Menu

Produktet joushqimore

Zbatimi i Aktit të Tregjeve Dixhitale të Komisionit kundër gjigantëve të teknologjisë një nxitje për konsumatorët

Sot, Komisioni ka nisur procedimet hetimore kundër Meta, Google dhe Apple për mospërputhje me Aktin e ri të Tregjeve Dixhitale të BE-së, një veprim që do të inkurajojë konsumatorët që ata të kenë më shumë zgjedhje në tregjet online.

Monique Goyens, Drejtore e Përgjithshme e Organizatës Evropiane të Konsumatorit (BEUC), tha:

“Hapja e sotme e hetimeve ndaj Meta, Google dhe Apple është një shenjë e sigurt se Komisioni ka qëllim zbatimin e Aktit të Tregjeve Dixhitale. Kompanitë e mëdha të teknologjisë kanë ngjallur shqetësime se nuk po e marrin seriozisht këtë ligj duke mos zbatuar siç duhet çështjet kryesore. Është më se e drejtë që ata tani të përballen me pasoja të rënda dhe të palëkundura.

“Për të respektuar DMA, përpunuesit e të dhënave si Meta duhet t’u japin konsumatorëve zgjedhje të vërteta rreth mbledhjes së të dhënave të tyre personale dhe jo t’u paraqesin atyre kërkesa ose taktika të tjera që i shtyjnë ata të pranojnë të njëjtat praktika të vjetra të mbledhjes së të dhënave.

“Ekranet e frikës, si ato të përdorura nga Apple, minojnë idenë se ekziston një botë përtej kopshtit të rrethuar me mure të Apple nga e cila konsumatorët mund të përfitojnë.

“Rezultatet e motorit të kërkimit të Google nuk mund t’i renditin në mënyrë të padrejtë shërbimet e tij mbi konkurrencën. “Konsumatorët kanë të drejtë të zgjedhin dhe nuk duhet të marrin vendimet e tyre për ta. Të gjitha rrugët nuk duhet të çojnë përfundimisht te Google.

BEUC paralajmëroi që në shkurt për kompanitë Big Tech që përpiqen të pengojnë rregullat në lidhje me Aktin e Tregjeve Dixhitale. Ne gjithashtu kërkuam zbatim të rreptë përpara hyrjes në zbatim të ligjit të ri.

BEUC ka paraqitur tashmë dy grupe ankesash bazuar në ligje të tjera kundër mënyrës në të cilën Meta hapi ekranin e saj të zgjedhjes, të cilin gjigandi i teknologjisë prezantoi në nëntor 2023 dhe në të cilin u kërkon konsumatorëve të paguajnë ose të japin pëlqimin për praktikat e mbledhjes së të dhënave të kompanisë. Grupi i parë i ankesave bazohej në ligjin e konsumatorit dhe kundër praktikave të padrejta që Meta po përdorte për të kërkuar pëlqimin e përdoruesve, ndërsa grupi i dytë i publikuar muajin e kaluar pretendon se gjigandi i teknologjisë po shkel GDPR të BE-së në disa pika.

Burimi: Beuc.eu

ALERT!!! Këta tasa pkastikë kinezë me përmbajtje të lartë të melaminës, mund t’ju rrezikojnë shëndetin. Gjenden dhe në Shqipëri

Produktet në kontakt me ushqimin vazhdojnë të paraqesin rreziqe për konsumatorët. Njoftimi i fundit që ka ardhur pra autoriteteve shqiptare, konkretisht pranë Autoritetit Kombëtar të Ushqimit nga RASFF I Komisionit Evropian, është për një seri tasash plastikë me origjinë nga Kina, në të cilët, prezenca e melaminës dhe migrimi I saj në ushqim, përbëjnë rrezik serioz për shëndetin.

Sipas njoftimit të RASFF, i datës 5 mars 2024, në tasat e melaminës, pas analizimit, u demonstrua migrimi i tepërt i melaminës, (kalimi në ushqim pas kontaktit me produktin) në sasi të mëdha dhe konkretisht, 2,6 +/-0,7; 5,2 +/-1,3; 1,8+/- 0,5 mg/kg – ppm nga 2.5 mg/kg.

Bëhet fjalë për tasat e zi që shikoni në foto, me numër artikulli T8164Z, Kodi EAN: 8024112006042 dhe numër loti: 22/01.

Supas njoftimit të RASFF, i cili e konsideron si rrezik serioz, autoritetet duhet të ndërhyjnë për heqjen nga tregu, ose konsumatorët që mund ta kenë në shtëpitë e tyre, të mos e përdorin.

Shqipëria është një ndër ato vende ku është shpërndarë ky produkt dhe mund të jetë importuar nga Italia apo Polonia, nga dy subjekte që kanë bërë distribucionin në Evropë, ndërsa produkti është i prdhuar në Kinë.

Megjithëse si produkt në kontakt me ushqimin, njoftimi i ka ardhur AKU-së, institucioni që ndërhyn për heqjen nga tregu është Inspektoriati Shtetëror i Mbikqyjres së Tregut, pasi është pridukt joushqimor.

