Menu

Kryesore

Ushqimet që nuk duhet t’i jepni foshnjes deri në muajin e nëntë

Foshnja 7-muajshe ka provuar mjaft gjëra dhe deri në muajin e 9 ha shumicën e frutave, perimeve dhe mishit.

Edhe pse është interesante të eksperimentoni me mjaft shije, mos rrezikoni, por shmangni ushqime potencialisht problematike.

Vazhdoni të kujdeseni për ushqimin dhe ndiqni me kujdes a ka foshnja juaj ndonjë lloj reagimi.

Ushqimet të cilat nuk duhet t’ua jepni foshnjave

-Djathi

Mos i jepni djathëra të buta, të papasterilizuara ose djathëra në vitin e parë të jetës për shkak të rrezikut të listerisë, të rrallë por serioz i helmimit me ushqim.

-Guacat

Këtë ushqim duhet ta shmangni deri në muajin e 9 të foshnjës sepse mund të shkaktojë alergji dhe janë shkaktari kryesor i helmimit me ushqim. Megjithatë, nëse vendosni t’ia jepni foshnjës suaj, kontrolloni a janë të freskëta dhe a janë të ziera mirë.

Qendra Alert/Alert.al

Ferrero kalon provën në fabrikën e goditur nga Salmonella

Ferrero kaloi provën, pas shpërthimit të Salmonellës nga dhjetori i vitit 2021. Kompania mori autorizimin për prodhim në fabrikën në Arlon, nga Agjencia Federale për Sigurinë e Zinxhirit Ushqimor (FASFC) në Belgjikë.

Shpërthimi i Salmonella Typhimurium nga çokollata Kinder sëmuri më shumë se 450 njerëz. Fëmijët u prekën veçanërisht dhe shumë prej të sëmurëve u shtruan në spital. Koha që njerëzit u sëmurën ishte nga dhjetori 2021 dhe qershorit 2022.

Britania e Madhe kishte më së shumti pacientë e ndjekur nga Franca. Kishte katër raste në Kanada dhe një në Shtetet e Bashkuara. Belgjika, Zvicra, Gjermania, Irlanda, Austria, Suedia, Spanja, Norvegjia, Holanda, Luksemburgu, Italia, Danimarka dhe Republika Çeke të gjitha regjistruan infeksione si pjesë të shpërthimit.

Afati kohor për të rifilluar punën

Puna në fabrikë u pezulluan në prill, gjë që çoi në tërheqjen e produkteve të prodhuara atje. Në maj, Ferrero kërkoi të lejohej të prodhonte përsëri dhe në qershor, FASFC i njohur gjithashtu si AFSCA ose FAVV dha miratimin e kushtëzuar për rifillimin e fabrikës. Kjo periudhë prove 3-mujore përfshinte analizimin e lëndëve të para dhe çdo grupi të produkteve përpara lëshimit për t’u siguruar që ato ishin të sigurta. Investimet përfshinin zëvendësimin e disa pjesëve të pajisjeve dhe instalimin e 300 metrave të tubacionit të ri.

Grupe të reja çokollate tashmë kanë dalë në treg. Këto produkte Kinder kanë një datë përdorimi përpara datës 20 Prill 2023 ose më vonë.

“Kemi mësuar shumë gjatë kësaj periudhe dhe i kemi vënë në praktikë këto mësime shumë shpejt. Dhënia e licencës sonë të prodhimit do të thotë se fabrika jonë të prodhojë me besim dhe ne do të vazhdojmë të bëjmë gjithçka që mundemi për të parandaluar që kjo të ndodhë përsëri”-tha Ferrero në një deklaratë. (FoodSafety)

Qendra Alert/Alert.al

Shpërthimi i E. colit në mostrat e miellit, dyshohet se është marrë gjatë korrjes së grurit

Nestlé po kërkon të rifillojë funksionimin në një fabrikë që ishte në qendër të një shpërthimi të E. coli në Francë, në fillim të këtij viti. Miratimi nga autoritetet franceze është ende në pritje, por nëse jepet miratimi, uzina Caudry do të rifillojë në nëntor.

