Menu

Siguria ushqimore

Riciklimi, “lufta” e EFSA për siguri dhe standard për plastikën në kontakt me ushqimin

Materialet e kontaktit të ushqimit janë të gjitha materialet dhe artikujt që synojnë të vijnë në kontakt me ushqimin, siç janë paketimi dhe kontejnerët, pajisjet e kuzhinës, takëmet dhe enët. Në Bashkimin Evropian, plastika është një nga materialet më të zakonshme të kontaktit me ushqimin. Këto mund të bëhen ekskluzivisht prej plastike ose ato mund të përbëhen nga një shtresë plastike mbi një material tjetër, siç është metali ose letra. Plastika e ricikluar gjithashtu mund të përdoret në kushte të caktuara në materialet e kontaktit ushqimor.

Siguria e materialeve të kontaktit ushqimor kërkon vlerësim, pasi kimikatet mund të migrojnë nga materialet në ushqim. Materialet duhet të prodhohen në përputhje me rregulloret e BE-së, përfshirë praktikat e mira prodhuese, në mënyrë që çdo transferim i mundshëm në ushqime të mos shqetësojë sigurinë, të ndryshojë përbërjen e ushqimit në një mënyrë të papranueshme, ose të ketë efekte të dëmshme në cilësinë e ushqimeve (për shembull, shije dhe / ose erë).

Të fundit

Në shkurt 2015, EFSA publikoi një mendim shkencor mbi vlerësimin e sigurisë së dy proceseve të përdorura për riciklimin e ‘shisheve të polietilenit me densitet të lartë’ (HDPE) për t’u përdorur si materiale kontakti me ushqimin. Ekspertët e EFSA arritën në përfundimin se, për përdorimin e HDPE të ricikluar në tabaka për fruta dhe perime të thata të plota (përfshirë kërpudhat) proceset janë të sigurta. Sidoqoftë, ata gjithashtu zbuluan se të dhënat në dispozicion nuk ishin të mjaftueshme për të konkluduar mbi sigurinë e këtyre proceseve për përdorimin kryesor të këtyre materialeve në shishe qumështi plastike dhe tabaka për produkte shtazore. Ekspertët kërkuan të dhëna shtesë për të vlerësuar më tej sigurinë e këtij procesi, ndërsa nënvizuan se ky rezultat nuk nënkupton që shishet e prodhuara me këtë material të ricikluar janë të pasigurta.

Opinion Shkencor për vlerësimin e sigurisë së proceseve ‘Biffa Polymers’ dhe ‘CLRrHDPE’ të përdorura për riciklimin e shisheve të polietilenit me densitet të lartë për t’u përdorur si material kontakti ushqimor.

Mendet shkencore mbi proceset e riciklimit plastik

EFSA jep mendim shkencor për proceset e riciklimit, për të cilat është paraqitur një kërkesë e vlefshme. Në përputhje me Rregulloren e saj Themeluese, EFSA publikon mendimet e saj në kohën e duhur, kur ato miratohen. Sekuenca e publikimit të opinioneve për këto procese është e lidhur me programin e punës të EFSA, të ngritur në bazë të aplikacioneve të pranuara. Koha e publikimit të këtyre mendimeve nuk duhet të shihet si rend përparësie, ose në ndonjë mënyrë të reflektojë në cilësinë e proceseve të cilat EFSA ende nuk ka vlerësuar për siguri.

Punoni në progres

Të gjitha aplikimet e marra për autorizim mund të arrihen në Regjistrin e pyetjeve në internet të EFSA: Mandatet e Panelit të CEF; Historiku; Proceset e riciklimit plastik.

Në vitin 2008, EFSA përgatiti një dokument udhëzues, i cili specifikon të dhënat administrative dhe teknike që aplikantët duhet të paraqesin për vlerësimin e sigurisë së një procesi riciklimi plastik. Udhëzime për dorëzimin e një dosjeje për vlerësimin e sigurisë nga EFSA të një procesi riciklimi për të prodhuar plastikë të ricikluar të destinuar të përdoret për prodhimin e materialeve dhe artikujve në kontakt me ushqimin.

Pas publikimit të këtyre udhëzimeve, Paneli i EFSA-së për Materialet e Kontaktit të Ushqimit, Enzimat, Aromatizuesit dhe Ndihmuesit e Përpunimit (CEF) pranoi një numër të lartë aplikimesh për vlerësimin e proceseve që prodhojnë terefalat polietileni të ricikluar (PET) për përdorim në materialet e kontaktit me ushqim. Paneli, më pas publikoi një opinion duke përshkruar qasjen e tij të vlerësimit të sigurisë për proceset e riciklimit të PET, duke specifikuar kriteret e vlerësimit të përdorura në këtë qasje.