Megjithatë deri sot, nga ky inspektoriat nuk ka bërë asnjë njoftim për konsumatorët, as në faqen e tij për konsumatorët apo masat e marra.

Po çfarë është Melamina?

Ajo është një përbërës me bazë azoti që përdoret nga shumë prodhues për të krijuar një sërë produktesh, veçanërisht enët plastike. Ndërsa melamina gjendet gjerësisht në shumë artikuj, disa njerëz kanë ngritur shqetësime për sigurinë, pasi përbërja mund të jetë toksike.

Çështja e sigurisë është se melamina mund të migrojë nga pjatat në ushqim dhe të çojë në konsumim aksidental. Administrata e Ushqimit dhe Barnave në SHBA, (FDA) ka kryer teste sigurie mbi produktet me melamine. Shembujt përfshijnë matjen e sasisë së melaminës së depërtuar në ushqim kur melamina është mbajtur në temperatura të larta për disa orë.

FDA ka zbuluar se produktet acidike, të tilla si lëngu i portokallit ose produktet me bazë domate, priren të kenë nivele më të larta të migrimit të melaminës sesa ato jo acide.

A ka ndonjë rrezik apo efekte anësore?

Shqetësimi kryesor me melaminën është se një person mund të përjetojë helmim nga melamina.

Një problem tjetër me toksicitetin e melaminës është se mjekët nuk i kuptojnë plotësisht efektet e ekspozimit kronik të melaminës. Shumica e hulumtimeve aktuale vijnë nga studimet e kafshëve. Ata e dinë se disa shenja të helmimit me melaminë përfshijnë: gjak në urine; dhimbje në krahë; presion të lartë të gjakut; nervozizëm; nevoja urgjente për të urinuar.

©Qendra ALERT

Lodrat “vrasësit” e heshtur të fëmijëve! Si ta kuptojnë prindërit kur ato janë helmuese dhe me kimikate?

Nga Vilma KËRÇIKU

Të gjithë “dorëzohemi” para fëmijëve, aq më tepër kur ata kërkojnë t’u blejmë lodra apo mjete të tjera argëtuese. Në fakt herë pas here është ngritur alarmi se ka lodra që janë të dëmshme për shëndetin e fëmijëve, pasi lëndët helmuese të gjendura në të janë pjesë e mijëra kimikateve dhe lidhur me këtë prindërit e kanë të pamundur të arrijnë të kuptojnë nëse lodrat që blejnë për fëmijët e tyre janë “vrastare” apo argëtuese.

Mjekja toksikologe Esmeralda Thoma thotë se shenjat që shfaqen si pasojë e ekspozimit të fëmijëve me lodra të prodhuara pa standarde janë: “Irritim i lëkurës, i syve apo zhvillimi i ndonjë alergjie të mundshme si pasojë e lëndëve që përmbajnë këto lodra të fëmijëve. Në përgjithësi është shumë e vështirë të dallohen dhe diagnostikohen sëmundjet që shkaktohen si pasojë e ekspozimit nga këto lodra vetëm në rast se flasim për një lidhje të drejtëpërdrejtë të shenjave që theksuam më lart sa herë që fëmija luan me një lodër të caktuar.”

Loja e fëmijëve nëpërmjet lodrave të ndryshme apo dhe nëpërmjet lojërave që ato krijojnë kanë një efekt shumë pozitiv në zhvillimin mendor dhe konjektiv të fëmijëve. Nëse lodrat nuk janë të prodhuara me standarde europiane ato mund të kthehen lehtësisht në problem për fëmijët për zhvillimin mendor dhe atë fizik. Ndërkohë lodrat e krijuara sipas kritereve të mirëpërcaktuara të DSM5 nuk krijojnë varësi, por shërbejnë si mekanizëm që fëmijët të rriten dhe zhvillohen në baza të shëndosha.

Lodrat e prodhuara pa standarde dhe ekspozimi afatgjatë ndaj tyre sjell me vete disa sëmundje, si: Zhvillimi i kancereve të ndryshme, dobësim i sistemit imunitar, defekte të zhvillimit mendor dhe konjektiv të fëmijëve, të zhvillimit hormonal të fëmijëve si dhe problem të rritjes dhe zhvillimit fizik të tyre ku veç këtyre mjekja Thoma thekson se në disa raste ekspozimi afatgjatë me këto lodra është i lidhur drejtëpërdrejtë dhe me lindjen premature të fëmijëve, zakonisht tek nënat që në shtatzëni janë të ekspozuara me lëndë të ndryshme helmuese ose toksike që gjenden lehtësisht në shtëpi.

Një shqetësim më vete janë kimikatet që gjendet zakonisht në lodra dhe në ambientet ku ne jetojmë dhe punojmë, duke e bërë kështu të paevitueshëm kontaktin me to.