Gjithsej 56 raste të E. colit dhe 2 vdekje u lidhën me picat e markës Buitoni Fraîch’Up. Shumica janë shkaktuar nga E. coli O26 dhe dy nga E. coli O103, sipas Santé publique France, agjencia e shëndetit publik të vendit.

Picat Fraîch’Up u tërhoqën në mars dhe prodhimi në fabrikë u pezullua. Një hetim penal për ngjarjen u hap në maj. Njerëzit u sëmurën nga janari deri në prill, kryesisht fëmijë që zhvillonin sindromën hemolitike uremike (HUS), i lidhur me infeksionet E. coli që mund të rezultojë në probleme të rënda shëndetësore dhe vdekje.

E. coli që gjendet në miell

Nestlé tha se çdo rifillim do të kryhet në koordinim me autoritetet dhe mbështetet te personeli i fabrikës dhe kompanitë e specializuara. Prodhimi i picave nga sfera e Fraîch’Up mbetet i pezulluar.

Më shumë se 2000 mostra janë marrë në mjedisin e fabrikës, lëndëve të para, kapanoneve dhe produkteve të gatshme.

Analizat e mostrave të miellit dhe produkteve të caktuara të gatshme zbuluan praninë e E. colit. Testet në të gjitha linjat e prodhimit dhe mjedisit nuk zbuluan patogjenin.

“Në funksion të këtyre rezultateve, hipoteza më e mundshme do të ishte ajo e ndotjes me E.coli në miell, nga korrja e fundit e grurit, të cilën ne nuk e zbuluam. Ne jemi të përkushtuar të marrim masat e nevojshme për të parandaluar që një situatë e tillë të përsëritet”, tha Nestlé. (FoodSafetyNews)

Qendra Alert/Alert.al

Sa kafeinë rekomandohet në ditë? Kush duhet ta shmangë

Shumë njerëz nuk munden ose të paktën mendojnë se nuk mund të funksionojnë pa kafenë e mëngjesit ose dozën e tyre të rregullt të kafeinës.

Kafeja ju jep energji dhe ju zgjon, por a është vërtet e sigurt të pini kafe në sasi të tepërt?

Kafeina mund t’ju japë nxitjen e shumëdëshiruar, por lehtë mund ta teproni. Ekspertët theksojnë se është një stimulues që mund të ndikojë në organizëm në disa mënyra.

Është më e sigurt të peshoni përfitimet dhe rreziqet, por ka ende shumë kafeinë në ditë.

Ky është një vendim që duhet marrë individualisht. Kafeina duhet të shmanget nga gratë shtatzëna, fëmijët, njerëzit që marrin terapi kundër ankthit, si dhe njerëzit me presion të lartë të gjakut dhe sëmundje të zemrës.

Nëse nuk i përkisni asnjërit prej grupeve të mësipërme, atëherë është mirë që të konsumoni kafeinë në sasi të moderuar. Këto janë disa rregulla.

Të rriturit e shëndetshëm duhet të konsumojnë jo më shumë se 400 mg kafeinë në ditë. Kjo është afërsisht 2.5 dcl kafe ose dhjetë kënaçe Coca Cola. Adoleshentët duhet të kufizojnë gjithashtu marrjen e tyre në më pak se 100 mg kafe në ditë.

Çfarë ndodh nëse pini shumë kafeinë?

Kafeina mund të jetë një ndihmëse e mirë, por çka nëse e teproni? Këto janë pasojat që mund të prisni:

Pagjumësia

Personat që kanë probleme me gjumin nuk duhet të pinë pije me kafeinë pasdite dhe gjatë mbrëmjes.

Ankthi

Kafeina ndikon në sistemin nervor qendror, gjë që mund t’i bëjë disa njerëz të ndihen të shqetësuar dhe të shqetësuar. Ju mund ta shmangni këtë duke reduktuar sasinë e kafeinës.