Opinion mbi kriteret që do të përdoren për vlerësimin e sigurisë së një procesi riciklimi mekanik për të prodhuar PET të ricikluar, të destinuara për t’u përdorur për prodhimin e materialeve dhe artikujve në kontakt me ushqimin. Paneli i CEF po vlerëson aplikacione si në proceset ekzistuese ashtu edhe në ato të reja për të gjitha llojet e plastikës së ricikluar që përdoret në materialet e kontaktit ushqimor. Proceset ekzistuese janë ato që ishin në fuqi para 17 Prillit 2008. kur hyri në fuqi rregullorja për materiale plastike të riciklueshme. Proceset e reja janë ato që janë vendosur pas kësaj date.

Kuadri i BE-së

Kërkesat e përgjithshme për të gjitha materialet e kontaktit të ushqimit përcaktohen në Rregulloren Kornizë KE 1935/2004. Praktika e mirë prodhuese për materialet dhe artikujt që synojnë të vijnë në kontakt me ushqimin, përshkruhet në Rregulloren KE 2023/2006.

Në vitin 2011, legjislacioni ekzistues i BE-së për plastikën e përdorur në materialet e kontaktit ushqimor, u konsolidua në një instrument të vetëm – Rregullorja BE 10/2011. Kjo rregullore përcakton një kufi të përgjithshëm të migracionit dhe përfshin një listë të substancave të autorizuara për prodhimin e materialeve plastike të kontaktit me ushqimin me kufijtë e tyre specifik migrues:

Kufiri i Përgjithshëm i Migracionit – 10mg substanca / dm² (decimetri katror) i sipërfaqes së kontaktit ushqimor për të gjitha substancat që mund të migrojnë nga materialet e kontaktit ushqimor në ushqim. Në disa raste, kufiri i përgjithshëm i migracionit shprehet si ushqim 60 mg / kg;

Kufiri Specifik i Migracionit (SML) për substanca të autorizuara individuale të fiksuara në bazë të një toksikologjik vlerësimi dhe një supozim i ekspozimit i paracaktuar.

Këto kufij supozojnë ekspozim ditor gjatë gjithë jetës për një person që peshon 60 kg, në 1 kg ushqim të paketuar në plastikë që përmban substancën në sasinë maksimale të lejuar.

Legjislacioni i BE-së për materialet e kontaktit ushqimor – Komisioni Evropian – Plastikë e ricikluar

Materialet dhe artikujt e bërë plotësisht ose pjesërisht nga plastika e ricikluar dhe që përdoren në kontakt me ushqimin duhet të merren vetëm nga proceset të cilat janë vlerësuar për siguri nga EFSA dhe të autorizuara nga Komisioni Evropian. Rregullorja KE 282/2008 përcakton rregulla për autorizimin e proceseve të përdorura për riciklimin e materialeve të tilla.

Rregullorja KE 282/2008 për materialet plastike të ricikluara dhe artikujt e destinuar të vijnë në kontakt me ushqimet.

Në një fazë fillestare të autorizimit, pasi EFSA të ketë publikuar të gjitha mendimet e saj për këto procese riciklimi, Komisioni dhe Shtetet Anëtare do të vendosin nëse do të lejojnë ose nuk pranojnë autorizimin e proceseve të vlerësuara të riciklimit. Pas kësaj, plastika e ricikluar e përdorur në paketimin e ushqimit, kontejnerët ushqimorë dhe materialet e tjera të kontaktit me ushqimin mund të merren vetëm nga proceset të cilat janë vlerësuar për siguri nga EFSA dhe të autorizuara nga menaxherët e rrezikut. Komisioni Evropian më pas do të përgatisë një regjistër të proceseve të autorizuara.

Burimi: Efsa.eu

Qendra ALERT / Alert.al

Veza BEATA certifikohet nga Brukseli, nisin eksportet dhe drejt vendeve të Bashkimit Evropian

Të konsumosh vezë është një ndër këshillat më të shpeshta të mjekëve apo të djetologëve. Por, ata nuk janë në gjëndje të të thonë gjithmonë se çfarë veze. Së pari, një vezë, ashtu si çdo produkt tjetër, duhet të jetë e sigurt në raport me sigurinë ushqimore e më pas, edhe cilësore. Siguri dhe cilësi bashkarisht nuk gjenden gjithmonë në vezë. Por, këto të dy cilësi, gjendet tek vezët BEATA, tashmë të njohur në tregun vendas dhe me një eksperiencë shumëvjeçare.

Për këto arsye dhe pas një kontrolli të rreptë, rigoroz e të zgjatur në kohë monitorimi, BEATA është licencuar nga organizata të Brukselit Zyrtar për eksportin e vezëve jashtë territorit të Shqipërisë dhe në vendet e Bashkimit Evropian. Ky licencim është bërë më 20 nëntor 2019, ndërkohë që emri i komponisë gjendet në rrjetin e portaleve të Komisionit Evropian, certifikim i cili është publikuyar më 14.01.2020.

