Siç njofton Sistemi RASFF i Komisionit Evropian për produktet ushqimore, pas analizave të kryera nga autoritetet kroate të sigurisë ushqimore, ka rezultuara se në ngarkesat me pjeshkë nga Serbia, është konstatuar prezenca e substancës Chlorpyrifos në sasinë 0.081 gram për kilogram, ndërsa norrma e lejuar është 0.01.
Chlorpyrifos (CPS), i njohur gjithashtu si Chlorpyrifos ethyl, është një pesticid organofosfat që është përdorur në të lashtat, kafshët dhe ndërtesat dhe në mjedise të tjera, për të vrarë disa dëmtues, duke përfshirë insektet dhe krimbat. Ai vepron në sistemet nervore të insekteve duke frenuar enzimën acetilkolinesterazë. Chlorpyrifos është një agjent nervor që shkakton një ndërprerje të kapacitetit të komunikimit midis nervave. Ekspozimi mund të ndodhë me ajër (duke e thithur atë), me gojë (duke gëlltitur ushqim të kontaminuar, për shembull) dhe me thithje transkutane (përmes kontaktit me lëkurën). Sipas studimeve të kryera deri më sot, kjo substancë është shumë toksike për zogjtë dhe insektet, përfshirë bletët, mjaft toksike për peshqit dhe mesatarisht toksike për njerëzit.
Ndrkohë, por sistemi RASFF ka njoftuar se më 3 gusht 2023, po nga kontrollet kufitare në Kroaci, ka rezultuar se, patatina (chips) me shije speci, të prodhuara në Serbi, kanë rezultar me përmbajtje të lartë të Akrilamidit. Sipas analizave nga laboratorët kroatë, përmbajtja ka rezultuar 1196 +/- 191 µg/kg – ppb nga 350 µg/kg – ppb që është norma e lejuar, e përcaktuar nga Rregullorja e Komisionit (BE) nr. 2017/2158. Autoritetet doganore të Kroacisë kanë vendosur që produkti të kthehet në vendin e origjinës.
Akrilamide (acrylamide) është një substancë kimike, e cila formohet nga ndërveprimi i aminoacideve me karbohidratet (sheqernat). Ky proces ndodh, kur ushqimet me nivel të lartë amidoni si p.sh patatet, buka, apo perime të tjera , gatuhen në temperaturë. mbi 120 gradë C (skuqje, pjekje).
Akrilamide është një nënprodukt i procesit të gatimit i cili gjendet në mënyrë natyrale tek ushqimet. Testet laboratorike tregojnë se akrilamidet shkaktojnë tumor tek kafshët. Edhe pse studimet tek njerëzit për impaktin që ka akrilamidi në shëndet nuk kanë dhënë përfundime të qarta, shkencëtaret bien dakord, se kjo substancë në ushqime ka potencialin të shkaktojë tumor tek njerëzit.
Sistemi RAPEX i Komisionit Evropian, në njoftimin e përjavshëm, ka renditur dhjetra produkte joushqimore që duhet hequr nga tregu e që nuk janë conform rregulloreve të BE për produktet respektive.
Lodrat e fëmijëve, motorrët elektrik, rripast e sigurimit të automjeteve, karikuesit e elelefonave, veshëmbathje e dhjetra lloje të sendeve të përdorimit të përditshëm, paraqiten me rrezi për përforuesit.
Disa prej produkteve janë parfum i markës Naomi Campbell Private, facoleta të lagura “Evvisa” apo deodorant FA janë ato produkte kozmetike që paraqesin rrezik, pasi sipas listës së përberësve, përmbajnë 2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehid (BMHCA), i cili është i ndaluar në produktet kozmetike. BMHCA mund të dëmtojë sistemin riprodhues, mund të dëmtojë shëndetin e fëmijës së palindur dhe mund të shkaktojë ndjeshmëri të lëkurës.
Listën e plotë të produkteve, të cilat mund të gjenden lehtësisht dhe në Shqipëri, e gjeni në linkun e mëposhtëm.