“Metalet e rënda, si plumbi, arseniku, kaliumi dhe mërkuri nuk janë të vetmet lëndë helmuese të organizmit, por janë gjithashtu dhe një sër kimikatesh të ndryshme plastike. Nëse fëmijët ekspozohen për një kohë të gjatë ndaj metaleve të rënda dhe lëndëve plastike bën që me kalimin e kohës të kthehet në problem të mirëfilltë shendetësor për fëmijët, ku në shumicën e rasteve është shumë e vështirë të diagnostikohet për shkak të mungesës së teknikave specifike laboratorike për matjen e lëndëve në gjak.”

Një problem më vete dhe që gjendet masivisht nëpër lodra të ndryshme plastike janë ngjyruesit. “Sa më e ndezur të jetë ngjyra e lodrave që fëmijët po luajnë aq më shumë ngjyrues plastik artificial kanë këto lëndë dhe aq më të rrezikshme bëhen ato për shëndetin e fëmijëve.” Lidhur me këtë mjekja toksiloge Esmeralda Thoma bën që prindërit të shmnagin sa më shumë të jetë e mundur këto lloj lodrash që janë të ngjyrosura me ngjyrues artificial.

Lodra pa standarde, kimikate, ngjyrues nuk janë vetëm këto elementet që të “vrasin” në heshtje, pasi një rrezik i fshehur vijion të mbetet dhe ekspozimi ndaj plumbit, të paktën kështu e konsideron Organizata Botërore e Shëndetësisë. Fëmijë dhe të rritur, të gjithë ne dashur pa dashur jemi të ekspozuar ndaj plumbit në mënyrë konstante pasi ai gjendet kudo, në të gjitha ambientet që në jetojmë, ku me kalimin e kohës sjell dëmë të mëdha shëndetësore.

Dr. toksikologe, Esmerlada Thoma tekson se: “Plumbi është një nga metalet e rënda i cili gjendet në bojërat e ndryshme që lyejmë shtëpinë, në tubacionet e ujit, në produkte të ndryshme industriale siç janë bateritë, në tokë, gjenden në ujin e pishëm, në atmosferë si pjesë e pluhërit të përditshëm. Ekspozimi ndaj plumbit për një kohë të gjatë ndërhyn direkt në sintezën e hemoglobinës dhe rrjedhimisht shkakton te fëmijët anemi e cila në vetvete është kollaj e dedektueshme si anemi, por e vështirë për t’u diangonstikuar nëse vjen nga ekspozimi ndaj plumbit pa matur nivelin e plumbit në gjak.”

Por, ku akumolohet shpejt plumbi?

“Truri, veshkat dhe mëlçitë janë organet që plumbi akumulohet më shpejt, të cilat me kalimin e kohës shfaqin probleme. Plumbi ka veprim të drejtëpërdrejtë me sistemin nervor qendror, ku me kalimin e kohës shkkaton dëmtime të pakthyeshme. Plumbi akumulohet në organe të forta (kocka, mëlçia, veshkat) dhe duhen dekada të tëra për t’u larguar nga organizmi. Plumbi eliminohet nëpërmjet veshkave, i cili është një proces fiziologjik në vetvete, por nëse i rrituri ose fëmija ekspozohet çdo ditë dhe për kohë të gjatë e me sasi të madhe të plumbit veshka nga ana e tyre bëhet e pafatë për të eliminuar sasinë e madhe të plumbit dhe rrjedhimisht plumbi do depoziohet për vite të tëra nëpër kocka ose në indet e tij.

Në tregjet e Tiranës dhe jo vetëm shumica e lodrave që tregtohen janë prodhime kineze. Një kujdes i vazhdueshëm që duhet të tregojnë prindërit teksa blejnë lodra dhe që mund ta kontrollojnë lehtësisht janë etiketat. Por fatkeqësia qëndron se shpesh këto etiketa në gjuhën shqipe mungojnë dhe konsumatori gjendjet përballë një rreziku që nuk e di se çfarë e pret…

*Autorja e këtij materiali është gazetare me eksperiencë 13-vjeçare në media të shkruara dhe elektronike,e fokusuar kryesisht te çeshtjet sociale. Aktualisht punon në televizionin kombëtar Top Channel.

 

 

** Ky publikim është prodhuar në kuadër të projektit “ALERT pë mbrojtjen e konsumatorit”, me mbështetjen e Programit #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e Qendrës ALERT dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e BE-së ose të qeverisë gjermane.

Komisioni Evropian gjobit Apple me 1.8 miliardë euro: Praktika të padrejta në dëm të konsumatorëve

Vendimi i Komisionit Evropian, se Apple ka thyer rregullat e BE-së duke kufizuar zgjedhjen e konsumatorëve për shërbimet e transmetimit të muzikës në Tregun Unik të BE-së është një sinjal i fortë në favor të konsumatorëve.