Rrahje zemre

Kafeina mund të çojë në gjendje të pakëndshme që për fat të mirë nuk janë kërcënuese për jetën.

Dehidratimi

Dhe mos harroni se kafeina është diuretik, që do të thotë se do t’ju bëjë të urinoni më shumë. Kjo është arsyeja pse nuk duhet të harroni të pini ujë për të shmangur dehidratimin.

Tensioni i lartë i gjakut

Kafeina përshpejton rrahjet e zemrës dhe rrit presionin e gjakut, gjë që mund të jetë fatale për njerëzit që tashmë vuajnë nga këto probleme.

Urthi dhe dhimbje stomaku

Kafeina stimulon acidin e stomakut dhe mund të shkaktojë urth. Nga ana tjetër, shumë kafeinë shkakton probleme të ndryshme në stomak, shkruan Cookist.

Edhe pse kafeina nuk është zgjedhja më e lumtur, nuk është as më e keqja. Por, si me shumë gjëra të tjera në jetë duhet të moderohet, dhe nëse vëreni se disa probleme shëndetësore shfaqen më shpesh, kontrolloni situatën me mjekun tuaj. /KP

Qendra Alert/Alert.al

Emigracioni po zbraz shkollat në vend

Për një periudhë 12 vjeçare, nga 2010 në 2022 numri i nxënësve në arsimin parauniversitar ka rënë me 37%, në një kohë që numri i mësuesve në këtë cikël ka mbetur i pandryshuar, me rreth 36 mijë, sipas të dhënave zyrtare nga Ministria e Arsimit.

Përmirësimi i raportit nxënës për mësues nga më shumë se 20 në vitet 2000, në rreth 13 aktualisht, duhet të çonte në rritje të rezultateve të të nxënit, në një kohë që qeveria ka investuar miliarda lekë në logjistikë dhe kurrikula gjatë dekadës, por e kundërta ka ndodhur.

Nga viti në vit, numri i nxënësve të mirë po bie me shpejtësi, ata me nivel mesatar janë të paktë dhe të dobëtit po mbizotërojnë. Problematikat e rrënjosura në arsim po përkeqësohen vit pas viti me tranzicionin demografik. Shkollat në qarqe po vuajnë braktisjen që në arsimin 9-vjecar prej emigracionit në nivele alarmante, teksa mungesa e infrastrukturës shkollore e bën të pamundur zbatimin e kurrikulës.

Qendra e Shërbimeve Arsimore (QSHA), në analizën që bëri për rezultatet e maturës shtetërore për vitin 2021, raportoi se, nota mesatare në provimin e maturës shënoi rënie prej 0.46 pikë në krahasim me vitin 2020. Të dhënat nga QSHA tregojnë se në 8 vite nuk kemi asnjë maturant me rezultate ekselente si gjatë viteve, ashtu në provimet e maturës.

Krahas problematikave të mbartura, ky vit i ri shkollor po sfidohet nga kriza e energjisë elektrike që do të pengojë cilësinë e mësimit në ditët e ftohta, ndërkohë që në qarqe, rënia masive e numrit të nxënësve rrezikon të mbyllë qindra shkolla dhe të bëjë të paarritshëm mësimin për të mbeturit.

Besmir Muslia, një mësues i ri që e ka pasion mësimdhënien, i cili është rikthyer në vendlindje, në njësinë administrative të Malziut në Kukës, shpjegoi se zbatimi i kurrikulës në bazë të kompetencave është i pamundur në Qarkun e Kukësit sepse infrastruktura shkollore ka mungesa të mëdha, që nga pajisjet më të thjeshta e deri te kompjuterët.

Nga ana tjetër, qarku po përballet me emigracionin masiv të moshave të reja drejt Britanisë së Madhe. Modelet që sjell emigracioni me të ardhura të shpejta, po bëhen më konkurruese se sa fitimet që mund të vijnë nga një arsim i mirë, shpjegoi ai.