Dhjetra produktë të përdorimit të përditshëm vazhdojnë paraqesin rrezik serioz për konsumatorin. Komisioni Evropian njofton për shumë profukte, që lehtësisht mund të gjenden dhe në tregun shqiptar, që përbëjnë risk serioz. Nga shampot, parfumet, prodiukte tjera kozmesikt, të higjienës, marka të njohura botërore, por edhe lodra fëmijësh, mjëte shpëtimi në ujë, rripa sigurimi makinash etj, janë të pasigurta për përdorim.
Sipas njoftimit të fundit të KE, një parfum i markës Pierre Cardin, me shishe të kuqe dhe në kuti kartoni rozë, përbën rrezik.
Gjithashtu, një shampoo flokësh Palmolive, nuk duhet të përdoret.
Në të dy rastet, në listën e përbërësve të këtyre produkteve, por edhe të dhjetra të tjerave që mund t’I gjeni në linkun e mëposhtëm, ka 2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehid (BMHCA), i cili është i ndaluar në produktet kozmetike. BMHCA mund të dëmtojë sistemin riprodhues, mund të dëmtojë shëndetin e fëmijës së palindur dhe mund të shkaktojë ndjeshmëri të lëkurës.
Produktet nuk përputhen me Rregulloren e Produkteve Kozmetike të KE.
Substancat identifikohen si substanca që plotësojnë kriteret e nenit 57 (c) të Rregullores (EC) Nr. 1907/2006 (REACH) për shkak të klasifikimit të 2-(4-tertbutilbenzil) propionaldehidit në kategorinë e rrezikut toksik për riprodhimin 1B.
2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehidi mbulohet nga numri i indeksit 605-041-00-3 të Rregullores (EC) Nr. 1272/2008 në Aneksin VI, pjesa 3, Tabela 3 (lista e të harmonizuara klasifikimi dhe etiketimi i substancave të rrezikshme) dhe klasifikohet në klasën e rrezikut toksike për riprodhimin e kategorisë 1B (H360Fd2).
Prandaj, ky klasifikim i substancës në Rregulloren (EC) Nr. 1272/2008 tregon se substancat plotësojnë kriteret për klasifikim në klasën e rrezikut: Toksike për riprodhimin e kategorisë 1B në përputhje me nenin 57 (c) të REACH.
Për të parë listën e plotë të produkteve, kodet dhe detajet, me qëllim që t’i identifikoni sa më lehtësisht para se t’i blini, klikoni linkun e mëposhtëm:
TIRANË, 19.09.2023 – Rreth 30 gazetarë, përfaqësues të Institucioneve shtetërore dhe ogranizatave të biznesit dhe ekspertë, morën pjesë në trajnimin e organizuar nga Qendra ALERT, në kuadër të projektit “ALERT për mbrojtjen e konsumatorit”, mundësuar #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane e zbatuar nga GIZ, DW Akademie dhe Internews.
Aktiviteti kishte në fokus trajnimin e 30 gazetarëve me të drejtat e konsumatorit, me sigurinë ushqimore, sigurinë e produkteve joushqimore, kontratat konsumatore e gjithçka që ka lidhje me mbrojtjen e konsumatorit.
Takimin e përshëndeti dhe përfaqësuesja e #SunstainMedia dhe Giz Albania, Znj.Brunilda Milkani, e cila foli për rëndësinë e tij, mbështetjen për Qendrën ALERT dhe rëndësinë e përçimit nga mediat të lajmeve të sakta e informacioneve korrekte për konsumatorin.
Drejtoresha e Përgjithshme e AKU, Znj. Jeta Deda dhe Drejtori Ekzekutiv i “Industrisë së Përpunimit të Qumështit, Z.Donjaldo Hoxha diskutuan me përfaqësuesit e mediave për bashkëpunimin e mes tyre dhe institucioneve publike e organizatave të bisnesit apo dhe vetë subjektet private për rastet e Alert-eve. Gjithashtu, rëndësia informacionti të saktë, në kohë reale dhe duke shmangur krijimin e panikut te konsumatori, ishin një ndër çështjen e diskutuara mes pjesëmarrësve në këtë trajnim.
Më pas, ekspertët e ftuar në këtë aktivitet folën para gazetarëve për mënyrat e komunikimit në raste krizash, çfarë duhet dhe nuk duhet përçuar te konsumatori, me qëllim që mos përfshihet në panik, si të mos fusim në kolaps institucionet, por dhe të mos dëmtojnë biznesin.
Z.Alban Zusi, ekspert dhe Drejtor i Albanian Food Industry, prezantoi para kolegëve të medias “Menaxhimin e krizave ushqimore, komunikimi i riskut dhe strategjitë e duhura të institucioneve, si dhe mënyrat dhe detyrimet për të transmetuar informacion të saktë për publikun”.
Drejtorja Ekzekutive e Qendrës Konsumatori Shqiptar, Znj.Ersida Teliti ishte trajneri i dytë për temën “Të drejtat e konsumatorit dhe roli i gazetarëve në informacionin për rrezikun nga produktet joushqimore, kontratat etj, dhe mënyrat e zgjidhjes së ankesave.
Ndërsa Erjon Tase, ekspert komunikimi dhe Drejtor Ekzekutiv i Akademisë së Studimeve Politike, Z.Erjon Tase, po në rolin e trajnerit, diskutoi me gazetarët për rëndësinë e gazetarisë në mbrojtje të konsumatorit, raportimin e drejtë dhe verifikimin e fakteve.
Në ditët në vijim do të krijohet dhe Rrjeti i Gazetarëve për Mbrojtjen e Konsumarotit, i cili do të krijojë një bashkëpunim më të ngushtë me entet publike e private, me qëllim komunikimin e riskut dhe rasteve të krizave për konsumatorët.
Ndërsa në fillim të aktivitetit, u prezantua dhe aplikacioni ALERT.al, pjesë e të njëjtit projekt dhe i mundësuar nga të njëjtët donatorë, një risi në mënyrën e komunikimit të “alert”-eve, nga institucionet por mbi të gjitha nga vetë subjektet që për arsye të ndryshme mund të kenë probleme me produktet që prodhojnë apo tregtojnë.
@Qendra ALERT
*Ky workshop u zhvillua në kuadër të Projektit “ALERT për mbrojtjen e konsumatorit” që mundësohet nga Programi #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane, zbatuar nga GIZ, DW Akademi dhe Internews.
Që nga 25 gushti, motorët e mëdhenj të kërkimit dhe platformat online të përcaktuara nga Komisioni Evropian, do të duhet të fillojnë të respektojnë një nga ligjet kryesore të BE-së për të sjellë një mjedis më të sigurt dhe më të përgjegjshëm në internet.
Detyrimet për këto platforma të mëdha në Aktin e Shërbimeve Dixhitale (DSA), përfshijnë detyrimin për të qenë transparent me konsumatorët se, përse atyre u rekomandohen informacione të caktuara dhe për të mbajtur shënime për shitësit në tregjet online. Konsumatorët do të kenë të drejtën të zgjedhin sisteme rekomandimi që nuk bazohen në profil. Gjithashtu, nuk do të jetë më e mundur që platformat të shfaqin reklama bazuar në profilizimin, duke përdorur të dhënat personale të fëmijëve ose të dhënat e ndjeshme të një personi, si orientimi seksual ose opinionet e tyre politike.
Monique Goyens, Drejtore e Përgjithshme e Organizatës Evropiane të Konsumatorit (BEUC), tha se, “ky ligj u bë thelbësor pasi u bë e qartë se platformat po mbyllnin sytë ndaj aktiviteteve të paligjshme që ndodhnin nën hundën e tyre, ose nuk u ofronin konsumatorëve zgjedhjet e duhura për sistemet e rekomanduesve apo mbrojtjen e duhur. Si Google, Amazon ose Meta, tani do përballen me një kontroll më të madh rregullator në këto fusha”.
“Disa kompani si Amazon dhe Zalando po luftojnë dëshpërimisht përcaktimin e tyre si një platformë e madhe online, por, sinqerisht, nëse ato nuk janë një, atëherë kush është? Tani duhet të shohim pajtueshmëri, jo beteja të gjata ligjore nga këto platforma të mëdha, në mënyrë që ata të mbrojnë më mirë konsumatorët. Nëse ato nuk i respektojnë, ne presim të shohim Komisionin dhe autoritetet e shteteve anëtare që të ndërhyjnë me shpejtësi për të bërë të qartë se askush është mbi ligjin”, theksoi Goyens.
E kanë vënë re edhe në Mbretërinë e Bashkuar: prania e gjurmëve të qumështit dhe vezëve në produktet vegane është një problem serioz, i cili mund të ketë pasoja tragjike për ata që vuajnë nga alergjia. Në Itali, çështja ra në qendër të vëmendjes shkurtin e kaluar, kur një vajzë alergjike ndaj qumështit, e cila kishte ngrënë një tiramisu të kontaminuar vegan, vdiq nga pasojat e një shoku anafilaktik. Tani për këtë po flet edhe gazeta britanike “The Guardian”, pas publikimit të një raporti, sipas të cilit një e treta e produkteve të etiketuara si vegane përmbajnë gjurmë derivatesh dhe alergjenësh me origjinë shtazore.
Inspektorët e Shërbimeve Shkencore nga qarqet Hampshire dhe Kent ekzaminuan nga një mostër të paspecifikuar të produkteve vegane, duke përfshirë pica, burgers dhe ëmbëlsira, duke zbuluar 24 ushqime që përmbanin gjurmë qumështi. Në një anketë tjetër, 90% e 61 produkteve të analizuara (13 alternativa ndaj qumështit dhe produkteve të qumështit dhe 48 zëvendësues të mishit) kishin pasaktësi në etiketë, në lidhje me informacionin e raportuar: 27 kishin anomali në etiketim, duke përfshirë mungesën e paralajmërimeve për praninë e mundshme të alergeneve dhe 39 përmbanin informacione të pasakta ushqyese.
Sipas John Herriman, nga Chartered Trading Standards Institute (shoqata e profesionistëve të standardeve tregtare), rrënja e problemit është mungesa e një përkufizimi ligjor të ‘veganit’. “Kjo paqartësi – thuhet në një deklaratë të shoqatës – mund të ketë pasoja katastrofike dhe ndonjëherë tragjike për ata me alergji ndaj produkteve me origjinë shtazore, si qumështi dhe vezët. Ne jemi të vetëdijshëm se disa njerëz fatkeqësisht kanë humbur jetën si pasojë, prandaj kërkojmë më shumë qartësi se çfarë mund dhe nuk mund të përshkruhet ligjërisht si ushqim vegan dhe me bazë bimore”.
Një studim i kohëve të fundit nga shoqata ka zbuluar në fakt se, shumica e konsumatorëve në Mbretërinë e Bashkuar janë të bindur që produktet e etiketuara si vegane janë absolutisht pa përbërës me origjinë shtazore: 76% e 2000 pjesëmarrësve në anketë janë të bindur për këtë. Për më tepër, 84.6% e njerëzve alergjikë ndaj qumështit të anketuar besojnë se, ushqimet vegane janë të sigurta për t’u ngrënë. Megjithatë, si në Mbretërinë e Bashkuar ashtu edhe në Bashkimin Evropian, nuk ka as një përcaktim ligjor dhe as kufizime për derivatet shtazore të pranishme në produkt për të qenë në gjendje ta shesin atë si vegan.
Ligjet evropiane të etiketimit (të cilat janë ende në fuqi edhe në Mbretërinë e Bashkuar pas Brexit) kërkojnë që prodhuesit të theksojnë praninë e 14 përbërësve ose grupeve të përbërësve, që nga viti 2014, pothuajse 10 vjet më parë. Megjithatë, rastet e etiketimit joadekuat të alergjenit janë shfaqur ende në sondazh. Për t’u siguruar që të mos konsumoni pa dashje përbërës me origjinë shtazore, në rastin e veganëve, ose alergjenëve, në rastin e të sëmurëve nga alergjitë, ekspertët rekomandojnë të kontrolloni që produkti të mos përmbajë, përveç qumështit dhe vezëve më të qarta, përbërës të tillë. si: proteinat e kazeinës dhe hirrës (të quajtura edhe hirrë), proteinat e qumështit; laktozë; kolagjeni, i marrë nga lëkura dhe kockat e kafshëve; sallo dhe dhjamë, yndyra shtazore.