Të gjithë konsumatorët që duan të konsumojnë vezë të freskëta dhe cilësore duhet të zgjedhin këto vezë si një nga produktet kryesore ushqimore të shportës së përditshme për ta përdorur në të gjitha format e mundshme. Vezët BEATA përmbajnë sasi të madhe substancash ushqyese themelore për shëndetin e çdo njeriu për vlerat që mbart, është e sigurt për fëmijët mbi 2 vjeç.

Prej 13 vjetësh, kompania BEATA ka bërë investime të vazhdueshme për të përmirësuar prezencën e produktit në tregjet aktuale në Shqipëri. Një ndër sfidat ka qenë edhe hyrja e në tregjet e Bashkimit Europian dhe pas certifikimit, BEATA ka nisur të eksportohet dhe drejt vendeve të BE-së.

 

Linku i listimit te BEATA per miratimin e eksportit drejt BE:

https://webgate.ec.europa.eu/sanco/traces/output/AL/EPP_AL_en.pdf

Qendra ALERT / Alert.al

Metodologjia e përzierjes së kimikateve në ushqime ndihmon shkencëtarët e EFSA për vlerësimin e riskut dhe ndërgjegjësimin publik

EFSA ka zhvilluar një kornizë të harmonizuar për t’u përdorur nëpër panelet e saj shkencore, kur vlerëson “efektet” e mundshme të përzierjeve kimike në ushqime. Qasja u jep shkencëtarëve të EFSA mjetet për të ndjekur një qasje të shtesave kur është e nevojshme, e cila plotëson kërkesat aktuale sipas rregullatoreve të BE për vlerësimin e substancave.

Njerëzit, kafshët dhe mjedisi mund të jenë të ekspozuar ndaj kimikateve të shumta nga burime të ndryshme. Të kuptuarit, se si sjellja e kimikateve të kombinuara është komplekse dhe numri i kombinimeve është potencialisht i pafund, kështu që Komiteti Shkencor i EFSA ka zhvilluar një mjet praktik shkencor për vlerësuesit e rrezikut që gjithashtu mbështet dhe informon menaxherët e rreziqeve.

Pika kryesore në vlerësimin e rrezikut kimik

Dr. Tobin Robinson, Shefi i Komitetit Shkencor të EFSA-së dhe Njësia e Rreziqeve në zhvillim, tha: “Ky moment historik ndjek disa vite punë përgatitore nga EFSA dhe partnerët tanë evropianë dhe ndërkombëtarë. Ne siguruam që udhëzimi mbeti praktik, duke mbajtur një konsultë publike në vitin 2018, në të cilën morëm mbi 300 komente dhe duke u angazhuar me palët e interesuara gjatë procesit. Tashmë ne jemi duke përdorur disa nga këto parime dhe mjete, për shembull, në grupe të pesticideve dhe grupeve të ndotësve. Tani, kur shohim që nevojitet një qasje e përzierjeve, korniza jonë e harmonizuar na vendos në një pozitë më të fortë për ta realizuar këtë gjë”.

Si funksionon udhëzimi

Qasja bazohet në metodat ekzistuese dhe përvojën ndërkombëtare në vlerësimin e shqetësimeve të mundshme në lidhje me përzierjet kimike.

Prof. Christer Hogstrand, Kryetar i Grupit të Punës për Përzierjet Kimike, tha: “Vlerësimi i përzierjeve funksionon në mënyrë të ngjashme me atë se si ne trajtojmë substancat e vetme. Normalisht, ne përcaktojmë së pari se kush është i ekspozuar – njerëzit, kafshët blegtorale ose jeta e egër si zogjtë dhe bletët dhe nga sa. Pastaj, vlerësojmë toksicitetin e përzierjes ose përbërësit e tij individualë. Më në fund, ne e përcaktojmë sasinë e rrezikut duke krahasuar ekspozimin e kombinuar dhe toksicitetin e kombinuar.

Shpesh shtojmë dozat për efektet e zakonshme, për të vlerësuar rrezikun e përgjithshëm. Por, ndonjëherë kimikatet “bashkëveprojnë”, domethënë toksiciteti i tyre rritet ose zvogëlohet. Ndërveprimet si këto janë të rralla në përgjithësi, por duhet të kontrollohen veçanërisht nëse rritet toksiciteti. Udhëzimi ynë na lejon ta bëjmë këtë për çdo përzierje që shikojmë”.

Mbështetje vendimmarrësve

“Në fund të fundit, tha Dr Robinson, kjo kornizë është krijuar për të mbështetur menaxherët e rrezikut të BE-së dhe kombëtarë në mënyrë që ata të mund të marrin vendime të informuara në situata kur ekspozimi i kombinuar ndaj kimikateve të shumta duhet të merret në konsideratë”.

