Konsumatori

Në vitet e fundit, çokollata e zezë ka fituar popullaritet, falë edhe disa studimeve që kanë treguar përfitimet e lidhura me sasinë e ulët të sheqerit dhe sasinë më të madhe të fibrave, kaliumit dhe magnezit krahasuar me çokollatën e qumështit. Por, ka edhe një anë të errët të çokollata së zezë: Ka raste që çokollata e zezë përmban përqendrime të plumbit, kadmiumit ose të dy metaleve që mund të jenë të rrezikshme, veçanërisht nëse konsumi është i përditshëm ose i rregullt. Kjo, të paktën, është ajo që panë studiuesit e ngarkuar nga revista Consumer Reports për të analizuar çokollatën e zezë të shitura në Shtetet e Bashkuara.

Kadmiumi dhe plumbi janë veçanërisht të dëmshme për gratë shtatzëna sepse ato ndërhyjnë në zhvillimin e sistemit nervor të fetusit, por nëse në sasi të larta ato janë të dëmshme për të gjithë, veçanërisht për sistemin nervor, imunitar dhe riprodhues, veshkat si dhe presionin e gjakut. Megjithëse vlerësohet se vetëm 15% e konsumatorëve e hanë atë çdo ditë, problemi më serioz ka të bëjë me akumulimin. Të dy metalet gjenden edhe në ushqime të tjera, duke filluar me perime të tilla si karrota dhe spinaq, të cilat i marrin ato nga dheu dhe ujërat.

Por, pse dy metalet janë të përqendruara në çokollatë të zezë? Shkencëtarët në Universitetin e Kalifornisë iu përgjigjën kësaj pyetjeje me studime të kryera midis viteve 2019 dhe 2022 dhe arritën kulmin në një raport gati 400 faqesh të kërkuar si pjesë e një procedimi ligjor midis një shoqate konsumatore dhe disa prodhuesve. Bimët e kakaos kapin kadmiumin nga toka, duke e grumbulluar atë në fasule. Nga ana tjetër, plumbi vendoset në guaskën e jashtme të fasuleve pas korrjes, nga ajri dhe uji i ndotur. Kjo shpjegon pse nivelet janë të ulëta kur fasulet përpunohen pak pas vjeljes dhe më të larta e më të larta ndërsa koha zgjatet, sidomos kur lihen të thahen në diell. Në fakt, kjo mënyrë favorizon grumbullimin e plumbit që rrjedh nga pluhuri, i cili gjithmonë përmban ndotës të llojeve të ndryshme. (IlFattoalimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Supermarketet dhe Ministria e Shëndetësisë së Italisë raportuan një grup tjetër orizi Vialone Nano të markës “Prix” për shkak të pranisë së Triciklazolit përtej kufijve ligjorë. Triciklazoli është një pesticid dhe fungicid tejet kimik që përdoret për kontrollin e rritjes së orizit. Ky kimikat nuk është miratuar për përdorim brenda Bashkimit Evropian. Produkti në fjalë shitet në pako prej 1 kg me datën e skadencës 18/10/2024, që korrespondon me grupin e prodhimit. Më parë, përsëri për shkak të pranisë së mundshme të triciklazolit, “Prix” kishte kujtuar tashmë një grumbull të orizit në fund të dhjetorit 2022.

Nga ana tjetër, supermarketet e Panigada T. & F. raportuan për praninë e mbetjeve të tepërta të kadmiumit, element kimik në një sasi orizi. Produkti i prekur shitet në qese 5 kg me datë skadence 11/11/2023, që korrespondon me grupin e prodhimit. Si masë parandaluese këshillohet të mos konsumohen produkte me shenjat dhe kushtet minimale të ruajtjes të treguara dhe të kthehen në pikën e blerjes. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Trupat inspektuese të Autoritetit Kombëtar të Ushqimit kanë ushtruar monitorime dhe kontrolle në qarkun e Shkodrës në subjekte që ushtrojnë aktivitetin e prodhimit të brumit, në stabilimente prodhim/përpunim qumështi, stabilimente grumbullim/seleksionim të vezëve, si dhe në markete, supermarkete dhe bar-restorante.

Gjatë ushtrimit të kontrolleve është konstatuar, tregtimi i produkteve ushqimore me afate të kaluara përdorimi, në mungesë të gjurmueshmërisë së lëndës së parë prodhuese, si dhe mungesë kundraetiketimi në gjuhën shqipe.

Për shkeljet e konstatuara trupat inspektuese të AKU-së vendosën masat administrative me gjobë në vlerën e 500’000 lekëve, bllokimin e produkteve ushqimore me afat të kaluar përdorimi deri në asgjësimin e tyre, si dhe bllokimin e produkteve ushqimore në mungesë kundraetikete në gjuhën shqipe deri në pajisjen e tyre.

Qendra Alert/Alert.al

Një studim i ri ka treguar se përbërësit ushqimor shtesë, të cilët i shtohen ushqimit për të ruajtur shijen ose për të përmirësuar shijen, pamjen ose vetitë e tjera shqisore, lidhen me një rrezik në rritje të diabetit të tipit 2.

Sipas studimit të publikuar në revistën “PLOS Medicine”, nitritet dhe nitratet janë përbërës kimikë që përdoren si aditivë ushqimorë për të rritur jetëgjatësinë, ndërsa studiuesit sugjerojnë një lidhje midis ekspozimit dietik ndaj nitriteve dhe rrezikut të diabetit të tipit 2.