Komisioni vendosi që Apple abuzoi me pozitën e saj dominuese në shpërndarjen e aplikacioneve të transmetimit të muzikës përmes App Store-it të tij në shkelje të rregullave të Traktatit të BE-së për ndalimin e abuzimit me pushtetin monopol, duke i penguar konsumatorët të bëjnë zgjedhje të informuara në favor të opsioneve alternative më të lira. Është një hap i rëndësishëm që Komisioni vendosi të ndiqte një rast “abuzimi shfrytëzues”, ku një kompani dominuese shfrytëzon fuqinë e saj në treg për të vendosur kushte të padrejta tregtare ndaj të tjerëve në dëm të konsumatorëve.

Komisioni Evropian gjobiti Apple me 1.8 miliardë euro, pasi vendosi se gjigandi i teknologjisë kishte thyer rregullat duke kufizuar zgjedhjen e konsumatorëve për shërbimet e transmetimit të muzikës.

Ky është një lajm shumë i mirë. Ai konfirmon se konsumatorët e Evropës kanë të drejtë të shohin informacione rreth zgjedhjeve më të lira të shërbimeve të transmetimit të muzikës.

Vendimi – i kombinuar me zbatimin efektiv të Aktit të Tregjeve Dixhitale – duhet të ndihmojë konsumatorët të përfitojnë nga shërbime dixhitale më konkurruese dhe më të mira.

“Ky vendim është një lajm shumë i mirë për konsumatorët. Ai konfirmon se konsumatorët e Evropës kanë të drejtë të shohin informacione rreth zgjedhjeve më të lira të shërbimeve të transmetimit të muzikës pa e bllokuar këtë nga Apple. Ky vendim – në kombinim me zbatimin efektiv të Aktit të Tregjeve Dixhitale – duhet të ndihmojë konsumatorët të përfitojnë nga shërbime dixhitale më konkurruese dhe më të mira”, tha Drejtoresha e Përgjithshme e BEUC, Monique Goyens.

Pas një hetimi të gjerë, në të cilin BEUC mori pjesë zyrtarisht, Komisioni vendosi që Apple shtrembëroi konkurrencën duke vendosur kufizime kontraktuale për zhvilluesit e aplikacioneve, të cilat i pengojnë ata të informojnë konsumatorët për opsionet alternative të abonimit të muzikës me çmime më të ulëta jashtë aplikacionit dhe në këtë mënyrë dëmtuan aftësinë e konsumatorëve për të zgjidhni ato.

Ndërsa Apple i lejon përdoruesit të përdorin abonimet muzikore të blera diku tjetër, rregullat e saj i pengojnë zhvilluesit të informojnë përdoruesit për mundësitë alternative të blerjes, të cilat zakonisht janë më të lira.

Praktika të tilla të App Store do të jenë të paligjshme sipas Aktit të Tregjeve Dixhitale të BE-së (DMA). Apple dhe ofruesit e tjerë të mëdhenj të shërbimeve në internet të caktuar nga Komisioni Evropian si “portues” të internetit janë të detyruar ligjërisht të respektojnë DMA-në nga 7 marsi 2024.

Burimi: BEUC.eu

Qendra ALERT

Cigaret elektrike, rreziku serioz me përbërje kimikatesh fatale. Ja produktet të Komisioni Evropian kërkon të tërhiqen nga tregu e të mos përdoren

Raporti i radhës i Komisionit Evropian për produktet joushqimore që duhen tërhequr nga tregu, rendit dhjetra të tilla që rrezikojnë shëndetin e përdoruesve. Lodrat, veshjet për fëmijë, produktet e kozmetikës, materialet eklektrike të përdorimit të përditshëm e deri te rripat sigurimit të makinave që nuk funksionojnë, janë ato çfarë sistemi RAPEX ka njoftuar ditën e sot. Por, vendin kryesor dhe numrin më të madh në raportimin e radhës e zënë cigarette elektrike dhe produktet që përdoren në to. Sipas rapex, rreziku që paraqesin për konsumatorët është shumë I lartë, për shkak të kimikateve të rrezikshme që kanë në përbërje.

Por, në listën e produkteve me përmbajtje kimikatesh të rrezikshme, futen edhe disa lloje tollumbacesh nga ato që kryesisht përdoren në raste festash.

Detajet dhe shumëllojshmërinë e produkteve që iu rrezikojnë, mund t’I gjeni në linkun e mëposhtëm:

https://ec.europa.eu/safety-gate-alerts/screen/search?token=17349998034B4BF2A21828F4797C05DD

@Qendra ALERT

Nga Krasniqi, Elda, Veliaj Petrol, Dua Gaz e deri te Mon Cheri, OSSH dhe Autoriteti Rrugor. Ja cilët penalizoi ISHTI gjatë vitit 2023

Dhjetra subjekte të tregtimit të hidroharbureve, por edhe të tjera që kanë lidhje me kushtet dhe sigurinë në punë, janë gjobitur gjatë vitit 2023 nga Inspektoriati Shtetëror Industrial. Me gjoba nga 30 mijë deri në 1,5 milionë lekë janë penalizuar disa subjekte, ndër to edhe emra të njohur të fushën e tregëtimit me shumicë dhe pakicë të karburanteve por edhe të natyrave të tjera. Madje, sipas deklarimeve të ISHTI në faqen zyrtare, ka pasur edhe bllokime të pompave dhe pajisjeve të tjera.

