Menu

Kryesore

Darka dhe dreka e Krishtlindjeve, si të shmangim rreziqet nga ushqimet

Dreka e Krishtlindjeve dhe darka e Vitit të Ri janë raste kur shumë pjata përgatiten më shumë së sa është e nevojshme. Në këto rrethana, ekspozimi ndaj rreziqeve ushqimore rritet, në veçanti nga magazinimi i pasaktë që favorizojnë përhapjen e mikroorganizmave patogjenë. Si të shmangim mbeturinat dhe rreziqet e pakëndshme të shkaktuara nga kontaminimi mikrobial.

  1. Mos përgatit shumë pjata. Mund të duket e parëndësishme, por që të mos duhet të përballojë sasi të mëdha mbetjesh, rregulli i parë është të mos përgatiten më shumë pjata për Krishtlindje sesa është e nevojshme.
  2. Kujdes nga ushqimet e freskët (a. Kur bëni pazarin për Krishtlindje, duhet ta peshoni mirë sasinë e ushqimit, sidomos në rastin e ushqimeve të freskëta. Në përgjithësi, këto janë ato që kanë një jetë të shkurtër rafti dhe bëhen shkaktarë për rritjen e mikroorganizmave patogjene. Disa shembuj? Qumësht dhe produkte bulmeti, mish, peshk, vezë, salca dhe kremra të bazuara në vezë të papërpunuara.
  3. Mos e mbingarkoni frigoriferin. Për të shmangur mbeturinat dhe për të zvogëluar rreziqet, duhet të shmangësh lënien e ushqimeve të gatuara për shumë kohë në temperaturë dhome. Mund të konsumohen brenda 2-3 ditëve nëse ruhen në frigorifer dhe pastaj ngrohen mirë para se t’i vendosni në tryezë. Megjithatë, në teori,është më mirë të eliminohen ato që kanë mbetur në tryezë për më shumë se 4 orë (2 orë nëse janë kremra dhe salca).
  4. Pas gatimit, mos e lini ushqimin në temperaturë dhome. Nëse përgatisim ushqimin e gatuar paraprakisht, mos e lini të ngrohtë për një kohë të gjatë në temperaturë dhome, pasi është e nevojshme t’i ftohim shpejt dhe pastaj t’i ruajmë në frigorifer. Për t’u ftohur mund ta vëmë tenxheren me ushqimin e gatuar në ujë të ftohtë, ose ta ndajmë ushqimin në enë të mbyllura ushqimi dhe t’i freskojmë me ujë të ftohtë.
  5. Hiqni mbetjet e mbetura në tavolinë për më shumë se 4 orë. Nuk duhet ruajtur ushqimi i gatuar ose i papërpunuar në temperaturë dhome përtej 4 orëve: Ushqimet e lëna në tryezë përtej kësaj kohe duhet të eliminohen.
  6. Kujdes nga kremrat dhe salcat. Kremrat dhe salcat, sidomos nëse përgatiten me vezë të papërpunuara duhet të ruhen në frigorifer dhe të konsumohen brenda pak ditësh, duke u kujdesur që të mos i lëmë të pista brenda enës për të shmangur infektimin. Qëndrueshmëria në temperaturën e dhomës e çdo kanape ose ëmbëlsira me këta përbërës nuk duhet të kalojë 2 orë. (IlFattoAlimentare)

Qendra Alert/Alert.al

Skandal me publikimin e listës së rrogave

Prokuroria e Tiranës ka nisur një proces verifikimi pas shqetësimeve të qytetarëve në lidhje me skandalin e publikimit të të dhënave për pagesat mujore, në media. Prokuroria e Tiranës bën të ditur se verifikimet kanë nisur pas një ankese të një grupi qytetarësh për nxjerrje te dhënash. Prokuroria nga ana tjetër, i ka dërguar letër tatimeve e sigurimeve shoqërore. Prokuroria në këtë rast, thekson se do të hetojnë se nga rrodhën këto të dhëna.

Prej disa ditësh në WhatsApp janë duke u shpërndarë të dhënat e qytetarëve, përfshirë edhe pagën që ata marrin, qoftë në sektorin publik, qoftë në sektorin privat. Ky është skandali i dytë që ndodh me të dhënat e qytetarëve, pas database së shpërndarë para zgjedhjeve, ku individëve iu shënohej edhe përkatësia politike.