Hulumtuesit analizuan informacionin e vetë-raportuar të dietës me rezultatet shëndetësore duke përdorur ekspozimin e detajuar të nitriteve/nitrateve që rrjedhin nga baza dhe burime të shumta të të dhënave. Studiuesit zbuluan se pjesëmarrësit në grupin NutriNet-Sante, të cilët raportuan një konsum më të lartë të nitriteve në përgjithësi dhe veçanërisht nga aditivët e ushqimit dhe burimet jo aditiv, kishin një rrezik më të lartë të zhvillimit të diabetit të tipit 2.

Autorët e studimit: Ky është studimi i parë grupor në shkallë të gjerë që sugjeron një lidhje të drejtpërdrejtë midis nitriteve me origjinë nga aditivët dhe rrezikut të diabetit të tipit 2. Ai gjithashtu vërteton lidhjet e sugjeruara më parë midis nitriteve totale dietike dhe rrezikut T2D. Grupi përfshinte një numër më të madh individësh më të rinj, më shpesh gra, të cilët shfaqnin sjellje më të shëndetshme.

Qendra Alert/Alert.al

“Agjencia e Standardeve të Ushqimit” tregon se ushqimet më mira janë ato që shërbehen të ftohta, se sa të nxehen përsëri, kjo pasi mund të helmoheni nga ringrohja e tyre.

Sipas kësaj agjencie, është e rëndësishme që ushqimi të zihet, pasi largon bakteret e dëmshme që janë të pranishme në to. Por e njëjta nuk vlen edhe nëse e ringrohni ushqimin. Gatimi modern është shumë i lidhur me mikrovalën, pasi na mundëson ngrohjen e ushqimeve të lëna më parë. Agjencia e ushqimit, ka marrë shembullin e orizit, i cili është njëri nga ushqimet që nuk duhet të ringrohet. “Orizi i papjekur mund të përmbajë spore të baktereve që mund të prishin ushqimin. Kur orizi gatuhet për herë të parë, sporet mund të mbijetojnë. Pastaj, nëse orizi i mbetur është lënë në temperaturën e dhomës, sporet mund të shumohen dhe mund të krijojnë helme që shkaktojnë të vjella apo diarre.”

Ja ushqimet që nuk duhet t’i ringrohni

Pasi hani darka dhe ju ka tepruar ushqim, pjesën e mbetur e vini në frigorifer dhe të nesërmen e ngrohni në mikrovalë. Por, studimet kanë treguar se ringrohja e disa ushqimeve të preferuara mund të jetë e dëmshme për shëndetin, sidomos nëse nuk ruhen si duhet.

Selino, spinaqi dhe panxhari – Nxehtësia mund të shkaktojë që nitratet e këtyre perimeve të kthehen në toksike, apo të kenë veti kancerogjene kur ngrohen për herë të dytë. Prandaj është mirë që këto ushqime të mos ngrohen sërish.

Kërpudhat – Zakonisht kërpudhat duhet të konsumohet menjëherë pas gatimit. Proteinat e tyre shpërbëhen që në momentin që priten dhe kjo nuk është gjë e mirë për stomakun.

Vezët – Nëse ringrohja vezën e zier apo të skuqur, mund të keni rrezik që të helmoheni, si dhe do të keni probleme me sistemin tretës.

Patatet – Patatet janë pak të ndërlikuara – nëse i mbani në një vend me temperaturë të ngrohtë, në vend që t’i fusni menjëherë në frigorifer, atëherë temperatura mund të shkaktojë rritjen e botulizmit, një baktere e rrallë. Botulizmi mund të zhduket me një ngrohje të shpejtë të patateve në mikrovalë, prandaj është mirë që t’i mbani ato të freskëta, që mos të keni probleme kur t’i ngrohni sërish.

Orizi – Edhe mënyra se si e ruani orizin para ngrohjes mund të ketë pasoja. Sipas Agjencisë së Standardeve të Ushqimit, “orizi i pagatuar mund të përmbajë baktere që mund të shkaktojnë helmim. Kur orizi është i gatuar, bakteret mund të mbijetojnë… Por, nëse orizi lihet në temperaturë dhome, bakteret mund të shumohen dhe të prodhojnë një lloj helmi, i cili shkakton të vjella ose diarre. Ndaj dhe ringrohja e orizit nuk ju shpëton nga mospërballja me këto lëndë helmuese.

Studimet kanë treguar se orizi përmban aminoacide dhe grupin e vitaminave B, si dhe sasi të kalciumit, fosforit, magnezit, hekurit etj, të gjithë këta elementë shumë të domosdoshëm për trupin. Nga ana tjetër, orizi ka pak kalori dhe yndyrna, përmban karbohidrate që të japin ndjesinë e ngopjes, që mund të kurojë obezitetin.

Pula – Kompozimi i proteinave në një darkë të zakonshme ndryshon kur një pulë e ftohtë ngrohet për herë të dytë. Kjo, në fakt, mund të shkaktojë probleme me tretjen, prandaj, nëse do ta ngrohni për herë të dytë mishin e pulës, apo çdo lloj tjetër mishi, më parë sigurohuni që është gatuar mirë.

Qendra Alert/Alert.al