“Një arsim problematik dhe jo cilësor, është një fatkeqësi jo vetëm për Kukësin, por për të gjithë kombin shqiptar. Një arsim që nuk ofron kushtet për të qenë i tillë, atëherë bëhet irritues për nxënësin, i padëshirueshëm, pa interes.

Nuk të ofron mundësi që të përgatitesh për studimet universitare, të diplomohesh dhe të gjesh një punë. Këtij realiteti më pas i shtohet edhe tregu i punës, i cili nuk u ofron nxënësve mundësi punësimi, nëse ata marrin vendimin të vazhdojnë studimet e larta. Duke parë të papunët, por edhe ata që nga pamundësitë e gjithanshme që të ofron Kukësi, kanë ikur në emigracion” shpjegoi mësuesi Muslia.

Ministria e Arsimit, nga ana e saj, shpjegoi se viti i ri shkollor nis me risi. Lënda e TIK do të shtohet për klasat e para. Ndërkohë që “SMART LAB”, ngritja e laboratorëve informatikë të një teknologjie të fundit do të jenë në 100 shkolla të vendit.

Shërbimi psiko-social do të ketë këtë vit edhe 235 punonjës të tjerë për të rritur më tej cilësinë e shërbimit të ofruar. Projekti “Bëjmë Detyrat e Shtëpisë” zgjerohet edhe në 150 shkolla të tjera për të qenë më pranë fëmijëve dhe familjeve të tyre, duke i mbështetur nxënësit për një përgatitje shumë më të mirë, shpjegoi më tej Ministria.

Emigracioni zbraz shkollat

Në vitet e para të tranzicionit deri në 1994-1995, regjistroheshin në klasë të parë rreth 77 mijë nxënës në vit. Por nga viti në vit, ky numër ka rënë me shpejtësi prej emigracionit të lartë dhe rënies së lindshmërisë. Këtë vit shkollor pritet të nisin klasën e parë vetëm 29 mijë fëmijë, 2.6 herë më pak se para dy dekadash.

Ekspertët e arsimit pohuan se ky numër do të ishte edhe më i ulët, nëse Ministria e Arsimit nuk do të kishte ulur kriteret e moshës së pranimit në klasën e parë. Në raport me një vit më parë, regjistrimet në klasë të parë kanë pësuar rënie me rreth 3%.

Rënia shihet të jetë më e fortë për shkollat e mesme. Sipas të dhënave të Ministrisë së Arsimit, që u referohen rezultateve paraprake, janë regjistruar në klasën e 10 rreth 28 mijë nxënës në vitin akademik 2022-2023, nga rreth 31 mijë vitin kaluar akademik, me rënie gati 9%. Rënia më e madhe në këtë grupmoshë, veç të tjerash, vjen prej emigracionit të lartë të të rinjve minorenë.

Të dhënat zyrtare të INSTAT tregojnë se në vitin 2021, në arsimin 9-vjeçar ishin të regjistruar 278 mijë nxënës, me një rënie vjetore 3%, ndërsa në 10 vjet, rënia ishte 34%. Po sipas INSTAT, vitin e kaluar akademik ishin të regjistruar në arsimin e mesëm rreth 103 mijë nxënës me një rënie vjetore 4.1% dhe 31% më pak se në vitin 2020. Rezultatet finale të regjistrimeve pritet të përpunohen në fund të muajit shtator, për shkak të regjistrimeve me disa raunde në e-albania këtë vit.

Sistemi arsimor parauniversitar po preket rëndë nga flukset e larta të emigracionit në mosha të reja. Në vitin 2021 u regjistrua dhe niveli më i lartë i të larguarve neto nga vendi në një dekadë, me gati 33 mijë persona që ikën pa kthim. Ritmet e ikjes u përshpejtuan ndjeshëm pas frenimit në periudhën e pandemisë, në 2020-n.

