Kryesore

Për të shmangur komplikimet e mundshme të pakëndshme pas ngrënies së një produkti me cilësi të dobët, duhet të mësoni se si të zgjidhni shpendë të freskët dhe ta gatuani atë në mënyrë korrekte. Çfarë duhet t’i kushtoni vëmendje?

Pra, a është e mundur të helmoheni nga pula? Po, helmimet e ndenjura të pulës ndodhin, por ato mund të shmangen. Për ta bërë këtë, nuk keni nevojë të nxitoni me produkte mishi, por duhet t’i gatuani siç duhet. Shëndeti dhe mirëqenia e njeriut varet në shumicën e rasteve nga vëmendja e kujdesshme ndaj asaj që duhet të hahet.

Mishi i pulës hahet pothuajse në të gjitha vendet e botës. Përveç kësaj, pula konsiderohet një produkt dietik për shkak të përmbajtjes së ulët të kalorive dhe thithjes së shpejtë nga sistemi tretës. Sidoqoftë, një produkt i preferuar i mishit mund të shkaktojë probleme serioze shëndetësore. Kohët e fundit, diagnoza e helmimit të pulës tingëllon gjithnjë e më shpesh.

Si ndodh helmimi?

Mishi i pulës është në kërkesë të madhe tek blerësit për shkak të kostos së ulët dhe shpejtësisë së përgatitjes. Siç tregon praktika, helmimi me pulë ndodh më shpesh në verë, kur zhvillohen mikroorganizmat patogjenë më shpejt.

Arsyet:

• Shkelja e kushteve të gatimit në pjatat ku vendosim pulëm. Ky është shkaku më i zakonshëm i helmimit nga ushqimi. Kuzhinierët nuk kanë të dhëna mjekësore, shpesh pula gatuhet në kushte josanitare.
• Prania e salmonelës në mishin e pulës. Pulat e infektuara me salmonelozë shpesh shiten në dyqane. Ushqimi i mishit të tillë mund të çojë në helmim serioz nga ushqimi. Mikroorganizmat patogjenë ruajnë aktivitetin e tyre jetësor për disa minuta gjatë zierjes, kështu që kërkon shumë kohë për të gatuar pulën.
• Përmbajtja e stafilokokut në pulë është gjithashtu një shkak i zakonshëm. Bakteret vdesin në një temperaturë prej 90 gradë, por enterotoksina e lëshuar prej tyre përmbahet në mish për një kohë të gjatë gjatë gatimit.
• Edhe patogjenë të tjerë zhvillohen te pula në temperaturën e dhomës në vetëm disa orë. Prandaj, nuk rekomandohet të blini mish pule që është ruajtur pa frigorifer.
• Përmbajtja e kancerogjenëve në mishin e pulës, e cila zgjat jetëgjatësinë e produktit, është shkaku i reaksioneve alergjike dhe helmimit nga ushqimi.

Përveç përgatitjes dhe ruajtjes jo të duhur të mishit të pulës, procesi i rritjes së pulave mund të jetë shkak i helmimit. Shpesh në fermat e shpendëve, pulat e reja ushqehen me ushqim OMGJ dhe hormone. Kjo është bërë në mënyrë që të rriten shpejt pulat dhe të rritet pesha e tyre trupore. Prandaj, vitet e fundit, pulat e rritura në fermat private kanë qenë në kërkesë të madhe. (Foodsafety)

Qendra Alert/Alert.al

Anisakidoza, një nga zoonozat që vjen nga peshqit.

Anisakidoza është një parazitozë që mund të prekë njerëzit dhe shkaktohet nga krimbat e rrumbullakët (nematodë), që i përkasin familjes Anisakidae. Këta gjenden shpesh në sardele, harengë, açugë, skumbër, kallamarë, merluc, peshk gjel, stavrid, barbun, gjuhëz, vopë, pagri, peshk kovac etj. Rreziku vjen nga konsumi i produkteve të peshkut apo cefalopodëve të papërpunuar, të marinuar jo mirë ose të ftohur në temperatura jo të duhura, nga ushqimet sushi dhe sashimi. Njeriu është një përbujtës aksidental i cili e merr infeksionin duke u ushqyer  me ushqime si peshq dhe cefalopodë të parazituar ku larvat mund të kalojnë te njeriu, në murin e traktit gastrointestinal, nga stomaku në zorrë.

Forma më e përhapur akute tek njeriu është ajo gastrike me shenja si dhembje epigastrike, të vjella, apo marrje mendsh që manifestohen pas disa orësh nga marrja e ushqimit. Shqetësimet intenstinale vijnë pas 7 ditësh nga ngrënia dhe karakterizohen nga dhembje barku, marrje mendsh, të vjella, diarre dhe temperaturë. Depërtimi i larvave në paretet gastrike apo intenstinale sjell formimin e lezioneve që më shumë janë granulomatoze, me hemorragji, nekrozë e infiltrim eozonofilik, që mund të provokojnë bllokim intenstinal dhe në disa raste shpim, çarje të organit. Format kronike janë të ndryshme. Ato mund të imitojnë sëmundje të ndryshme inflamatore dhe ulcerative të traktit të zorrëve ose të përfshijnë organe të tjera siç janë mëlçia, shpretka, pankreasi, enët e gjakut dhe zemra.

Anisakis gjithashtu është njohur si një shkak i mundshëm i alergjisë. Alergjia mund të shfaqet me  urtikarie, angioedema, rinite ose konjunktivite, astmë deri te shoku anafilaktik. Diagnoza e dyshuar e anisakidozës bazohet në vëzhgimin e simptomave dhe në zbulimin e gëlltitjes së produkteve të peshkut. Diagnostifikimi i saktë është shumë i vështirë dhe mund të jepet vetëm pasi është bëre identifikimi  i parazitit në indet e marra gjatë biopsive ose endoskopive. Testet serologjike për këtë patologji nuk janë të besueshme. Trajtimi i anisakidozës në shumicën e rasteve kërkon operacione për të hequr pjesën e stomakut ose zorrëve të pushtuar nga parazitët.

Si mund ta shmangim anisakidozën?

Shmangni konsumin e produkteve të papërpunuara të peshkut.

Nëse keni blerë peshk me parazitë, bëni heqje të tyre në mënyre mekanike, përpara se ata të kalojnë në muskuj. