Sipas një analize të kryer në njerëz që konsumojnë kërpurdha u pa se ata kanë një rrezik më të ulët të zhvillimit të depresionit.
Lidhja është ende një mister dhe për momentin, autorët thonë se të dhënat duhet të interpretohen me kujdes. Gjithmonë ka një shans që rezultatet të jenë thjesht një korrelacion, veçanërisht pasi ngrënia e më shumë kërpudhave nuk dukej se ulte më tej gjasat për depresion.
Thënë kështu, ky është një nga studimet e para të mëdha vëzhguese mbi konsumin e përgjithshëm të kërpudhave dhe gjasën që ato ulin rrezikun për zhvillimin e depresionit. Ai përfshin të dhënat e dietës dhe shëndetit mendor të më shumë se 24,000 të rriturve në të gjithë Shtetet e Bashkuara nga 2005 deri në 2016.
Gjetjet nuk bëjnë dallime midis llojeve të ndryshme të kërpudhave, por ato janë në përputhje me disa prova të vogla klinike mbi kërpudhat e llojit Hericium erinaceus, të cilat zbuluan se ngrënia e llojeve të caktuara të kërpudhave mund të ndihmojë në uljen e depresionit dhe ankthit.
“Studimi i shtohet listës në rritje në lidhje me përfitimet e mundshme shëndetësore në rastin e ngrënies së kërpudhave”-thotë shkencëtari i shëndetit publik Joshua Muscat nga Universiteti Shtetëror i Pensilvanisë.
Se çka është ajo që konkretisht i bënë disa llojë të kërpudhave të mira për shëndetin tonë është ende një engimë.
Kërpudhat e bardha Agaricus bisporus janë kërpudhat më të ngrëna në SHBA dhe janë plot me kalium, i cili mendohet se ndihmon në uljen e ankthit.
Kërpudha të tjera të ngrënshme si Hericium erinaceus dihet se përmbajnë faktorë neurotrofikë të lidhur me shëndetin e trurit, si dhe agjentë anti-inflamatorë, të cilët mendohet se ndihmojnë në zbutjen e simptomave të depresionit. Megjithatë, shkenca e të ushqyerit është një biznes i ndërlikuar. Kërpudhat përmbajnë një shumëllojshmëri të vitaminave, mineraleve dhe antioksidantëve që mund të kontribuojnë në efektet e tyre të dukshme antidepresive.
Ngacmimi i faktorëve “në lojë” do të kërkojë shumë më tepër studime molekulare, klinike dhe epidemiologjike. Gjithsesi, ekziston një antioksidant i fuqishëm i njohur si ergothioneine që përmbahet në kërpudha, të cilin shkencëtarët e kanë vënë re. Njerëzit mund ta marrin atë vetëm përmes dietës, dhe kërpudhat e kanë atë në përqendrimin më të lartë se çdo ushqim tjetër i freskët që do mund ta konsumoni.
Në modelet e fundit të kafshëve, ky antioksidant është gjetur se kapërcen barrierën e qarkullimit të gjakut që ndan trurin nga pjesa tjetër e trupit, gjë që sugjeron se ergothioneina mund të ketë njëfarë efekti në shëndetin neurologjik.
Modele të tjera të kafshëve sugjerojnë se ky antioksidant luan një rol edhe në shëndetin e zorrëve, ku ka edhe neurone që gjithashtu mund të ndikojnë në disponimin e një personi. Nëse e njëjta gjë mund të thuhet për njerëzit mbetet për t’u hetuar.
“Kërpudhat janë burimi më i lartë dietik i aminoacidit ergothioneine, një anti-inflamator që nuk mund të sintetizohet nga njerëzit”- thotë epidemiologu Djibril Ba nga Penn State.
“Duke pasur nivele të larta të kësaj mund të ulë rrezikun e stresit oksidativ, i cili gjithashtu mund të zvogëlojë simptomat e depresionit.”
Megjithatë, ky është vetëm një shpjegim i mundshëm. Më shumë kërkime midis grupeve më të mëdha do të duhet të studiojnë se çfarë është e ndryshme në lidhje me kërpudhat specifike dhe se si këto dallime në fund të fundit ndikojnë në shëndetin e njeriut.
Të dhënat në këtë rast erdhën nga Anketa Kombëtare e Ekzaminimit të Shëndetit dhe Ushqyerjes në SHBA, në të cilën pjesëmarrësve në mbarë vendin iu kërkua të kujtonin se sa kërpudha kishin ngrënë gjatë dy ditëve të mëparshme. Më pas, depresioni i tyre u mat duke përdorur një pyetësor të standardizuar të shëndetit të pacientit.
Lidhja e vëzhguar midis konsumit të kërpudhave dhe gjasave më të ulëta të depresionit ishte e pavarur nga faktorë të tjerë ngatërrues, si statusi social, statusi ekonomik, faktorët e rrezikut të stilit të jetesës, sëmundjet e vetë-raportuara dhe përdorimi i ilaçeve.
Sipas autorëve të studimit njerëzit më të prirur për të ngrënë kërpudha ishin gra të bardha johispanike të arsimuara. Por lidhja me depresionin ishte e qartë vetëm kur ata krahasuan ata që hanin kërpudha me ata që nuk hanin. Brenda grupit të ngrënësve të kërpudhave, ata që i hanin ato relativisht shumë, nuk dukej se shfaqnin ndonjë përfitim shtesë.
Në një analizë të mëtejshme të të dhënave, autorët krahasuan ata që hanin një racion kërpudha në ditë me ata që hanin një porcion mish të kuq ose të përpunuar. Është interesante se zëvendësimi nuk u shoqërua me shanse më të ulëta të depresionit.
Është e qartë se ka ende shumë që nuk dihet për marrëdhënien midis kërpudhave dhe shëndetit mendor. Por duke pasur parasysh se sa shpesh lidhja vazhdon të shfaqet në studime, ia vlen të eksplorohet më shumë.
“Këto gjetje nxjerrin në pah rëndësinë e mundshme klinike dhe shëndetësore publike të konsumit të kërpudhave si një mjet për reduktimin e depresionit dhe parandalimin e sëmundjeve” -përfundojnë autorët. (Journal of Affective Disorders)
Qendra Alert/Alert.al