Qendra Alert/Alert.al

Si të kontrolloni cilësinë e ushqimit që po konsumoni

Ushqimet me cilësi të dobët, jo vetëm që kanë një shije të keqe, por na shkaktojnë edhe probleme shëndetësore. Kjo e fundit e bën shumë të rëndësishme zgjedhjen e ushqimeve ashtu siç duhet. Në të kundërt do të përfundoni me të vjella, diarre apo temperaturë të lartë.

Si të dalloni vezët e freskëta?

Mjafton një gotë me ujë për të kontrolluar freskinë e vezëve tuaja. Vendosni një vezë në një gotë ujë dhe shikoni se çfarë ndodh. Nëse veza zhytet, është e freskët dhe e mirë për t’u ngrënë. Nëse zhytet, por qëndron anash gotës veza është rreth 1-2 javë e vjetër. Nëse veza lundron në sipërfaqen e ujit, është shumë e vjetër për t’u ngrënë.

Ka edhe një mënyrë tjetër për të dalluar vezët e freskëta. Kushtojini vëmendje ngjyrës së të verdhës së vezës. Një vezë e pasterizuar ka një ngjyrë të fortë dhe të errët të së verdhës. Ndërkohë një vezë tjetër, ka një ngjyrë të zbehtë të saj.

Bëni testin e zhurmës tek çokollata

Për të kontrolluar përmbajtën e kakaos tek çokollata juaj bëni këtë test të thjeshtë. Ndajeni çokollatën përgjysmë dhe dëgjoni zhurmën. Sa më e lartë të jetë, aq më e përqendruar do të jetë sasia e kakaos, gjë që flet për një cilësi të mirë të saj.

Kujdes me midhjet

Sigurohuni që midhjet që do të gatuani janë të mbyllura mirë. Nëse shikoni ndonjë midhje të hapur shtypeni me dorë, Nëse mbyllet do të thotë që është gjallë dhe mund të hahet, Në të kundërt, hidheni sepse midhja është e ngordhur. Kur t’i zieni, të gjitha midhjet duhet të hapen. Nëse ndodh që ndonjë mbetet e mbyllur, atëherë është më mirë ta hidhni.

Si të zgjidhni banane organike

Dallimi kryesor midis bananeve organike dhe jo-organike është se bananet konvencionale mund të rriten me përdorimin e plehrave sintetike, insekticide dhe herbicide. Frutat organike rriten me ndihmën e substancave natyrore. Kur zgjidhni banane, shmangni ato me ngjyrë gri. Këto banane nuk janë të shijshme dhe ngjyra e tyre mund të nënkuptojë se ato janë zgjedhur para se të ishin të pjekura ose se janë ruajtur në kushte të papërshtatshme për një kohë të gjatë.

Zgjidhni banane me një ngjyrë të verdhë të gjallë. Mos shmangni bananet me pika të vogla të errëta në lëkurë. Këto fruta janë plotësisht të pjekura. Aroma dhe shija e tyre është shumë e mirë. (Express)

Qendra Alert/Alert.al

Nga 1 shkurti ndryshon afati i vlefshmërisë së certifikatës së vaksinimit

Certifikatat e vaksinimit ndaj koronavirusit do të “skadojnë” 9 muaj pas dozës së dytë në territorin e Bashkimit Evropian.

Në mënyrë që këto certifikata të jenë të vlefshme duhet të aplikohet doza e tretë e vaksinës. Ky vendim pritet që të hyjë në fuqi më 1 shkurt, sipas njoftimit të Komisionit Evropian.

Kjo nismë është marrë me qëllim që të inkurajohen qytetarët që të kryejnë dozën përforcuese për të rritur mbrojtjen ndaj variantit të ri të koronavirusit “Omicron”, por edhe atyre ekzistuese.

Ndërkohë, Greqia ka pasur një propozim akoma më “ekstrem”. Komiteti i Ekspertëve në shtetin helen ka rekomanduar reduktimin e kohëzgjatjes së certifikatës se vaksinës së covid-19.

Vendimi përfundimtar do të merret nga Ministria e Shëndetësisë, e cila do të shqyrtojë propozimin e shkencëtarëve dhe pritet të vijojë me njoftimet përkatëse. Sipas sugjerimit, të gjitha certifikatat e  lëshuara deri më 30.10.’21 do të skadojnë më 31.01.’22.

Pas 3 muajsh, pacientët do të kenë një muaj kohë për t’u vaksinuar kundër koronavirusit dhe për të marrë certifikatën e vaksinimit, në mënyrë që të lëvizin lirshëm.

Qendra Alert/Alert.al

Ami Çarçani nga MBZHR: 3 mënyra financimi ndaj sektorit të bujqësisë dhe turizmit

E ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Ami Çarçani drejtore e konceptimit dhe fizibilitetit të projekteve në MBZHR ka folur për bashkëpunimin me CoSolve-19 dhe skemën mbështetëse ndaj sektorit të bujqësisë dhe turizmit.

“Instrumentin CoSolve-19 e shohim shumë të rëndësishëm në drejtim të mbështetjes së fermerëve për të përballuar krizën e shkaktuar nga pandemia covid-19. Në fakt CoSolve-19 është në kuadër të një mbështetje të gjerë përmes GIZ, përmes projektit të zhvillimit të qëndrueshëm rural, me fokus rritjen e të ardhurave në zonat rurale. Aktivitete të rëndëishme kanë të bëjnë me përmirësimin e zinxhirit të vlerës, për rritjen e konkurrueshmërisë të ndërmarrjeve bujqësore apo fermerëve. Është një bashkëpunim prej kohësh me GIZ përmes projekteve të mëparshme dhe shpresojmë ta zgjerojmë këtë bashkëpunim për vitin 2023-2026. Nga Ministria e Bujqësisë dhe Zhvillimi Rural ekzistojnë 3 mënyra financimi apo mbështetje financiare: Mbështetja për bujqësinë përmes skemës kombëtare, financim 100% mbështetje kundrejt fermerëve nga buxheti i shtetit, kemi sistem mbështetjeje përmes instrumentit IPARD, mbështetje që ofrohet kundrejt vendeve që aspirojnë të jenë pjesë e BE, përmes financimit 75% të Komisionit Europian dhe 25% të buxhetit të shtetit, në drejtim të rritjes së konkurrueshmërisë së bizneseve bujqësore, në përputhje me standardet e BE. Kemi edhe një fond tjetër garancie në bashkëpunim me BERZH, në lidhje me lehtësimin e aksesit në financë për agrobiznesin dhe fermerin”-deklaroi Ami Çarçani.

Emisioni Alert

Qendra Alert/Alert.al

Sofjola Kotelli nga GIZ: ColSove-19, mbështetje bizneseve të prekura nga pandemia

E ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Sofjola Kotelli këshilltare në GIZ ka folur për projektin ColSove-19, si mbështetje ndaj biznesit të vogël, të mesëm dhe fermerëve që janë prekur nga pandemia e covid-19.

“Projekti ColSove-19 financohet nga qeveria gjermane, implementohet nga GIZ në bashkëpunim me qeverinë shqiptare dhe është lancuar për herë të parë në mars të këtij viti. Kemi mbaruar thirrjen e parë me sukses dhe lancuam thirrjen e dytë për shkak të kërkesave të mëdha të biznesit, kemi plotësuar kërkesën e tyre për ta shtyrë dhe për t’ju dhënë mundësi të aplikojnë. Biznesi i vogël dhe i mesëm dhe fermerët, që kanë patur problematika për shkak të pandemisë së covid-19 dhe synojnë marrjen e një këshillimi nga ekspertët ndërkombëtar dhe ata lokalë për rimëkëmbjen e biznesit të tyre kanë mundësi të aplikojnë tek programi deri në 10 janar. Ky program është i kombinuar i këshillimit dhe financimit. Kishim plot 200 biznese që kaluan fazën e këshillimit, sot kanë kaluar në fazën e financimit. Sot kanë aplikuar për fazën e granteve, për grante 5 mijë euro për rimburësimin e faturave të lindura gjatë pandemisë dhe opsionin e dytë, grante deri në 10 mijë euro për realizimin e planeve zhvillimore që u organizuan gjatë fazës së parë të këshillimit. E mbështesim në sektorin e bujqësisë dhe turizmin, por edhe bizneset e artizanatit dhe bizneset e vogla të agropërpunimit që kanë patur probleme gjatë pandemisë”-tha Sofjola Kotelli.

