Dy teknologë të ushqimit ofrojnë njohuri mbi të ushqyerit, sigurinë e ushqimit dhe sigurinë në lidhje me pandeminë qe vazhdon.
Ushqimi është një pjesë thelbësore e jetës, duke na siguruar elementet ushqyese që na nevojiten për mbijetesë; por pandemia ka zhytur të gjithë sistemin ushqimor në rrethana të çuditshme. Mungesa e ushqimit adekuat, e kombinuar me mungesat e fuqisë punëtore, zinxhirët e fragmentuar të furnizimit dhe panikun për rreziqet shëndetësore shoqëruese, mund të çojë në pakësim të ushqyerjes së duhur dhe mungesës së ushqimit.
Kështu, veprime të ndryshme parandaluese duhet të ndërmerren nga autoritetet përkatëse për të zbutur këto ndikime negative në sistemin ushqimor. Ky artikull do të përshkruajë çështjet më të ngutshme në lidhje me të ushqyerit, sigurinë e ushqimit dhe sigurinë gjatë krizës aktuale të pandemisë, si dhe strategjitë për t’i zbutur ato dhe qasjet e reja për të forcuar sistemin ushqimor për epokën pas-pandemisë.
Të ushqyerit dhe shëndeti gjatë COVID-19
COVID-19 prek kryesisht traktin e poshtëm të frymëmarrjes dhe përbën një rrezik të konsiderueshëm për popullatën e moshuar, individët e kompromentuar nga imuniteti (kanceri, transplantimi i organeve dhe pacientët me HIV-AIDS), dhe ata me kushte shoqëruese (diabeti, mbipesha dhe tensioni i gjakut).
Ushqimi që ne konsumojmë ka një ndikim të rëndësishëm në shëndetin dhe mirëqenien tonë. Ushqimet e pasura me mikroelementë (vitamina dhe minerale), ushqime funksionale që përmbajnë molekula bioaktive (antioksidantë, substanca anti-inflamatore dhe nxitës të imunitetit), bimë, erëza, fibra dietike dhe probiotikë, të gjitha ofrojnë një rritje të sistemit imunitar dhe ndihmojnë në luftimin e infeksioneve virale.
Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) ka lëshuar udhëzime në lidhje me të ushqyerit për të rriturit, që përfshin konsumimin e 8 deri në 10 gota ujë në ditë, fruta , perime , drithëra, bishtajore, arra, mish, qumësht, vezë dhe peshk. Për më tepër, OBSH rekomandon konsumimin e sasive të moderuara të yndyrnave dhe vajrave dhe kufizimin e marrjes së kripës, sheqerit dhe ushqimeve shumë të përpunuara të pasura me yndyrna të ngopura dhe karbohidrate të rafinuar.
Gjatë kësaj krize, përbërje të ndryshëm bioaktivë mund të ndihmojnë për të përmirësuar imunitetin tonë. Për shembull, ushqime të pasura me vitaminë C- (acid askorbik), të tilla si frutat ,agrume, kivi dhe brokoli, mund të ndihmojnë në rritjen e imunitetit tonë ndaj infeksioneve të traktit respirator. Po kështu, frutat dhe perimet e pasura me vitaminë A- (retinol, acid retinoik dhe β-karotinë), duke përfshirë papaja, karota, spinaq dhe patate të ëmbël, gjithashtu mund të ndihmojnë në uljen e ndjeshmërisë ndaj infeksioneve. Për më tepër, suplementet e vitaminës D, vitaminës E dhe mineraleve të tilla si bakri, hekuri, zinku dhe magnezi janë vlerësuar shumë për të rritur rezistencën tonë ndaj infeksioneve të koronavirusit.
Përveç rritësve të imunitetit të lartpërmendur, bimë të ndryshme, erëza, formulime bimore kineze dhe sisteme të tjera medicinale tradicionale gjithashtu kanë treguar rezultate premtuese në luftën me COVID-19.
Siguria ushqimore
Deri më tani nuk ka pasur raporte që sugjerojnë se COVID-19 është i lindur nga ushqimi. Sidoqoftë, është deklaruar se transmetimi i SARS-CoV-2 përmes ushqimit është i mundur nëse personi që merret me ushqimin është i infektuar dhe pastaj teshtin ose kollitet drejtpërdrejt në ushqimin e përmendur. Rrugët e tjera të transmetimit mund të jenë përmes konsumimit të mishit të papërpunuar nga një kafshë e infektuar ose trajtimit të paketave të kontaminuara të ushqimit.
Për të minimizuar rrezikun e kontaminimit të ushqimit në objektet e përpunimit të ushqimit, është e rëndësishme të sigurohet që praktikat e mira të higjienës të zbatohen në mënyrë efektive. Përveç kësaj, është thelbësore që i gjithë personeli i përfshirë në perpunimin e ushqimit (trajtimi i lëndëve të para, përpunimi, ruajtja dhe shpërndarja e produktit përfundimtar ushqimor te konsumatori) të ndjekë praktikat e rrepta të distancimit shoqëror dhe sanitimit.
Për më tepër, dorezat e dyerve, dritareve dhe makinerive, çezmat dhe zonat e tjera me prekje të lartë duhet të dezinfektohen shpesh. Përdorimi i maskave të fytyrës, dorezave, mburojave të fytyrës dhe pajisjeve mbrojtëse personale, gjithashtu mund të jetë i dobishëm për të përmbajtur përhapjen e infeksionit nga njeriu në njeri, si dhe nga njeriu në ushqim.