Popullsia e Shqipërisë filloi të ulet që nga viti 1990, si pasojë e emigracionit masiv. INSTAT vlerëson se gjatë viteve 2011-2021 emigruan mesatarisht 42 mijë persona çdo vit. Sipas anketave të INSTAT, arsyet kryesore për emigracionin kanë të bëjnë me mundësi më të mira për punë, arsim dhe kujdes shëndetësor. Grupmosha e popullsisë 0-14 vjeç ka rënë nga 21,6% në vitin 2011 në 16,3% në 2022.

Përveç emigracionit, sistemi arsimor në qarqe është ndikuar rëndë edhe nga migrimi i brendshëm. Zhvendosja e popullsisë në Rajonin e Qendrës ka ulur numrin e nxënësve në qarqe dhe ka rritur numrin e klasave kolektive, të cilat cenojnë cilësinë e nxënies.

Të dhënat zyrtare tregojnë se më 1 janar 2022 rezulton që rreth një e treta e popullsisë jeton në Qarkun e Tiranës, qarku më i populluar në vend, ndjekur nga qarqet e Durrësit dhe Fierit, me rreth 10% të popullsisë secili.

Qarku i Gjirokastrës ka përqindjen më të ulët të popullsisë, me rreth 2,0% të popullsisë së përgjithshme, ndjekur nga Qarku i Kukësit, i cili ka 2,6% të popullsisë së përgjithshme. Vetëm Qarku i Tiranës ka shënuan rritje të popullsisë për periudhën 2021-2022. (Monitor)

 

Qendra Alert/Alert.al

Reklamimi, shtysë ndaj të rinjve për të blerë ushqime të pashëndetshme

Reklamimi i ushqimeve të padëshiruara, veçanërisht i pijeve me sheqer, ushqimeve me shumë kalori dhe ëmbëlsirave është gjithnjë e më i pranishëm në media dhe platforma sociale. Kjo pasi ndikon tek përdoruesit, të cilët shpesh bëhen blerës. Ndër ata që po përjetojnë sukses më të madh është Twitch, një platformë e transmetimit të drejtpërdrejtë me kanale mbi tema të tilla si muzika, arti, sporti, ushqimi, por mbi të gjitha videolojërat, të cilat në tre muajt e parë të 2021 kishin 6 miliardë orë përmbajtje të shikuara, pra një rritje prej 97% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2020. 

Twitch lejon krijimin e komuniteteve dhe ndërveprimin midis përdoruesve dhe vlerësohet veçanërisht për sektorin me të cilin filloi biznesin e tij: videolojërat. Gjithashtu për shkak të këtyre karakteristikave, ajo është bërë veçanërisht tërheqëse për reklama, e cila muajt e fundit është rritur dukshëm dhe sot ndalon së konkurruari, duke i detyruar lojtarët ta ndjekin atë. Për këtë arsye, studiuesit në Universitetin Penn State dhe Kolegjin Dartmouth donin të kuptonin më mirë se çfarë ndikimi kishte.

Autorët i përdorën ato në një mostër prej rreth 570 përdorues të Twitch të rekrutuar në Reddit dhe të konsideruar të ndjeshëm ndaj thirrjeve të marketingut, një e katërta e tyre nën moshën 18 vjeç, 90% meshkuj. Studiuesit ishin në gjendje të përshkruanin profilet e njerëzve më të rrezikuar, bazuar në përgjigjet e dhëna. Në fakt, ka një pjesë të lojtarëve (15%) që pranojnë se kanë zhvilluar një dëshirë për disa nga produktet e reklamuara dhe një përqindje modeste, por jo e parëndësishme (8%) që pretendojnë se i kanë blerë ato. Individët më të cenueshëm identifikohen mjaft lehtë: Janë ata që u përgjigjen pozitivisht frazave të tilla si “Dua ushqim ose pije kur shoh të tjerët që po i konsumojnë “ose” dua të ha kur dikush flet për ushqimin “ose” vërej logot / shenjat e restorantit “. Në fakt, këto janë përgjigje që tregojnë një përfshirje dhe për rrjedhojë një vëmendje të veçantë ndaj ushqimit dhe pijeve dhe një ndikim të madh.