Në Mbretërinë e Bashkuar, problemi i alergjenëve me origjinë shtazore në ushqimet e etiketuara si vegan ishte bërë lajm në vitin 2017, kur një grua vdiq nga pasojat e një reaksioni të rëndë alergjik pasi hëngri një mbështjellës vegan Pret a Manger, për të cilin më vonë u zbulua se përmbante proteina qumështi për shkak të kontaminimit të kryqëzuar që ka ndodhur gjatë fazës së përgatitjes. Një rast identik me atë të vajzës nga Milano.
Shënim: Alergjenët që duhen theksuar në Bashkimin Evropian janë: drithërat që përmbajnë gluten; butak; vezë; peshk; kikirikë; soje; qumësht; arra; selino; farat e susamit; mustardë; dioksidi i squfurit dhe sulfitet; lupina; molusqet.
Ministria e Shëndetësisë në Itali ka publikuar një njoftim sigurie për praninë e substancave të ndaluara në suplementin ushqimor “LibiForMe”. Suplementi ushqimor i raportuar nga autoritetet shëndetësore shitet në pako me kapsula 2×5, me numër loti 3242 dhe datë skadence 01/2028.
Sipas raportit të Sllovenisë, më 12 qershor, përmes sistemit të alarmit të shpejtë Rasff (njoftimi 2023.3892), produkti në fjalë, pavarësisht pretendimit “100% natyral” në etiketë, përmban përbërësin aktiv 2-hidroksipropil nortadalafil. Është një analog i frenuesve të fosfodiesterazës 5 (PDE-5), një kategori barnash për trajtimin e mosfunksionimit erektil që përfshin gjithashtu sildenafil dhe tadalafil, përbërësit aktivë të Viagrës dhe Cialis, përkatësisht.
Sipas njoftimit të Rasff, produkti thuhet se shpërndahet në Holandë, por shitet edhe online nga faqet e e-commerce. Ministria e Shëndetësisë rekomandon të mos konsumohet suplementi: marrja e frenuesve PDE 5 pa mbikëqyrje mjekësore mund të ketë pasoja të rënda shëndetësore, në rast të patologjive apo ndërveprimeve me barna të tjera.
Sipas një raporti, ndryshimet në kërkesat e kampionimit në thertoret me kapacitet të ulët nuk kanë gjasa të rezultojnë në një ndryshim të rëndësishëm në numrin e rasteve të Campylobacter në Mbretëtinë e Bashkuar. Studiuesit nuk zbuluan një ndryshim domethënës në përqindjen e mostrave shumë të kontaminuara nga thertoret me fuqi të ulët nga atom me të lartë. Kontaminimi i lartë është mbi 1000 njësi koloni-formuese për gram (CFU/g). Një analizë vlerësoi ndryshimin në rrezikun e kampilobakteriozës për produktet nga thertoret e shpendëve me prodhim të ulët dhe të lartë.
Campylobacter është shkaku më i zakonshëm i sëmundjeve bakteriale të ushqimit në Angli. Çdo vit ka rreth 300,000 raste, nga të cilat më shumë se gjysma janë të lidhura me mishin e shpendëve.
Rregullat aktuale
Nivelet monitorohen në mënyrë rutinore në pulat e therura në thertore me rendiment të lartë, por ky testim nuk kryhet në disa fabrika me rendiment të ulët për arsye financiare. Çdo vend me rendiment të lartë përpunon më shumë se 7.5 milionë zogj në vit dhe vendet me performancë të ulët trajtojnë më pak se kjo sasi. Nga 1 miliard zogj që theren çdo vit në Angli, rreth 5 për qind kalojnë nëpër thertore me kapacitet të ulët.
Rregullat aktuale kërkojnë që mostrat të merren një herë në javë. Nëse më shumë se 15 nga 50 kanë nivele të larta të Campylobacter, duhet të merren masa. Duke filluar nga janari 2025, jo më shumë se 10 mostra nga 50 duhet të kalojnë 1000 CFU/g Campylobacter.