Ndërgjegjësim i ulët publik

Një studim hulumtues i EFSA nga viti 2018, gjithashtu i botuar sot, tregon se në përgjithësi, në BE vetëdija për përzierjet kimike në publikun e gjerë është mjaft e ulët. EFSA ka zhvilluar një mjet të ri komunikimi interaktiv për të ndihmuar njerëzit të kuptojnë disa nga çështjet dhe konceptet kryesore, të tilla si “ekspozimi i kombinuar” dhe “toksiciteti i kombinuar”.

Studimi paraqet gjetje të dobishme për komunikuesit dhe studiuesit shoqërorë në të dy përzierjet kimike dhe kimikatet në ushqim në përgjithësi.

http://www.efsa.europa.eu/en/interactive-pages/MixTox

*Titulli është redaksional

Burimi: Efsa.eu

Qendra ALERT / Alert.al

EFSA, projekt për mbrojtjen e njerëzve dhe kafshëve nga kimikatet e shpikura nga vetë ne. Ja çfarë thotë shkencëtarja

Substancat polifluoroalkil, ose PFAS, janë një grup kimikatesh të bëra nga njeriu që përfshijnë acidin perfluorooctanoic (PFOA), sulfonat perfluorooctane (PFOS), acid perfluorononanoic (PFNA), acid sulfonik perfluorohexane (PFHxS) dhe shumë të tjerë. PFAS janë prodhuar dhe përdorur në një shumëllojshmëri të industrive në të gjithë botën që nga vitet ’40. Disa PFAS, të tilla si PFOA dhe PFOS, PFNA dhe PFHxS, nuk shkatërrohen në mjedis ose në trupin e njeriut dhe mund të grumbullohen me kalimin e kohës brenda tyre. Ekspozimi ndaj PFAS mund të çojë në efekte të dëmshme shëndetësore. Njerëzit mund të jenë të ekspozuar ndaj PFAS në mënyra të ndryshme, për shembull përmes ushqimit. Ushqimi mund të kontaminohet përmes tokës së ndotur dhe ujit të përdorur për rritjen e ushqimit, përmes përqendrimit të këtyre substancave te kafshët përmes ushqimit dhe ujit, përmes paketimit të ushqimit që përmban PFAS, ose pajisjeve që përmbajnë PFAS gjatë përpunimit të ushqimit.

Prof. Dr. Tanja Schwerdtle është kryetare e grupit të punës që ndihmoi Panelin e EFSA-së për Ndotësit në Zinxhirin e Ushqimit (CONTAM), për të hartuar mendimin e tij për PFAS, aktualisht nën konsultimin publik deri më 20 Prill 2020.

Prof. Dr. Tanja Schwerdtle është kryetare e grupit të punës që ndihmoi Panelin e EFSA-sëA mund të përshkruani shkurtimisht punën që keni bërë? Cilat janë pikat kryesore?

Ne kemi propozuar një grup të pranueshëm të përjavshëm (TWI) për katër PFAS kryesore që grumbullohen në trup, identifikuam grupet më të ekspozuara të popullsisë dhe identifikuam efektin kritik që lidhet me ekspozimin ndaj PFAS në kafshë dhe njerëz. Ne gjithashtu, identifikuam ushqimet që kontribuojnë më shumë në ekspozimin ndaj këtyre katër PFAS, ujë të pijshëm, peshk, fruta, vezë dhe produktet e tyre të prejardhura.

Pse ekspertët vendosën një grup TWI më shumë se TWI individuale?

Sipas mendimit tonë të mëparshëm, në 2018, vendosëm dy TWI, një për PFOS dhe një për PFOA. Në këtë draft të ri të opinionit, ne kemi rivlerësuar këto dy TWI-të, duke marrë parasysh njohuri të reja shkencore që u bënë të disponueshme ndërkohë, përfshirë edhe për PFAS, përveç atyre të vlerësuara në vitin 2018. Për ta bërë këtë, ne konsideruam udhëzimin e EFSA ‘MixTox’, i cili u botua vitin e kaluar dhe që na pajisën me metodologji dhe mjete për të vlerësuar ekspozimin e kombinuar ndaj kimikateve të shumta. Si rezultat, vendosëm një TËI të vetëm të një grupi prej 8 ng / kg peshë trupore në javë, për PFOA, PFNA, PFHxS dhe PFOS, bazuar në efektet e vërejtura te njerëzit.

Pse ekspertët kanë ndryshuar efektin kritik, nga ndikimi në kolesterol deri në uljen e reagimit të sistemit imunitar ndaj vaksinimit?

Sipas mendimit tim, për vitin 2018 EFSA e konsideroi rritjen e kolesterolit si efektin kritik për të rriturit për shkak të lidhjes së tij me sëmundjet kardiovaskulare, një çështje e zakonshme e shëndetit publik.