Për më tepër, autorët theksojnë se kompanitë, vetëm në Shtetet e Bashkuara shpenzojnë 100 miliardë dollarë për reklama çdo vit, kjo ndodh sepse kjo funksionon. Edhe për të rriturit që e konsiderojnë veten mjaftueshëm të strukturuar për të qenë imunë. Në realitet, askush nuk është plotësisht imun ndaj reklamave, edhe nëse disa janë më të prekshëm se të tjerët.

Të dhënat e marra rikthejnë në qendër të debatit mundësinë e vendosjes së kufizimeve në këto forma të reja reklamimi, të cilat po zëvendësojnë ato klasike, veçanërisht duke menduar për ata që janë më të ndjeshëm dhe gjithashtu rrezikojnë më shumë nga obeziteti dhe sëmundje të tjera të lidhura ndaj konsumit të tepruar. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

The Economist: Pse industria e reklamave online po tronditet

Për vitin 2021, suksesi për shitësit e reklamave dixhitale ishte i vështirë për t’u arritur. Ndërsa puna, loja dhe blerjet u zhvendosën online gjatë pandemisë Covid-19, reklamat online gjithashtu lulëzuan, shkruan The Economist.

Në Amerikë, shpenzimet u rritën me 38%, duke arritur në 211 miliardë dollarë, krahasuar me rritjen mesatare vjetore prej 21% në pesë vitet e mëparshme, sipas eMarketer, një firme kërkimore.

Firmat më të vogla të mediave sociale, si Pinterest dhe Snapchat, kanë shënuar rritje treshifrore të të ardhurave tremujore në bazë vjetore. Edhe gjigantë si Alphabet (kompania mëmë e Google) dhe Meta (Facebook dhe Instagram), të cilët tërheqin përkatësisht një të tretën dhe një të pestën e parave nga reklamat dixhitale në botë, arritën norma prej 50%.

Kontrasti me vitin 2022 është i fortë. Më 21 korrik, Snapchat raportoi se shitjet u rritën me 13% në bazë vjetore, në tremujorin e dytë, viti më i dobët në histori. Në një letër drejtuar investitorëve, firma rrëfeu se deri tani, të ardhurat e këtij tremujori ishin “afërsisht të sheshta”. Tregu u trondit dhe çmimi i aksioneve të kompanisë ra me pothuajse 40%.

shënjestrohet nga mediat sociale amerikane dhe po rrit të ardhurat nga reklamat. Titanët e teknologjisë që më parë qëndronin mënjanë, po marrin pjesë gjithashtu në këtë tendencë.

Në dy vitet e fundit, Amazon ka ndërtuar biznesin e katërt më të madh në botë të reklamave online. Apple ka një operacion të vogël, por në rritje të reklamave. Dhe Microsoft sapo është emëruar si partneri i Netflix në ofertën e re të gjigantit të transmetimit të videove, të mbështetur nga reklamat.

Një tjetër arsye për ngadalësimin e shitësve të mëdhenj të reklamave, është edhe ana strukturore. Për vite të tëra, ata iu shmangën pengesave në ekonominë e gjerë, pasi shumë klientë shihnin reklamat online si të ishin një dyqan virtual që mbahej hapur edhe në kohë të vështira – shpesh në kurriz të shpenzimeve për lloje të tjera reklamash.

Kjo ka lënë në dispozicion gjithnjë e më pak dollarë për reklamat jo dixhitale. Prandaj, reklamuesit tani mund të kenë nevojë të bëjnë llogaritje të reja në tabelat e tyre dixhitale.

Dhimbja nuk është përhapur kudo në mënyrë të barabartë. Google, reklamat e kërkimit të të cilit varen më pak nga lloji i gjurmimit që ka ndalur Apple, mund të ketë përfituar nga gjendja e vështirë e Meta-s, dhe kjo ka kompensuar për një pjesë të ngadalësimit.

Më 27 korrik, Spotify raportoi papritur të ardhura të larta nga reklamat, nga shërbimi i tij i transmetimit të muzikës, gjë që ndihmoi në rritjen e çmimit të aksioneve me 12%. Megjithatë, cikli i biznesit së shpejti do të prekë edhe kompanitë e mëdha teknologjike.