Shumica e pulave në shitje në Mbretërinë e Bashkuar theren në stabilimente me performancë të lartë. Kjo do të thotë se, përmirësimet e vogla në impiantet e mëdha do të kenë një ndikim më të madh në rrezikun e përgjithshëm për publikun, sesa ndryshimet e mëdha në fabrikat më të vogla, sipas raportit.
Aktualisht nuk është ndërmarrë asnjë masë përmbarimore, për shkak se thertoret nuk marrin mostra ose nuk kanë përmbushur 15 nga 50 kërkesat.
Rezultatet dhe boshllëqet e të dhënave
Kishte 38 thertore me kapacitet të ulët dhe 22 thertore me kapacitet të lartë të regjistruara në Mbretërinë e Bashkuar, megjithëse vetëm 34 ofruan mostra Campylobacter.
Pesëdhjetë mostra nga thertore me kapacitet të ulët u morën gjatë një periudhe 10-javore nga shtatori deri në dhjetor 2021 nga FSA për të plotësuar të dhënat e ofruara Agjencisë nga bizneset ushqimore. Shtatëmbëdhjetë thertore të secilit lloj kanë paraqitur rezultate në këtë periudhë.
Stabilimentet me performancë të ulët kishin 197 nga 934 mostra mbi 1,000 CFU/g, ndërsa impiantet me performancë të lartë regjistruan 352 nga 1,972 mostra mbi këtë nivel.
Dy fabrika kishin më shumë se 60 për qind të mostrave të tyre që kalonin numërimin prej 1,000 CFU/g – njëra ishte me fuqi të ulët dhe tjetra ishte një përpunues i madh. Legjislacioni thotë se kjo nuk duhet të jetë më shumë se 30 përqind ose 15 nga 50 mostra.
Shkencëtarët parashikuan se, nëse mostrat do të merren çdo dy javë ose çdo katër javë në vend të kësaj, kjo do të lejonte identifikimin e disa thertoreve që nuk përmbushnin normën e tejkalimit 15 nga 50. Megjithatë, identifikimi i çështjeve do të zgjasë më shumë, mund të mos zbulojë disa thertore të dështuara dhe mund të ndikojë në sjelljet; për shembull, mostrat më pak të shpeshta mund të ndikojnë në standardet gjatë përpunimit.
Ndërkohë, nuk kishte asnjë informacion mbi metodën e rritjes së shpendëve përpara mbërritjes në thertore ose kujt i ishte dhënë si pjesë e shpërndarjes së mëtejshme. Të dhënat për thertoret me rendiment të ulët ishin të disponueshme vetëm për një periudhë prej tre muajsh dhe në fund të therjes.
Studiuesit gjetën mungesë konsistence në aplikimin e kërkesave për marrjen e mostrave në thertoret me kapacitet të ulët dhe informacion të kufizuar mbi veprimet korrigjuese kur zbulohen nivele të larta.
Autoriteti Evropian i Sigurisw Ushqimore (EFSA) nuk identifikoi asnjë fushë kritike shqetësimi në rishikimin e saj nga kolegët e vlerësimit të rrezikut të substancës aktive “Glyphosate” në lidhje me riskun që ajo paraqet për njerëzit dhe kafshët apo mjedisin. Një shqetësim përkufizohet si kritik, kur ai prek të gjitha përdorimet e propozuara të substancës aktive në vlerësim (p.sh. përdorimet para mbjelljes, përdorimet pas vjeljes etj.), duke parandaluar kështu miratimin ose rinovimin e tij.
Në vitin 2022, Agjencia Evropiane e Kimikateve (ECHA) kreu një vlerësim të rrezikut të glifosatit dhe arriti në përfundimin se, ai nuk plotësonte kriteret shkencore për t’u klasifikuar si një substancë kancerogjene, mutagjene ose reprotoksike. EFSA përdori klasifikimin e riskut të ECHA për qëllimet e vlerësimit të rrezikut të BE-së për glyphosate. Aty ku identifikohen boshllëqe të të dhënave, këto raportohen në konkluzionet e EFSA si çështje që nuk mund të finalizoheshin ose si çështje të pazgjidhura.
Çështjet që nuk mund të finalizoheshin përfshijnë vlerësimin e një prej papastërtive në glifosat, vlerësimin e rrezikut të dietës së konsumatorit dhe vlerësimin e rreziqeve për bimët ujore.