Ndërkohë, të dhënat e reja në lidhje me efektet e PFAS tek kafshët dhe njerëzit janë bërë të disponueshme dhe janë publikuar studime të reja shkencore, të cilat vënë në dyshim lidhjen direkte midis ekspozimit ndaj PFAS dhe rritjes së niveleve të kolesterolit. Ky nuk është rasti për efektet në uljen e reagimit të sistemit imunitar ndaj vaksinimit, i cili gjithashtu u identifikua si një efekt i rëndësishëm në vlerësimin e mëparshëm. TWI i ri i propozuar është gjithashtu mbrojtës ndaj efekteve të tjera të mundshme shëndetësore, siç është rritja e kolesterolit në gjak.

Kush janë grupet më të ekspozuara? A është edhe kjo TWI mbrojtëse për bebet?

Foshnjat, fëmijët e vegjël dhe fëmijët e tjerë janë më të ekspozuarit sipas vlerësimit të ekspozimit të EFSA-së. Shtatzënia dhe ushqyerja me gji janë kontribuesit kryesorë të ekspozimit për foshnjat. TWI e re ishte vendosur në atë mënyrë që të mbrojë foshnjat nga ekspozimi i lartë.

Cilat janë boshllëqet aktuale të njohurive dhe në cilat aspekte po shpresoni të merrni më shumë ‘feedback’ gjatë konsultimit publik?

Ne jemi të interesuar të marrim dhe të mirëpresim reagimet, për të gjitha aspektet e mendimit tonë. Në veçanti, do të ishte e dobishme të merren për një gamë të gjerë të grupeve ushqimore më shumë të dhëna për shfaqjet e marra me metoda më të ndjeshme analitike, duke lejuar zbulimin e PFAS në nivele të ulëta. Ne gjithashtu do të mirëpresim më shumë informacion mbi potencialet relative të 4 PFAS që kemi vlerësuar, por edhe të tjera që janë zbuluar në ushqim.

Si mund të kontribuojnë grupe të ndryshme në mendimin përfundimtar?

Drafti i mendimit shkencor është i hapur për konsultim publik deri më 20 prill 2020 dhe kjo është një mundësi e mirë për të dërguar reagime dhe komente. Për më tepër, më 12 mars EFSA do të organizojë një takim teknik në Bruksel, i cili është i hapur për të gjithë. Në atë takim EFSA do të shpjegojë qasjen që kemi ndjekur për të hartuar mendimin dhe ne do t’i përgjigjemi pyetjeve të pjesëmarrësve. Ju mirëpresim të thoni fjalën tuaj!

*Titulli është redaksional

Burimi: Efsa.eu

Qendra ALERT / Alert.al

Ndihma humanitare drejt Shqipërisë, bllokohen 385 kg produkte drejt skadencës

Drejtoria Rajonale e AKU Shkodër gjatë kontrollit zyrtar në Pikën e Kalimit Kufitar të Hanit të Hotit, ka bllokuar 385 kg produkte ushqimore të cilësuara si ndihma humanitare, me origjinë nga Mali i Zi dhe me destinacion Durrësin, për arsye se në momentin e hyrjes në vendin tonë këtyre produkteve u kishte mbetur afat përdorimi, më pak se gjysma e jetëgjatësisë së deklaruar në etiketë.

Pas kontrollit fizik të bërë nga Trupa Inspektuese, këto produkte ushqimore: caj “SOLA” me afat përdorimi datë 04.03.2020, Lëng Frutash me afat përdorimi datë 29.02.2020, Konfleksa “Bebivita” me afat përdorimi datë 26.02.2020, rezultuan në kundërshtim me Urdhërin e Ministrit Nr 250 datë 29.07.2011 Pika 1 dhe 2 “Mbi disa masa për hyrjen në territorin e Republikës së Shqipërisë të produkteve ushqimore” pasi në momentin e hyrjes në territorin e Shqipërisë produktit i kishte mbetur me pak se gjysma e jetëgjatësisë së tij (Afatit të përdorimit) të deklaruar në etiketë. Për rrjedhojë këto produkte ushqimore do të kthehen në vendin e origjinës, në Mal të Zi, me dakortësi edhe të subjektit importues.

Koronavirusi, mos konsumoni produkte shtazore të pagatuara mirë, larg tregjeve të kafshëve të gjalla në zonat ku mund të ketë infektim. Këshilla tjera për ushqimet

Sëmundjet që transmetohet përmes ushqimit (food borne diseases) paraqiten pas konsumimit të ushqimit të ndotur me agjensë infektiv apo toksik nga vetë njeriu. Në kohët kur Koronavirusi po i afrohet Shqipërisë për shkak të prekjes së vendeve fqinje, rreziku është dhe më i madh. Përgjithësisht, ka shumë sëmundje që shkaktohen nga ushqimi dhe më poshtë do të lexoni disa këshilla. Por, sipas Institutit të Shëndetit Publik, rreziku mund të vijë dhe nga produkte me origjinë shtazore të papërpunuara apo pagatuara mirë, si dhe duhet të shmangen udhëtimet në tregjet e kafshëve të gjalla në zonat e prekura, pasi ky virus transmetohet nga kafsha te njeriu, si dhe nga njeriu te njeriu.