Ndë emrat më të njohur janë Krasniqi, Delvina Gas Company, Bujari Group, Tirana Dua Gaz, Viol 2019, Auto Manoku, Royal Palace Shëngjin, Metaj, Alfa Gaz, Mon Cheri, dhe Skenderi G (Elda), Veliaj Petrol, Regina Group, etj.

Por, nuk kanë munduar penalitetet as ndaj institucioneve shqiptare, si OSSH apo Autoritetit Rrugor Shqiptar, si shkelës të ligjit.

“Gazetarëve në informimin e drejtë të konsumatorëve”, workshop nga Qendra ALERT me bashkëpunimit mes mediave, institucioneve dhe organizatave të biznesit

Roli i gazetarëve në informimin e drejtë të konsumatorëve dhe parandalimin e përhapjes së panikut gjatë raportimit të krizave. Rëndësia e bashkëpunimit mes gazetarëve, institucioneve dhe organizatave të biznesit. Kështu titullohej worshopi i organizuar më 12 dhjetor 2023, i organizuar nga Qendra ALERT në kuadër të prjjektot “Alert për mbrojtjen e konsumatorit”, në kuadër të #Sustainmedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane, i zbatuar nga GIZ, DW Akademie dhe Internews.

Aktiviteti kishte në fokus trajnimin e më shumë se 15 gazetarëve me të drejtat e konsumatorit, për rolin e medias dhe reporterëve, trajtimin e rasteve të krizave, si dhe domosdoshmërinë e bashkëpunimit me organizatat e biznesit dhe të drejtat e konsumatorëve.

Në këtë aktivitet morën pjesë përfaqësues të Komisionit për Mbrojtjen e Konsumatorit në Ministrinë e Financave dhe Ekonomisë, Inspektoriati Shtetëror i Mbikqyrjes së Tregjeve, Autoriteti Kombëtar i Ushqimit, Autoriteti Kombëtar i Veterinarisë dhe Mbrojtjes së Bimëve, Shoqata “Industria e Përpunimit të Qumështit” dhe përfaqësues të mesiave të shkruara dhe elektronike.

Kryetarja e Komisionit për Mbrojtjen e Konsumatorit, Znj.Klotilda Neziti, gjatë diskutimit të saj tha se, mbrojtja e konsumatorit është e të gjithëve. “Nëse të gjitha nuk do të luftojmë, nëse të gjithë nuk do të japim një pjesë të asaj çka ne kemi për detyrë funsksionale, mbrojtja e konsumatorit vetëm nuk bëhet. Kështu që partner, media, duhet të japin kontributin e tyre të gjithë për të përmirësuar jetën e gjithësecilit nga ne”, tha Neziri.

Ashtu si AKU, edhe AKVMB ka një rol thelbësor në mbrojtjen e konsumatorëve. Drejtori i Përgjithshëm i këtij institucioni, Rolandi Meçaj, e vuri theksin në punën që po bën ky institucion relativisht i ri në mbrojtje të shëndetit të kafshëve e të bimëve e si rrjedhojë, edhe të konsumatorit. Gjithashtu, Meçaj e vlerësoi takimin dhe bashkëbisedimin me gazetarët. “Ne bëjmë një komunikim me mediat në rastet e emergjencave në kafshë apo edhe në bimë, ne krijijmë mundësinë e një komunikimi nëpërmjet nesh dhe komunitetit”, tha ai.

Valbona Jaupllari, duke spjeguar përgjegjësitë dhe detyrar që ka ISHMT në mbrojtje të konsumatorit, theksoi se bëhet një punë e madhe për produktet joushqimore dhe kontrollin e tyre dhe se roli i mediave opër informimin e konsumatorëve e bashkëpunimi me institcionet është mjaft i rëndësishëm dhe i domosdoshëm.

Ndërsa Drejtori i Vlerësimit të Riskut dhe Komunikimit në AKU, Manush Kullolli, ndër të tjera theksoi se, autoriteti që ai përfaqësonte në këtë takim ka një strukturë të organizuar komunikimi, ndërkohë kërkoi mirëkuptimin dhe bashkëpunimin e mediave, veçanërisht në raste ALERT-esh.

Donajldo Hoxha, Drejtor Ekzekutiv i “Industria e Përpunimit të Qumështit”, u shpres për rëndësinë e këtij aktiviteti dhe nevojën e edukimit të konsumatorit, nga vetë industria, autoritetet por edhe vetë mediat.