Qendra Alert/Alert .al

Përdorimi i rrjeteve sociale nga të miturit dhe moskontrolli ndaj tyre është në rritje

Mbi 95% e popullsisë në vend janë përdorues të internetit dhe si pasojë e kësaj, keqpërdorimi i të miturve në rrjetet sociale është në rritje. Sipas sociologeve dhe ekspertëve, ky fenomen ka pasoja të rënda për të ardhmen e fëmijëve dhe se familjet e institucionet përgjegjëse duhet të bëjnë me shumë për sa i përket sigurisë së fëmijëve gjatë përdorimit të internetit.

Shqetësuese sipas sociologëve është moskufizimi i qasjes për të miturit në web që konsiderohen ose janë të ndaluara në vendet e tjera. Kriteri tjetër që duhet të ekzistonte është të identifikohen ata të cilët hyjnë në këto faqe, të gjurmohet që të ketë një gjurmë eventualisht për vlerësimin e të dhënave që mbikëqyren. Po ashtu, të miturit që keqpërdoren në rrjetet sociale, në të ardhmen do të bullizohen.

Qendra Alert/Alert.al

Siguria ushqimore, pjesë e fjalimit të Presidentit Biden në OKB

Presidenti Joe Biden do t’i drejtohet Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së në Nju Jork të mërkurën. Sipas korrespodentes Patsy Widakuswara, Biden pritet të flasë mbi përpjekjet e Uashingtonit për të forcuar sigurinë globale ushqimore, Fondin Global për të luftuar SIDA-n dhe pandemitë e tjera.

Rreth 828 milionë njerëz vuajnë nga mungesa e ushqimeve, sipas Programit Botëror të Ushqimit, gjë që e ka bërë sigurinë globale ushqimore një prioritet për Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, që fillon punimet këtë javë.

“Presidenti do të ketë mundësinë t’i drejtohet të gjithë Asamblesë së Përgjithshme. Ai do të merret me çështje të sigurisë ushqimore në mbarë globin. Lufta në Ukrainë ka përkeqësuar problemet me ushqimin”, tha John Kirby, zëdhënësi i Këshillit të Sigurisë Kombëtare.

Sipas ekspertëve zoti Biden do të kërkojë të balancojë interesat e SHBA-së dhe aleatëve evropianë për të mbështetur Ukrainën dhe për të izoluar Rusinë.

“Në fillim të luftës, diplomatët evropianë, në veçanti, kërkuan që homologët e tyre afrikanë dhe aziatikë të mbështesin Ukrainën në OKB. Por ata nuk treguan se po dëgjonin shqetësimet e homologëve të tyre për sigurinë ushqimore dhe problemet ekonomike të lidhura me luftën. Aktualisht SHBA-ja dhe evropianët po përpiqen vërtet të dërgojnë mesazhin se janë dashamirës ndaj shqetësimeve ekonomike të botës në zhvillim dhe se do të punojnë për t’i trajtuar këto shqetësime”, thotë eksperti Richard Gowan, nga Grupi Ndërkombëtar i Krizave. Për këtë qëllim, Sekretari amerikan i Shtetit, Antony Blinken do të organizojë një takim të nivelit të lartë mbi sigurisë ushqimore të martën, përpara Asamblesë së Përgjithshme të OKB-së.

Pas nisjes së agresionit të Rusisë në Ukrainë, eksportet e drithrave dhe plehrave kimike nga rajoni u ndërprenë. Si pasojë çmimet u ngritën dhe u hodh një hap pas, arritjes së objektivit të OKB-së, një botë pa uri deri në vitin 2030.

“Ne duhet të investojmë shumë më tepër agrikulturë dhe veçanërisht në sektorin e ushqimit, në mënyrë që njerëzit e varfër të mund të kenë më shumë përfitime, që çmimet e ushqimeve të qëndrojnë të ulëta e të jenë të arritshme nga të gjithë”, thotë Rob Vos, nga Instituti Ndërkombëtar i Kërkimeve të Politikave Ushqimore.