Shkaktar të këtyre sëmundjeve janë mikroorganizmat infektiv, të cilët në kushte të favorshme për ato, shumohen në ushqim bashë me toksina e tyre. Afër 90% të rasteve të paraqitjes së këtyre sëmundjeve shkaktarë janë bakteret, prandaj kur flitet për këto sëmundje zakonisht flasim për helmime infektive alimentare bakteriale. Këto sëmundje gjithashtu mund të shkaktohen edhe nga agjentë të tjerë infektiv (viruse, parazitë). Karakteristikë e sëmundjeve të cilat transmetohet nëpërmjet ushqimit është karakteri i tyre sezonal – numri më i madh i helmimeve paraqiten gjatë muajve të verës, por mund të paraqiten edhe në çdo periudhë të vitit.

Zakonisht paraqiten si sëmundje në grup, gjerësisht në formë të epidemive në familje, kolektive pune, restorante, ëmbëltore, etj. Shkaqe për paraqitjen e këtyre sëmundjeve, të cilat shumë shpesh paraqiten në forma epidemike janë lëshimet ose gabimet në teknologjinë e përgatitjes, shpërndarjes dhe ruajtjes së ushqimit. Në parim, të gjitha produktet ushqimore që kanë prejardhje shtazore konsiderohen se kanë një kontaminim primar. Krahas kontaminimit primar të produkteve me origjinë shtazore gjatë procesit të përpunimit të tyre, shpesh mund të ndodhë edhe kontaminim sekondar. Ruajtja e ushqimeve të përgatitura në temperaturë dhome, sidomos gjatë muajve të verës, mundëson shumim të shpejtë të agjentëve infektiv dhe rritje të toksineve të tyre, gjë që është shkak për shfaqjen e sëmundjeve që transmetohen nëpërmjet ushqimit.

Masat efektive

Të mos konsumohet ushqim me origjinë shtazore (mish dhe prodhime të mishit, qumësht dhe prodhime të qumështit, vezë etj) të pa gatuara ose të papërpunuara termikisht.

Produktet e freskëta ushqimore duhen ruajtur në frigoriferë me qëllim që të parandalohet shumimi i baktereve dhe toksineve të tyre.

Të evitohet përgatitja dhe konsumimi i ushqimeve me ushqime të papërpunuara termikisht ose të freskëta me prejardhje shtazore (kremra, akullore, djathë krem).

Përpunimi termik i ushqimit të jetë mjaftueshëm i gjatë dhe të bëhet në temperaturën e duhur me qëllim që të shkatërrohen bakteret dhe toksinet e tyre edhe në brendi të ushqimit (copa të mëdha mishi).

Ushqimi të konsumohet menjëherë pas gatimit. Në të kundërtën të ruhet në frigorifer në temperaturë deri më 4º C (në frigorifer, ose në temperaturë më të lartë se 70º C, derisa i njëjti të konsumohet.

Përpunimi i ushqimit të përpunuar dhe të papërpunuar termikisht duhet të bëhet në sipërfaqe të ndryshme, me pajisje të ndryshme dhe në enë të ndryshme.

Enët, pajisjet, sipërfaqet në kuzhinë, duart, para dhe pas përgatitjes së ushqimeve të freskëta apo të përpunuara termikisht duhen larë dhe pastruar mirë.

Perimet, frutat dhe sallatat e freskëta duhen larë mirë në ujë të rrjedhshëm dhe para se të konsumohen, priten ose gatuhen, madje edhe kur janë të qëruara.

Të evitohen ushqime të blera në vende të hapura ose rrugë, ushqimi i shpejtë si dhe ushqime të tjera, apo ujë nga burime të pasigurta.

Para dhe pas ngrënies duart duhen larë mirë.

Ruajtja e ushqimeve duhet të bëhet në vend të sigurt, me qëllim që të mbrohet nga insektet dhe brejtësit.

Personat, të cilët gatuajnë sasi të mëdha ushqimi (në restorante, kafene, kuzhina, etj) të kenë njohuri shëndetësore dhe të kenë kujdes për parimet themelore të higjienës gjatë përgatitjes së ushqimit (përgatitjes, ruajtjes dhe shpërndarjes). Ata duhet të ndjekin dhe një trajnim të veçantë për mënyrën dhe veprimet në teknologjinë e përgatitjes së ushqimit dhe t’u nënshtrohen kontrolleve të rregullta shëndetësoro-sanitare.