Më pas, aktiviteti kishte në fokus trajnimin e gazetarëve. Tre ekspertë të mbrojtjes së konsumatorit dhe komunikimit, Shpresa Ohri, Ersida Teliti dhe Erjon Tase zhvilluan seancat e trajnimit, respektivisht për temat “Menaxhimi i krizave ushqimore, komunikimi i riskut dhe strategjitë e duhura të institucioneve. Mënyrat dhe detyrimet për të transmetuar informacion të saktë për publikun”; “Konsumatorët dhe mediat, çfarë duhet të dinë për kontratat konsumatore, paketat turistike e çështje të tjera që nuk lidhen direkt me produktet” dhe “Komunikimi i institucioneve dhe bizneseve me mediat, ‘çelësi’ për informacion të saktë për publikun”

*Ky workshop u zhvillua në kuadër të Projektit “ALERT për mbrojtjen e konsumatorit” që mundësohet nga Programi #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane, zbatuar nga GIZ, DW Akademi dhe Internews.

"Loja"e kompanive telefonike me qytetarët, një listë me probleme, AKEP hesht

Nga Sibora DEMAJ*
Të gjithë ne jemi konsumator të të gjitha gjërave që ne përdorim gjatë një dite. Shfrytëzimi, keqinformimi, mashtrimi i konsumatorit është bërë një gjë aq e shpeshtë, saqë të ndodhë e kundërta të bën përshtypje.
Secili nga ne ka një telefon celular, tek i cili disponojmë edhe një numër telefoni qoftë nga Vodafone apo One, dy kompanitë e vetme që operojnë në tregun shqiptar. Këto dy kompani janë të vetmet të cilat operojnë në tregun shqiptar për momentin, dhe gjë që çon deri në një pikë ku qytetari të jetë konsumator ose i njërës ose i tjetrës edhe nëse nuk është i kënaqur.
Qytetarët janë pyetur rreth këtyre kompanive, ankesate të cilëve i hasim shpesh në rrjetet sociale, shprehen të pakënaqur nga shërbimi që Vodafone dhe One kanë ofruar dhe vazhdojnë të ofrojnë për ata si konsumator. Për shkak të kërkesës së tyre për të mbetur anonim janë paraqitur më poshtë me etiketimin qytetari/ja.
Qytetarja 1: Unë përdor One dhe nuk jam fare e kënaqur, është bërë një kompani me shumë probleme. Nuk kam zgjedhje tjetër, do e ndryshoja direkt.
Qytetari 2: Unë jam përdorues i Vodafone. Kjo si kompani nuk ka shumë probleme të mëdha, por i ka të shpeshta, më ndërpritet shpesh interneti, nuk e di nëse ndodh vetëm me mua apo me të gjithë.
Qytetari 3: Unë kam numër Vodafone dhe dua ta ndryshoj, por nuk më ka lejuar komapnia, sepse më ka nxjerrë disa herë probleme të ndryshme, më duket se e ka pretekst për të më mbajtur klient të tijin me forcë.
Qytearja 4: One përdor, por që kur e kam marrë këtë numër paketat kanë ardhur vetëm duke u rritur çmimi dhe duke u ulur ajo çfarë ofrojnë në ofertë. Nuk më pëlqen si kompani, por nuk kam çfarë bëj.
Dy kompanitë telefonike kanë shfaqur për një kohë të gjatë probleme në disa drejtime të ndryshme. Pas disa kërkimeve të bëra rreth problemeve që këto kompani kanë shfaqur janë: jo gjithmonë konsumatori pajiset me një faturë tatimore, gjë e cila është një detyrim sipas asaj që parashikon Ligji nr 87/2019 për paisjen me faturë të çdo klienti apo konsumatori në këtë rast.

Një problematikë tjetër është e drejta për të marrë një kopje të një kontrate që konsumatori lidh me njërën nga këto kompani. Paisja me një kopje kontrate qoftë në mënyrë elektronike apo fizike nuk ndodh gjithmonë. Pas konstatimit të këtij problemi për t’a konfimuar nëse është apo jo akoma, kemi vizituar një nga dyqanet e One dhe Vodafon dhe punonjësit në dyqan janë shprehur se nuk japin zakonisht një kopje të kontratës. Ky është një detyrim, por edhe një e drejtë si klient/komsumator në një kompani të tillë.
Ajo çfarë shikojmë çdo ditë e me shumë është që po shtohen problematikat që po shfaqin këto kompani. Detyrimi që të mbetesh klient/konsumator i kompanisë apo të paguash për shërbimin dhe të mos kesh shërbim për kohë të gjatë, të mbarojnë GB e internetit mbrenda ditës ndërkohë që nuk e përdor internetin, të të vijnë sms që gjendja e llogarisë tuaj është shtuar me një vlerë prej kaq lekësh ndërkohë që si konsumator nuk ke kryer një rimbushje apo të mos jetë aktiv si numër etj, janë disa nga shqetësimet që janë paraqitur për këto kompani.
Pas një kërkese për informacion dërguar nëpërmjet emailit drejt dy kompanive One dhe Vodafon, por edhe AKEP-it prej gati 2 javësh nuk ka asnjë reagim.
Shpresa për të gjetur një përgjigje ngel vetëm dyqanet fizike por ajo çfarë të kthejnë është që ne nuk dimë gjë apo japin shumë justifikime të tjera të cilat përsëri mbetesh pa një përgjigje.
Gjithë këto problematika të paraqitura nga vetë qytetarët akoma mbeten në hije dhe pa një përgjigje, edhe pas asaj që ato si konsumatorë kanë bërë.
Ndërsa Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare duhet të marrë masa të menjëhershme, me qëllim përmirësimin e shërbimeve nga operatorët e telefonisë celulare, lëshimin e kontratave për konsumatorët, lejimin e tyre të mbarin numrin që kompaninë që ata dëshirojnë, pjesë kjo që e parashikon dhe Ligji 9918 “Për Komunikimet Elektronikenë Republikën e Shqipërisë” dhe aktet tjera nënligjore.