Shëndeti global është një tjetër prioritet për administratën Biden.

“Siç e pamë gjatë pandemisë COVID-19, kërcënimet globale të shëndetit nuk njohin kufij. Ne duhet të trajtojmë së bashku koronavirusin, linë e majmunit apo viruse të tjera”, thotë Linda Thomas-Greenfield, ambasadore e SHBA në OKB. Të mërkurën presidenti Biden do të marrë pjesë gjithashtu në një konferencë të Fondit Global mbi Luftën kundër SIDA-s, Tuberkulozit dhe Malaries. SHBA-ja ka dhënë 2 miliardë dollarë nga 6 miliardë të mbledhura deri tani për të luftuar këto sëmundje. Por ekspertët thonë se nevojiten 18 miliardë dollarë. (VOA)

Qendra Alert/Alert

Adoleshentët, drejt ushqimeve ultra të përpunuara

Sipas vlerësimeve, të rriturit marrin 60% të kalorive të tyre çdo ditë nga ushqimet ultra të përpunuara. Por ka një kohë kur konsumi i produkteve industriale të pasura me yndyrna, sheqerna, kripë dhe shtesa rritet: Adoleshenca. Gjithashtu ka disa ushqime që veprojnë si katalizatorë, duke amplifikuar dhe stabilizuar zakonin e këtij lloji të të ushqyerit: Kur filloni t’i hani rregullisht, konsumi i llojeve të tjera ultra të përpunuara gjithashtu rritet në mënyrë dramatike. Ekzistenca e ushqimeve utra të përpunuara doli në një studim të paraqitur në kongresin e fundit të Shoqatës Amerikane të Zemrës nga studiuesit në Broward College. Ata zhvilluan një pyetësor të quajtur Processed Food Intake Assessment (PIE), në lidhje me konsumin e 12 llojeve të ushqimeve ultra të përpunuara, tek mbi 300 nxënës të shkollave të mesme (të moshës 13-19 vjeç) të 12 shkollave të Floridës. Pyetjet përfshinin përgjigje të vërteta/të rreme ndaj deklaratave të tilla si “Unë shpesh konsumoja pije me sheqer para pandemisë”. Pyetjet janë të lidhura me dy periudha specifike: Periudhën tetë javore të vitit 2022, pas përfundimit të kufizimeve të shkaktuara nga pandeminë dhe periudhën para-pandemike të vitit 2019, për të verifikuar çdo ndryshim në zakone.

Anketa tregoi se disa ëmbëlsira ultra të përpunuara rrisin konsumin e të gjitha të tjerave: Në veçanti, ka një rritje prej 11% të ëmbëlsirave të ngrira, 31% me ëmbëlsira dhe 12% me pasta. Shoqata pa edhe diçka tjetër: Ata që kishin ulur konsumin e mishit të përpunuar, kishin reduktuar gjithashtu ushqimet ultra të përpunuara me 8%, ndërsa një rënie e bukës industriale korrespondonte me një rënie në të gjitha prodhimet e tjera prej 9%. Sa i përket ndryshimeve të lidhura me pandeminë, 43% thanë se kishin rritur frekuencën e konsumit të produkteve ultra të përpunuara, ndërsa 57% e kishin ulur atë.

Për prindërit (veçanërisht në rastin e fëmijëve më të vegjël), duhet të kontrollojnë blerjen dhe konsumin veçanërisht të ëmbëlsirave, për të frenuar marrjen e të gjitha produkteve ultra të përpunuara. Përveç kësaj, studimi konfirmoi atë që doli në shumë kërkime të tjera, domethënë rëndësinë vendimtare të zakoneve të të ngrënit të fituara tashmë që nga fëmijëria dhe pastaj të konsoliduara (ose të ndryshuara) në adoleshencë, të cilat ndikojnë në mënyrën se si ushqeheni gjatë gjithë jetës suaj. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al