Personat, të cilët bëjnë pjesë në kategorinë e rrezikuar (persona që vuajnë nga sëmundje kronike, persona me imunitet të çrregulluar, persona mbi moshën 65-vjeçare, gra shtatzëna) për shkak të mundësisë së paraqitjes së një forme më të rëndë të sëmundjes me komplikime, sidomos kur bëhet fjalë për Listeriozë, duhet tu kushtojnë një kujdes të veçantë masave të rekomanduara dhe të evitojnë konsumimin e djathërave të butë, qumështit të papasterizuar dhe prodhimeve të qumështit, patate dhe sallata, të evitojnë ushqime që shiten në vende të hapura dhe në rrugë, konsumimin e ushqimeve të ringrohura, si dhe të evitojnë kontaktet me gratë shtatzëna dhe kafshë të porsalindura.

Për shkak të sigurisë së ushqimeve me origjinë shtazore, nevojitet një kontroll më intensiv dhe më i rregullt veterinar, kontroll i thertoreve gjatë therjes së kafshëve dhe gjatë përpunimit të mishit, si dhe kontroll i mishit dhe prodhimeve të mishit në industri dhe në treg.

Mënjanoni konsumin e produkteve të mishit të pagatuara apo gatuara jo shumë. Mishi, qumështi i papërpunuar apo organet e kafshëve duhet të trajtohen me kujdes, duke përdorur mjete mbrojtëse në mënyrë që të mënjanohet kontaminimi;

Mënjanoni kontaktet me tregjet e kafshëve të gjalla në zonat që kanë koronavirus dhe parandaloni kontaktet e pambrojtura me kafshë të gjalla apo sipërfaqe që kanë qenë në kontakt me kafshët

Qendra ALERT / Alert.al

Rreziku nga ngarkesa me pesticide, merren 55 mostra për analizë në Pikat e Kalimit Kufitar

Autoriteti Kombëtar i Ushqimit ka kryer kontrolle në stabilimentet e Operatorëve të Biznesit Ushqimor dhe në Pikat e Inspektimit Kufitar. Në një njoftim për mediat, AKU bën me dije se janë kryer 443 inspektime të programuara sipas Planit Vjetor dhe 91 inspektime të paprogramuara si dhe janë marrë në total 132 mostra zyrtare duke realizuar analiza laboratorike për 257 tregues analitik, nga të cilat 1 ka rezultuar jo konform.

Në Pikat e Inspektimit Kufitar janë kontrolluar 1310 ngarkesa, duke marrë 55 mostra për analiza laboratorike të cilat kanë rezultuar konform.

Janë vendosur i) 117 masa administrative “Paralajmërim”, ii) 11 masa administrative “Gjobë” me vlerë 1,380,000 lekë, iii) është vendosur 1 masë administrative “ndërprerje aktiviteti”, iv) bllokim produkti për 21.611 ton produkte ushqimore, v) janë asgjesuar 14.635 ton produkte ushqimore të konstatuara të pasigurta për konsum human,

Janë ndjekur me prioritet procedurat e inspektimit të OBU-ve në kuadër të licencimit (25 inspektime total) ku evidentohen restorante, markete, supermarkete etj,

Janë adresuar 15 kërkesa për notifikimin e 112 etiketave, pas shqyrtimin për përputhshmëri me kërkesat ligjore janë miratuar 80 etiketa, ndërsa 32 etiketa janë kthyer për korrigjim dhe saktësim.

Foto / Gjigandi "Doni Foods" në Panairin Global të Berlinit. Vlerësohet si Stenda më Inovative e "Fruit Logistika 2020"

“Doni Fruits”, e cila tashmë do të njihet dhe me emrin “Doni Foods”, një kompani gjigande dhe lider shqiptar në sektorin e kultivimit, distribuimit dhe eksportit të produkteve të freskëta, mori pjesë për të tretin vit në panairin më të madh ndërkombëtar të produkteve të freskëta, të mbajtur në Berlin. Panairi “Fruit Logistica”, i cili çdo vit mbledhë mesatarisht 3,200 ekspozues dhe 78,000 vizitorë, mbahet u mbajt në datat 5-7 Shkurt në Berlin, ku u mblodhën kompani nga e gjithë bota që veprojnë në sektorin e agrobiznesit, si dhe eksportit dhe importit të produkteve të freskëta. Ky panair është një platformë ideale që krijon mundësi vendtakimi global dhe lehtëson krijimin e kontakteve të reja, zgjerimin e partneriteteve si dhe identifikimin e blerësve potencial.

Ndërkohë, stenda krejt e veçantë e “Doni Ftuits”, u vlerësua nga organizatorët dhe pjesëmarrësit, si më inovativja nga të gjitha kompanitë glubale që merrnin pjesë në Panairin “Fruit Logistica”.

Risia e këtij viti ishte fakti se, “Doni Foods” u shfaq me brendim të ri, i cila ka kaluar nga Doni Fruits në Doni Foods. “Ky ndryshim erdhi si nevojë për të përmbushur kërkesat e konsumatorëve tonë duke ofruar një gamë më të gjerë të produkteve cilësore dhe të sigurta për shëndetin e tyre. Produktet tona janë të çertifikuara me standarde ndërkombëtare nga programi i mirënjohur për sigurinë e prodhimeve bujqësore të freskëta, Global G.A.P, standard ky, i cili rritë besueshmërinë dhe sigurinë për klientët dhe konsumatorët tonë”, thanë drejtuesit e kompanisë.