* Autorja e shkrimit ka përfunduar studimet në Fakultetin e Gazetarisë dhe Komunikimit, Universiteti i Tiranës dhe prej disa kohësh punon në televizionin informativ Fax Neës

** Ky publikim është prodhuar në kuadër të projektit “ALERT pë mbrojtjen e konsumatorit”, me mbështetjen e Programit #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e Qendrës ALERT dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e BE-së ose të qeverisë gjermane.

Mashtrimet me shitjet online, si mashtrohen konsumatorët dhe mungesa e masave ndaj tyre

Nga Esmeralda Metko

Tregëtimi dhe shitja e produkteve kryesisht joushqimore në rrjete sociale është kthyer tashmë në një “trend” i cili pa dyshim është bërë pjesë e normalitetit në hapësirën e biznesit dhe mënyrës së të bërit biznes. Sigurisht edhe legjislacioni lejon që një biznes të ketë mundësi të operojë në këtë mëyrë por sigurisht duhet që ashtu si cdo subject tjetër të jetë i paisur me një numër NIPT, të lëshojë një kupon tatimor etj, pra ka detyrim që të kryejë të gjitha formalitetet ligjore që e bëjnë atë të jetë një person i tatueshëm. Por pavarësisht kësaj nuk mungojnë as abuzimet apo rastet ku konsumatori drejtohet në këto biznese dhe në vënd të korrektësisë gjen cënimin e të drejtave të tij si konsumator.

Kështu është dhe rasti i një konsumatori, i cili ka porositur një fustan në një faqe në Instagram me emrin Ëhite_Room_Tirana. Personi në fjalë porosit fustanin në masën L dhe dakordësohet paraprakisht me faqen për kthimin ose ndërrimin e produktit në rast se ky i fundit nuk vjen ashtu siç tregohet në foto ose jo në masën e duhur. Pas 2-3 ditësh porosia mbërrin në adresën e konsumatorit. Fustani kishte ardhur në masën M dhe jo në masën L. Pas shumë tentativave dhe kontaktit të vazhueshëm me faqen për të kthyer produktin, po ashtu personi e ka vënë në dijeni edhe për pasojat juridike që rrjedhin nga ky veprim, faqja e bllokon konsumatorin.  (Rastin po e ilustrojmë dhe me bisedën konkrete të realizuar mes blerësit dhe shitësit)

Por, a ndalet vetëm këtu problemi, me mashtrimin e vazhdueshëm që ndodh në rrjete sociale nga faqe të cilat cuditërisht janë aktive në çdo moment të ditës por që kur vjen puna tek korrektësia atë e përkthejnë me mungesë komunikimi dhe bashkëpunimi për të zgjidhur problematika që lindin.

Çështjet e së drejtës së konsumatorëve që lidhen me garancitë që vetë ligji ofron për ta kur përballen me praktika të padrejta tregëtare janë cështje të jetës së përdicme dhe cështje që na prekin cdo ditë në jëtën tonë. Vetë ligji ka krijuar institucionet përkatëse që do të trajtojnë këto problematika. Por a janë këto institucione të përgjegjëshme për punën e tyre? A kanë ndikim ato  në zgjidhjen efektive  te ankesave që drejtohen nga konsumatorët?

Nëse i rikthehemi situatës konkrete më sipër, personi që u mashtrua nga biznesi online, u drejtua brenda afatit me një ankesë tek Agjencia për Mbrojtjen e konsumatorit, e cila në themel të punës së saj  ka mbrojtjen e të drejtave të konsumatorit. Megjithatë edhe në këtë organ publik përgjegjës për zgjidhjen e problemeve që lidhen me konsumatorin, personi në fjalë ka gjetur heshtjen.

Një tjetër institucion i cili është përgjegjës për mbrojtjen e konsumatorit është dhe Komisioni për Mbrojtjen e Konsumatorit, tek i cili jemi drejtuar në emër të qëndres Alert dhe Rrjetit të Gazetarëve për mbrojtjen e konsumatorit me një kërkesë për informacion në lidhje me mëyrën si veprohet për të zgjidhur këto raste, sa është numri i ankesave që  i drejtohen këtij komisioni dhe sa efektive ka qënë zgjidhja e tyre. Përsëri dhe në këtë institucion gjetëm heshtjen dhe asnjë përgjigje, megjithëse tregtia online është jashtë mundësive të rregullimit apo masave nga ky institucion.