Emisioni Alert

Qendra Alert/Alert.al

Ilir Bushati nga ISHMT: Lodrat e rrezikshme për fëmijë, çfarë duhet të dijnë prindërit

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Ilir Bushati, inspektor në sektorit kimik të ISHMT ka folur për inspektimet në terren për lodrat për fëmijë dhe produktet elektrike për zbukurime, që paraqesin rrezikshmëri.

“Në momentin që flasim, inspektimet për lodrat dhe produktet elektrike për zbukurime janë intensifikuar me ardhjen e festave. Kemi një plan inspektimi vjetor, por kur afrohen festat inspektimet janë të shumëfishta, ndikuar edhe nga ankesat nga monitorimet në tregje, kemi një përmirësim të situatës jo vetëm në sajë të inspektimeve por edhe ndërgjegjësimit të operatorëve ekonomik. Jemi një Inspektoriat i ri, kemi 4 vite që funksionojmë në fushën e inpektimeve. Ka qenë e vështirë për ne pasi edhe informacioni pothuajse nuk ekzistonte, por sot kemi më shumë ndërgjegjësim të operatorëve ekonomik, për sigurinë e lodrave dhe cilësinë e tyre. Kemi marrë masa ndaj operatorëve abuzues, bllokim të mallrave që nuk kanë qenë në prëputhje me legjislacionin në fuqi dhe nga sistemi Rapex, veprojmë sipas tyre dhe ku gjejmë produkt të tillë bëjmë bllokimin dhe shkatërrimin e tij. Që një lodër të përmbush standardet duhet të jetë CE, duhet parë mosha e fëmijës për dhuratën. Mosha përcakton edhe kufizimet që fëmija nuk mund të luajë me lodrën. Nëse lodra është për një fëmijë 0-2 vjeç nuk mund të përdoret nga një fëmijë në një moshë më të madhe. Nëse fëmija është mbi 3 vjeç ka fuqinë fizike që nga lodra të shkëpusë pjesë dhe ta gëlltisë duke rrezikuar mbytjen. Janë kërkesa të sigurisë që prindi duhet të shohë të lodra: Paketimi, markimi CE dhe mosha. Gjithashtu duhet të lexojë edhe instruksionet e përdorimit të lodrës. Nga lodrat kemi dy lloj rreziqesh, fiziko-mekanike si psh. tek makinat që kanë pjesë të mprehta, kurse kimike tek ato që janë me plastikë, si kukulla të cilat mbartin ftalate që janë të rrezikshme për shëndetin e femijëve”-deklaroi Ilir Bushati.

Emisioni Alert

Qendra Alert/Alert.al

Festat, nutricioniste Hyrida Basha: Si të balancojmë ushqimet që të mos shtojmë peshë

E ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Hyrida Basha nutricioniste ka folur për abuzimin me ushqimin gjatë periudhës së festave dhe se si ndikon në shtimin në peshë.