Gjithashtu, risi tjetër për kompaninë “Doni Foods” është dizajni inovativ i stendës të ekspozimit në “Fruit Logistica 2020”. Të inspiruar nga slogani “Nga Natyra në Jetë”, stendë është realizuar e tëra nga druri natyral me idenë për të sjellë frymën e fermës dhe është i tëri i mbuluar me fruta dhe perime të freskëta. Bashkëpunëtor kryesor për realizimin dhe organizimin rreth panairit si dhe për ribrendimin e  kompanisë “Doni Foods” është agjencia lidere e marketingut në Kosovë “Zero Pozitive”.

Qendra ALERT / Alert.al

Eksportet shqiptare, kreu i KASH Rrapaj: Janë rritur, s’ka ngarkesa me pesticide, kompanitë të kujdesshme për vetëkontroll

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, kryetari i KASH Agim Rrapaj ka folur për eksportet e prodhimeve shqiptare. Rrapaj theksoi se ka rritje të eksporteve ku faktor i parë ishte heqja e TVSH dhe rritja e investimeve në sera dhe në ambientet e tjera të mbrojtura.

“Ka patur vlerësime në këtë fushë nga sektori privat, kemi patur avantazh se kemi filluar me certifikimet në këtë sektor dhe një pjesë e mirë e fermerëve janë orientuar drejt eksportit. Mbështetja me subvencione ndikon drejtpërdrejtë tek eksporti”-deklalori Rrapaj.

Përsa i përket pesticideve, Rrapaj tha se nuk ka ngarkesa të tilla pasi kompanitë janë më të kujdesshme për vetëkontrollin, kanë dyfishuar shpenzimet për emrin e kompanisë dhe për produkte cilësore.

“Për pesticidet problemi më i madh është ngritur nga media. Kompanitë e grumbullimit kanë bërë marrëveshje me fermerët për kontrollin e tyre. Korça, Lushnja, Saranda po implementojnë modelet më të mira nga jashtë. Në Ministrinë e Bujqësisë vazhdohet me të njëjtat nivele si para 6 vitesh, me të njëjtat fonde. Politikisht ministria e ka thënë se mbështet fermerin për informimin, i cili është i domosdoshëm, por nuk ndodh. Kontrolli duhet të bëhet tek toka, tek uji, tek fermeri, kontrabanda ka rënë, por nuk është zhdukur, ka ende pesticideve të paregjistruara”-tha Rrapaj.

Rrapaj theksoi se problem mbetet ende çështja e laboratorëve të pacertifikuar dhe largimi i njerëzve të kualifikuar.

“Ndër çështjet problematike mbetet edhe ajo e laboratorëve,  përsa i përket eficencës, kemi investime në godina, por po na ikin njerëzit e kualifikuar. Është periudha më e mirë për t’u angazhuar për të kapur tregun. Kemi 224 qendra grumbullimi që bashkëpunojnë më 50 mijë fermerë. Ka fermerë të pacertifikuar që prodhojnë produkte të pacertifikuara dhe prishin tregun, konkurrencë e pandershme. Duhet të të ketë treg, nuk mund ta ndalosh fermerin të shesë prodhimet e tij”-u shpreh Agim Rrapaj.

Qendra ALERT / Alert.al

EFSA: Studim mbi sigurinë e ushqimeve të reja, rasti i pluhurit të farave chia

EFSA ka kryer një studim mbi sigurinë e pluhurit të farave chia (Salvia hispanica L.) si ushqim i ri, në përputhje me Rregulloren (BE) 2015/2283. Në vijim të një kërkese nga Komisioni Evropian, Panelit të EFSA për Ushqyerjen, Ushqimet e Reja dhe Alergenet Ushqimore iu kërkua një opinion shkencor mbi pluhurin e farave chia (Salvia hispanica L.) Konkluzionet e panelit janë që pluhurat e farave chia janë pjesërisht të sigurta, nën kushtet e vlerësuara të përdorimit.

Burimi i ushqimit të ri (fara chia) është vlerësuar se nuk ngre çështje sigurie ushqimore. Gjithashtu, nuk ka të dhëna për alergenet mbi ushqimin e ri. Ushqimet e reja, të quajtur ‘Pluhur Xia 125’ është një pluhur i imët me një përmbajtje proteinike me të paktën 40% dhe ‘Pluhur Xia 435’ është një pluhur i imët me një përmbajtje fibrash me të paktën 50%. Të dy pluhurat përftohen nga farat e chias.

Marrë nga EFSA

Qendra ALERT / Alert.al