë Evropën, veçanërisht nga viti 2011 deri në vitin 2018 është ulur me 30%. Por kjo nuk mjafton, sepse në vitin 2019 janë shitur më shumë se 111 mijë ton produkte për mbrojtjen e bimëve dhe shpesh këto janë substanca që mbeten në organizëm dhe në mjedis për një kohë të gjatë, siç rezulton edhe nga analizat e ujit. Të dhënat nga Ispra (Instituti i Lartë për Mbrojtjen dhe Kërkimin e Mjedisit) mbi pesticidet e gjetura në ujë tregojnë se 77.3% e ujërave sipërfaqësore dhe 35.9% e ujërave nëntokësore janë të ndotura nga mbetjet e pesticideve. Ndotja e ujit sipërfaqësor tejkalon standardet e cilësisë mjedisore në 21% të pikave të monitorimit dhe substancat më të pranishme janë glifosati dhe metaboliti i tij Ampa. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

EFSA kryen vlerësime të rrezikut për një gamë të gjerë kimikatesh që mund të jenë të pranishme në ushqim, për shkak të prodhimit, shpërndarjes, paketimit, si dhe ato që mund të jenë të pranishme në mjedis në mënyrë natyrale ose si rezultat i prodhimit të njeriut. Kjo punë kryhet nga Paneli i EFSA për Ndotësit në Zinxhirin Ushqimor.

Autoriteti mbledh gjithashtu të dhëna për ndotësit në ushqim dhe mbështet koordinimin e mbledhjes dhe monitorimit të të dhënave nga Shtetet Anëtare.

Ndotësit e procesit

Akrilamid

Furan

Toksina natyrale

Mikotoksina

Alkaloide

Ndotës të mjedisit

Retardantët e brominuar të flakës

Dioksinat dhe PCB-të

Metalet

Metalet janë një grup i rëndësishëm ndotësish që ndodhin natyrshëm, por zakonisht janë të pranishëm në ushqim, si rezultat i aktivitetit njerëzor.

Roli

EFSA jep këshilla shkencore dhe kryen vlerësime të rrezikut, si dhe mbledhjen e të dhënave dhe aktivitetet e monitorimit, por edhe asistencë teknike për kimikatet në ushqim për njerëz, por edhe në ushqimin për kafshë. Menaxherët e rrezikut të Bashkimit Evropian përdorin këtë këshillë dhe mbështetje për t’i ndihmuar ata në marrjen e vendimeve në lidhje me sigurinë e këtyre substancave për shëndetin e njerëzve, kafshëve dhe bimëve.

Kuadri i BE-së

Meqenëse kontaminimi në përgjithësi ka një ndikim negativ në cilësinë e ushqimit dhe mund të nënkuptojë një rrezik për shëndetin e njeriut, BE-ja ka marrë masa për të minimizuar ndotësit në produktet ushqimore.

Ekzistojnë masa për ndotësit e mëposhtëm: mykotoksinat (aflatoksina, okratoksina A, toksina fusarium, patulin), metale (kadmium, plumb, merkur, kallaj inorganik), dioksina dhe PCB, hidrokarbure aromatike policiklike (PAH), 3-MCPD dhe nitrate). (EFSA)

Qendra Alert/Alert.al

Ministria e Shëndetësisë së Italisë raportoi rikujtimin e prodhuesit të disa grupeve të algave “Yutaka Sushi Nori” për shkak të një përmbajtje të lartë të jodit. Produkti në fjalë shitet në paketa prej 11 gramësh me numra të lotit 04/11/22, 06/11/22 dhe 10/11/22, që korrespondon me kushtet minimale të ruajtjes.

Algat e kujtuara Nori u prodhuan në Britani të Madhe dhe tregtoheshin nga Mpreis Warenvertriebs GmbH. Si masë parandaluese këshillohet të mos konsumohet produkti me numrat e lotit të treguar dhe të kthehen ato në pikën e blerjes. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Cilat janë aditivët e ushqimit?

Aditivët janë substanca që përdoren për një sërë arsyesh, si konservimi, ngjyrosja, ëmbëlsimi etj. Gjatë përgatitjes së ushqimit legjislacioni i Bashkimit Evropian i përcakton ato si “çdo substancë që normalisht nuk konsumohet si ushqim në vetvete dhe nuk përdoret si një përbërës karakteristik i ushqimit, pavarësisht nëse ka apo jo vlerë ushqyese”.

Shtuar në ushqim për qëllime teknologjike në prodhimin, përpunimin, përgatitjen, trajtimin, paketimin, transportin ose ruajtjen e tij, aditivët ushqimorë bëhen pjesë përbërëse e ushqimit.