“Ajo çfarë është problem me popullatën është edukimi. Nuk mund të vijë vetëm nga nutrecionistë, gazetarë apo mjekë, por nga instanca që janë të lidhura direkt me ushqimin. Patjetër që etiketa ushqimore ka shumë rëndësi, pasi janë të përshkruar të gjithpërbërësit e produktit, si kripërat, yndyrat, sheqeri etj. Përveç faktit që mund të kemi individë intolerantë dhe me alergji të caktuar është situata e rënduar me obezitetin apo me sëmundje që lidhen me obezitetin, si diabeti, tumoret etj. Dhe nëse ne arrijmë të edukojmë si duhet duke lexuar etiketa ushqimore, patjetër që do të kemi ndërgjegjësimin e tyre. Nëse shohim sasi të larta të kolesterolit apo sheqerit, konsumatori duke ditur risqet do t’i eleminojë apo reduktojë marrjen e këtyre produkteve në shtëpi. Ideja është të edukojmë shporten ushqimore, pasi në momentin që i ke në shtëpi do t’i konsumosh. Nëse flasim për drithëra duhet të jenë integralë. Problemi i njerëzve me peshën është dhjetori, por në fakt problemi më i madh është janari se eshte koha më e gjatë e marrjes së peshës. Duke qenë se eshte blerja euforike, patjetër se njerëzit kanë tendencë të blejnë më shumë dhe të konsumojnë sasi të tepruar, si mish, proshutë, djath, sallatë ruse që është një ndër “bombat kalorike” apo ëmbëlsirat tradicionale të festës. Përsa i përket sigurisë ushqimore, problem mbetet edhe blerja e produkteve të hapura që shiten në treg apo trotuar, si bylmeti. Kujdes me ushqimin gjatë kësaj kohe duhet të kenë sidomos personat me diabet apo sëmundje kardiovaskulare, duke qenë se shtojnë dhe sasinë e alkoolit kanë tendencë të rrisin nivelin e alkoolit në gjak. Duhet reduktuar ose pirë në mënyrë të zgjuar. Problem është fakti se ne e riciklojmë ushqimin, bëjmë sasi të madhe dhe e hamë të njëjtën gjë duke e ngrohur dhe bëhen të rrezikshme pasi bëjnë të mundur dhe kontaminimin, sidmos ato që përbëjnë vezë. Sugjerohet ndaj konsumatorëve që të bëjnë një lloj balancimi të ushqimeve”-tha Hyrida Basha.

Emisioni Alert

Qendra Alert/Alert.al

Festat e fundvitit, Manush Kullolli: AKU në terren, inspektime në tregje dhe supermarkete

I ftuar në emisionin “Alert” në News24 nga Granit Sokolaj, Manush Kullolli drejtor në Drejtorinë e Komunikimit të Riskut dhe Monitorimit në AKU foli për inspektimet e ushtruara në terren sidomos gjatë periudhës së festave. Kullolli tha se në fokus të punës së AKU janë tregjet, fabrikat, supermarketet dhe produktet e importit.

“Puna e AKU është e përditshme, në dinamikën e inspektimeve për mbrojtjen e konsumatorit për të patur një produkt final të sigurt e sa më të shëndetshëm. Institucioni ynë funksionon në bazë të një plani risku për çdo vit ndaj operatorëve të biznesit, i cili kalon nëpër filtra. Në prag të festave ka një vëmendje të shtuar të trupave inspektuese në terren dhe në fokus të AKU-së janë tregjet, fabrikat, supermarketet dhe produktet që hyjnë në vendin tonë. Qëllimi ynë është ruajtja dhe garantimi i produkteve brenda afateve, në mbajtjen në temperatura specifike të produkteve me origjinë shtazore dhe të mos jenë të ekspozuara në troturare. Ështe angazhimi i të gjithë trupave inspektuese gjatë gjithë kohës, edhe gjatë ditëve të pushimit për të marrë masa për të garantuar produktin. AKU në bashkëpunim me një projekt irlandez, nëpërmjet takimeve dhe nismave që kemi patur, këtë vit jemi fokusuar kryesisht në komunikimin me operatorët e biznesit dhe konsumatorët për leximin e etiketës. Kemi ndërmarrë nisma që të atashojmë dhe stenda pranë supermarketeve kryesore të cilat kanë dyndje sidomos gjatë festave të fundvitit. Ka patur një interes të lartë nga kosumatorët, e presin me shumë pozitivitet. Me hartimin e VKM të re 434, çdo operator biznesi duhet të deklarojë vlerat ushqyese dhe alergentët në etiketë, pasi ka konsumator që mund të ndikohen nga disa alergentë dhe mund ta shmangin duke zgjedhur një produkt tjetër”-deklaroi Manush Kullolli.

Emisioni Alert

Qendra Alert/Alert.al

Tabela e ruajtjes së ushqimeve

Ndiqni udhëzimet e mëposhtme për ruajtjen e ushqimit në frigorifer. Afatet kohore për ushqimet e vendosura në frigorifer në shtëpi do të ndihmojnë që ato të mos prishen ose të mos bëhen të rrezikshme për t’u ngrënë. Udhëzimet për ruajtjen në ngrirje janë vetëm ushqimet e ngrira të ruajtura vazhdimisht në 0°C ose më poshtë mund të mbahen për një kohë të pacaktuar. (FoodSafety)

Qendra Alert/Alert.al