Çështjet e pazgjidhura përfshijnë, ndër të tjera, mungesën e informacionit në lidhje me toksicitetin e njërit prej përbërësve të pranishëm në formulimin e pesticidit me bazë glifosate të paraqitur për vlerësim, i cili nevojitet për të përfunduar vlerësimin e riskut të formulimit për përdorime përfaqësuese. Për këtë formulim nuk kishte indikacione të toksicitetit akut dhe gjenotoksicitetit.
Për Biodiversitetin, ekspertët pranuan se, rreziqet që lidhen me përdorimet përfaqësuese të glifosatit janë komplekse dhe varen nga faktorë të shumtë. Ata vunë re gjithashtu mungesën e metodologjive të harmonizuara dhe ranë dakord për qëllime specifike të mbrojtjes. Në përgjithësi, informacioni i disponueshëm nuk lejon që të nxirren përfundime të qëndrueshme për këtë aspekt të vlerësimit të rrezikut dhe menaxherët e riskut mund të marrin në konsideratë masat zbutëse.
Në lidhje me ekotoksikologjinë, paketa e të dhënave lejoi një qasje konservative të vlerësimit të rrezikut, e cila identifikoi një risk të lartë afatgjatë për gjitarët në 12 nga 23 përdorimet e propozuara të glifosatit.
Nozzle of the tractor sprinklers sprayed.
Transparenca e procesit
“Vlerësimi i rrezikut dhe rishikimi nga kolegët i glyphosate përfaqëson punën e dhjetëra shkencëtarëve nga EFSA dhe Shtetet Anëtare në një proces që ka zgjatur mbi tre vjet. Ai bazohet në një vlerësim të mijëra studimeve dhe artikujve shkencorë dhe gjithashtu përfshin të dhëna të vlefshme të mbledhura gjatë konsultimit publik”, tha Shefi i Departamentit të Prodhimit dhe Vlerësimit të Rrezikut të EFSA, Guilhem de Seze.
Sfondi
Glyphosate është një substancë kimike që përdoret në një sërë produktesh herbicide dhe përdorimi i tij në Evropë i nënshtrohet rregulloreve strikte. Glyphosate aktualisht është miratuar për përdorim në BE deri më 15 dhjetor 2023. Vlerësimi i rrezikut nga Shtetet Anëtare dhe rishikimi i mëvonshëm i kolegëve nga EFSA u krye si pjesë e procesit ligjor për të rinovuar miratimin e përdorimit të tij në Evropë.
Hapat e ardhshëm dhe publikimi
Konkluzionet e EFSA mbi rishikimin kolegial të vlerësimit të rrezikut për glyphosate janë ndarë me Komisionin Evropian dhe Shtetet Anëtare për të informuar vendimin që do të marrin nëse do të mbajnë glyphosate në listën e BE-së të substancave aktive pesticide të miratuara. Përpara publikimit, EFSA kërkohet ligjërisht të sigurojë që e gjithë përmbajtja është në përputhje me rregullat për mbrojtjen e të dhënave personale dhe konfidencialitetin.
Ashtu si me të gjitha rishikimet nga kolegët për substancat aktive të pesticideve dhe sipas legjislacionit të BE-së për pesticidet, EFSA i ofron materiale të destinuara për publikim aplikantit, i cili ka të drejtë të kërkojë konfidencialitet për elementë që lidhen me të dhënat personale ose informacione të ndjeshme komerciale. Aplikantët nuk janë në gjendje të kërkojnë ndryshime në konkluzionet ose vetë vlerësimin dhe as të paraqesin informacion shtesë.
Sapo të përfundojë ky proces, EFSA do të publikojë përfundimet e saj dhe të gjitha dokumentet në lidhje me rishikimin dhe vlerësimin e rrezikut të plotë në faqen e saj të internetit. Konkluzionet pritet të publikohen deri në fund të korrikut 2023 dhe dokumentet, që arrijnë në disa mijëra faqe, pritet të publikohen nga fundi i gushtit deri në mes të tetorit 2023.