Aditivët mund të përdoren për qëllime të ndryshme. Legjislacioni i BE-së përcakton 26 qëllime teknologjike. Aditivët përdoren, ndër të tjera, si:

Ngjyrues- ato përdoren për të shtuar ose rivendosur ngjyrën në një ushqim

Konservues – këto shtohen për të zgjatur jetëgjatësinë e ushqimeve duke i mbrojtur nga mikroorganizmat

Antioksidantë – substanca që zgjasin afatin e ruajtjes së ushqimeve duke i mbrojtur nga oksidimi (p.sh. prishja e yndyrës dhe ndryshimet e ngjyrës)

Agjentët për trajtimin e miellit – i shtohen miellit ose brumit për të përmirësuar cilësinë e pjekjes.

A janë të sigurt aditivët ushqimorë?

Siguria e të gjithë aditivëve ushqimorë që janë aktualisht të autorizuar është vlerësuar nga Komiteti Shkencor i Ushqimit (SCF) ose Autoriteti Evropian i Sigurisë Ushqimore (EFSA). Vetëm aditivët për të cilët përdorimet e propozuara konsideroheshin të sigurta janë në listën e BE-së. (Food Safety)

Qendra Alert/Alert.al

AKU ka pezulluar aktivitetin e një operatori biznesi ushqimor në juglindje të vendit, pasi gjatë inspektimit rezultoi se në këtë subjekt kryehej procesi i prodhimit të produkteve ushqimore me bazë mishi, ambalazhimi i produkteve djathë, peshk, pjesë mishi, në ambientet frigoriferike dhe ambientin e tregtimit. AKU konstatoi se ky subjekt nuk plotësonte kushtet higjieno-sanitare dhe bllokoi 711.5 kg mish dhe 14.400 kokrra vezë pa dokumentacionin shoqërues dhe pa etiketë.

Njoftimi i AKU:

Denoncimi në numrin e gjelbër të AKU zbulon magazinat dytësore ku cënohej siguria ushqimore.

AKU falenderon qytetarin për bashkëpunimin dhe merr masa urgjente
Një denoncim në numrin e gjelbër (0800 75 75) të Autoritetit Kombëtar të Ushqimit u bë lidhur me operatorin e biznesit ushqimor me inicial “D.” që operon në juglindje të vendit.

AKU urdhëroi plan-veprimi lidhur me rastin dhe u krye inspektim së bashku me Drejtorinë Rajonale të AKU-së.

Inspektimi fizik u krye në dy adresa, ku subjekti ushtronte aktivitetin, aty ku kryhej procesi i prodhimit të produkteve ushqimore me bazë mishi, ambalazhimi i produkteve djathë, peshk, pjesë mishi, në ambientet frigoriferike dhe ambientin e tregtimit.

Gjatë inspektimit u konstatuan produkte të gatshme për hedhje në treg:

● Produkte me bazë mishi me etiketa të panotifikuara dhe që nuk kishin të deklaruar në etiketë përbërësit, disa prej të cilëve alergenë kryesorë ushqimorë.

● U mor masë administrative gjobë për sa më lart dhe për mosplotësimin periodik të regjistrave të HACCP.
● Për produktet e bllokuara po dërgohen mostra në ISUV.

Në adresën, me tre ambiente të reja magazinuese që u identifikua referuar të dhënave nga denoncuesi, u konstatuan gjatë kontrollit fizik:
● Aty ku mbaheshin produktet ushqimore nuk plotësoheshin kushtet e nevojshme higjieno-sanitare për këtë veprimtari.
● Magazina ishte e pamirëmbajtur dhe brenda saj u konstatua një sasi prej 14’400 kokrra vezësh të paketuara dhe të pavulosura, me mungesë datë skadence dhe pa gjurmueshmëri.
● Në ambientet frigoriferike, në kushte të papranueshme u konstatuan 711.5 kg mish, pa dokumentacionin shoqërues, 100 kg galetë pa etiketë identifikuese.

Grupi inspektues i AKU-së mori masën urgjente të ndërprerjes së aktivitetit të këtij subjekti dhe bllokimin e produkteve sa më lart, me destinacion përfundimtar asgjësimin e tyre, masë administrative gjobë për kushtet higjieno-sanitare dhe masë administrative gjobë për mungesën e gjurmueshmërisë.

Njoftohet se procedura e inspektimit vazhdon duke ndjekur nga afër asgjësimin e produkteve të bllokuara për asgjësim. Me daljen e përgjigjes së analizave nga ISUV do vazhdojnë procedurat e mëtejshme ligjore.

Gjithashtu AKU po përgatit materialin për kallëzim penal të kësaj veprimtarie.

Qendra Alert/Alert.al