Studime të ndryshme kërkimore kanë vërtetuar se koronavirusët si SARS-CoV dhe MERS janë të paqëndrueshëm në nxehtësi, duke u bërë joaktivë në temperatura më të larta se 65ºC. Për shkak të ngjashmërisë midis SARS-CoV dhe SARS-CoV-2, një studim i kryer nga Chin, et al (2020) zbuloi se SARS-CoV-2 inaktivizohet në 70ºC pas inkubimit për pesë minuta. Prandaj, theksohet se asnjë virus nuk i mbijeton këtij trajtimi termik, prandaj është thelbësore që konsumatorët të përmbahen nga ngrënia e çdo lloj mishi të papërpunuar dhe të konsumojnë vetëm ushqime të gatuara mirë.
Sidoqoftë, nuk mund të mohohet fakti se ushqimet me origjinë shtazore janë me rrezik më të lartë pasi ekzistojnë mundësi për rishfaqjen e viruseve të reja nga burimet e kafshëve (thertoret dhe tregjet e prodhimeve të detit) te njerëzit. Për këtë arsye, është thelbësore të rishikojmë sistemin tonë ushqimor, i cili varet shumë nga burimet e proteinave me bazë shtazore. Ne duhet të bëjmë zhvendosje të paradigmës drejt burimeve të qëndrueshme të ushqimit të tilla si ushqime me bazë bimore.
Eshtë raportuar se SARS-CoV-2 mund të mbijetojë deri në dy dhe tre ditë përkatësisht në çelik ,inoks dhe plastikë. Kjo sugjeron që mund të jetë e mundur që virusi të transmetohet nga materiali i paketimit në dorë, dhe më pas në gojë, sy ose hundë. Prandaj, larja dhe pastrimi i duarve duhet të ndiqet sa herë që preket një pako.
Ekziston një nevojë e dukshme dhe potencial kërkimor për të hartuar dhe zhvilluar materiale aktive dhe inteligjente të paketimit me veti antivirale dhe antimikrobike. Sportelli, et al. (2020) ka raportuar se shtresat e paketimit të veshura me nanomateriale dhe nanopjesëza (Cu, Ag dhe Zn) kanë potencial të konsiderueshëm për të frenuar kontaminimin mikrobial të sipërfaqeve të paketimit të ushqimit dhe kështu të zvogëlojnë transmetimin e infeksioneve.
Siguria e ushqimit
Funksionimi i qetë i të gjitha proceseve të përfshira në sistemet e prodhimit të ushqimit (nga ferma në tavolinë) është i nevojshëm për të parandaluar mungesat globale të ushqimit. Sidoqoftë, industria ushqimore aktualisht po përballet me një kërcënim të paparë përsa i përket sigurimit të ushqimit dhe sigurisë ushqimore. Eshtë e qartë nga studime të ndryshme epidemiologjike që COVID-19 përhapet kryesisht përmes kontaktit të drejtpërdrejtë midis individëve dhe me sipërfaqe të ndotura; si pasojë, ata që përfshihen në zinxhirin ushqimor janë në rrezik të veçantë.
Në mënyrë që të sigurohet që ushqimi të jetë i disponueshëm për të gjithë, është e domosdoshme që të gjitha bizneset e përpunimit të ushqimit të forcojnë higjienën dhe praktikat sanitare ekzistuese të ushqimit dhe të fusin masa shtesë për të mbrojtur punonjësit e ushqimit nga kontraktimi COVID-19. Strategjitë që balancojnë nevojën për prodhim të vazhdueshëm dhe mbrojtje të punëtorëve duhet të hartohen me kujdes.
Për shkak të kufizimeve të lëvizjes, operacionet e transportit janë ndërlikuar. Një strategji efektive për të lehtësuar krizën ka qenë forcimi dhe sigurimi i zgjidhjeve teknike për prodhuesit vendas dhe zinxhirët e vegjël të furnizimit me ushqim, pasi ato janë më pak të kufizuara nga rregullat e vendosura.
Konkluzione
COVID-19 ka krijuar shumë sfida të paparashikuara për bujqit, prodhuesit e ushqimit, shkencëtarët dhe konsumatorët. Industritë ushqimore duhet të planifikojnë strategjikisht dhe të sigurojnë furnizim adekuat të ushqimit të sigurt dhe ushqyes për të gjithë.
Mundësia që COVID-19 të jetë e lindur nga ushqimi është e papërfillshme; megjithatë, ka ende nevojë për studime të përparuara kërkimore për të kuptuar plotësisht rrugën e mundshme të transmetimit të COVID-19 përmes ushqimit. Kështu, ekziston një nevojë për të zhvilluar metoda të shpejta dhe të përballueshme për zbulimin e SARS-CoV-2 në të gjithë zinxhirin e furnizimit me ushqim.
Derisa bota të vaksinohet plotësisht, ka mundësi që teknologët e ushqimit të hartojnë dhe formulojnë ushqime funksionale për grupe të ndryshme të ndjeshme në mënyrë që të rrisin imunitetin e tyre.
Marrë nga newfoodmagazine.com
Qendra Alert – Alert.al