E si përfundim mund të themi që abuzimet e tilla në blerjet online kanë fituar “imunitet” përballë faktit që një konsumator mund të ankohet pranë institucioneve përgjegjëse përderia këto të fundit si përgjigje ndaj fenomeneve të tilla zgjedhin të mos veprojnë por të heshtin.

Mashtrimet online janë të shpeshta, nga faqe anonime, pa informacione, pa të dhëna e që janë jashtë çdo kontrolli. Ndaj kujdesin e parë duhet t’ta tregojnë vetë konsumatorët.

Në vitin 2022, Qendra ALERT i kërkoi Këshillit të Ministrave dhe institucioneve në varësi, që të marrin masa për disiplinimin e tregtisë onlinë. Por deri sot, nuk është ndërmarrë asnjë masë konkrete.

* Esmeralda Metko është studente në Fakultetin e Drejtesise, UT. Aktualisht është duke ndjekur një program trajnimi nga Këshilli i Europës në lidhje me “Trafikimin e qënieve njerëzore dhe të drejtat e njeriut”. Ka marrë pjesë në një sërë trajnimesh, që në fokus kanë pasur aktivizmin, të rinjtë, lidershipin, politikën, të drejtat dhe liritë e njeriut etj. Prej 2 vitesh punon si trajnere pranë fondacionit Friedrich Ebert. Po ashtu, mund të rendisim dhe një sërë artikujsh të botuar në gazetat kombëtare ne lidhje me çeshtje te ndryshme.

 

**Ky publikim është prodhuar me mbështetjen e Programit #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e Qendrës ALERT dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e BE-së ose të qeverisë gjermane.

Garnier, Borotalco, Tesori d.Oriente… dhjetra produkte konzmetike, lodra fëmijësh, veshje etj, me përmbajtje kimike e jashtë standardit

Produktet joushqimore janë po aq të rrezikshme, madje edhe me fatalitete për konsumatorët. Këta të fundit, në shumicën e rasteve nuk e kanë informacionin e duhur dhe nuk kanë nga t’a mësojnë, se dhjetra produkte të përdorimit të përditshëm paraqesin rrezik. Megjithëse produktet ushqimore nuk shfaqin efektet negative në moment, si ato ushqimore, risku I tyre është shumë I lartë.

Sistemi RAPEX i Komisionit Evropian, në linkun që e gjeni KËTU, ka njoftuar më qindra produkte që nuk janë conform rregulloreve të BE dhe që paraqesin probleme me përmbajtjen e tyre apo tjera të ngjashme. Mes tyre ka dhe dhejtra produkte kozmetike, që ne i përdorim thuajse çdo ditë, që gjenden në marketet tona e që në përmbajtje kanë përbërës kimik të rrezikshëm e të ndaluar.

Njëri prej produkteve është maska e flokëve e markës Garnier. Ajo është e kuti 300 ml, ngjyrë e kuqe, sic e shikoni në foto. Vendi I origjinës është Franca dhe rreziku është kimik. Sipas listës së përbërësve, produkti përmban 2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehid (BMHCA), i cili është i ndaluar në produktet kozmetike. BMHCA mund të dëmtojë sistemin riprodhues, mund të dëmtojë shëndetin e fëmijës së palindur dhe mund të shkaktojë ndjeshmëri të lëkurës. Produkti nuk përputhet me Rregulloren e Produkteve Kozmetike.

Produkti tjetër është krem aromatic banjonje e markës “Tesori d’Oriente”, në paketim alumini 500 ml. Origjina është Italia dhe lloji i rrezikut është kimik. Siç njofton KE, produkti përmban 2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehid (BMHCA), i cili është i ndaluar në produktet kozmetike. BMHCA mund të dëmtojë sistemin riprodhues, mund të dëmtojë shëndetin e fëmijës së palindur dhe mund të shkaktojë ndjeshmëri të lëkurës.

Një tjetër produkt i rrezikshëm është dhe spray deodorant, 50 ml I markës “Borotalco” me origjinë italiane. Rreziku kimik me të njëjtën lëndë të rrezikshme si produktet e mësipërme, 2-(4-tert-butilbenzil) propionaldehid (BMHCA).

Reziku që këto produkte të jetë prezente edhe në vendin tonë e të mos merret asnjë masë për heqjen e tyre nga tregu, është mjaft i lartë për dhjetra arsye, që nga mungesa e kontrolleve apo laboratorëve analizues, deri të ndërgjegjia e kompanive importuese për t’i hequr nga tregu në rastin e ALERT-eve nga RAPEX apo nga vetë prodhuesit e tyre.

Qendra ALERT – Dedikuar Konsumatori