Për më shumë informacion në lidhje me gjetjet e rishikimit kolegial të EFSA dhe procesin e ndjekur për të vlerësuar sigurinë e pesticideve në BE, ju lutemi referojuni:
Lajmi për mbylljen e rrjetit të marketeve CONAD, markës së njohur italiane nuk është i vërtetë. Teksa në media qarkulloi lajmi se CONAD po mbyll marketet në Shqipëri, e kundërta thuhet nga vetë kompania, e cila njofton se është nënshkruar kontrata e re e përfaqësimit ekskluziv të brandit lider Italian edhe për 10 vite të tjera.
“Tre supermarket të reja CONAD do të hapen në Tirane brenda vitit”, thuhet në një njoftim zyrtar të CONAD Albania. “Brandi Conad është prezent në Shqipëri që në vitin 2007, pothuaj në të njëjtën kohë me të tjerë operatorë të njohur të tregut të retail-it ushqimor. Por, ndërsa këta operatorë dështuan dhe u larguan nga tregu shqiptar Conad vazhdoi me këmbëngulje investimet me qëllim ndërtimin e një rrjeti supermarketesh konform standarteve më të mira të rrjeteve italiane dhe europiane. Në vitin 2012 sistemi Conad në Shqipëri u ristrukturua me krijimin e kompanisë Conad Albania si përfaqësues ekskluziv i Conad. Nga ai vit rrjeti është zgjeruar dhe modernizuar. Brandi Conad ka fituar gjithnjë më shumë vlerësimin dhe besimin e konsumatorit, rezultatet ekonomike kanë shënuar rritje të vazhdueshme. Në 4 vitet e fundit të ardhurat nga shitja janë rritur nga 44 milion Euro në 2018 në 72 milion Euro në 2022, duke shënuar një rritje prej 63%. Supermarketet që operojnë në vend janë rritur në numër, nga 31 në 40 (+29%)”, thuhet në njoftimin e Conad Albania.
Sipas kompanisë në fjalë, “mbi bazën e këtyre rezultateve “Conad Itali” i dha partnerit shqiptar “Conad Albania”, të drejtën eskluzive të përfaqësimit të brand-it deri në vitin 2033, jo vetëm për Shqipërinë, por për gjithë rajonin ku përfshihen: Kosova, Maqedonia e Veriut dhe Mali i zi. Kontrata e re ndër të tjera bën të detyrueshëm respektimin e kërkesave të forta lidhur me cilësinë e supermarketeve në linjë me rritjen cilësore që sistemi ka pasur në Itali. Mbi këtë bazë Conad Albania, e cila ka nën juridiksionin e saj edhe një pjesë të rrjetit, rreth 30%, të përbërë nga operatorë franchise, u kërkon këtyre të fundit respektimin e standarteve të njëjta.
Në rastin e mosarritjes nga operatori franchize, pronar i marketit, të kërkesave sipas standartit të kërkuar, Conad Albania procedon me ndërprerjen e mandatit të përfaqesimit, ndërprerjen e furnizimeve dhe heqjen e logos Conad.
Ky proces, jo vetëm nuk frenon zhvillimin e rrjetit Conad në treg, por duke imponuar një standard cilësor, rrit besimin e brand-it në treg. Ndërkohë, Conad Albania mbetet vazhdimisht i impenjuar për investime direkte, në Shqipëri dhe në rajon, në hapjen e marketeve të reja që respektojnë standartet më të larta europiane dhe ristrukturimin e marketeve ekzistuese
Mbas hapjes së një supermarketi me sipërfaqe 800 m2, në zonën e TEG, këtë vit është programuar investimi për ndërtimin dhe hapjen e 3 supermarketeve të reja në Tiranë”.
ALERT ka mësuar se dy subjektet që iu referohen mediat për rrjetin e njohur, Pronatyra Treg dhe Food & Health Albania, nuk përfaqësojnë kompaninë Conad Albania. Ato janë dy kompani ‘franchise’, pra që Conad Albania u ka dhënë të drejtën për të punuar me logon/emrin e tij, por që nuk mund të jenë ato që prishin apo lidhin kontrata me Conad Italia dhe as të publikojnë lajme për mbylljen apo zgjerimin e rrjetit.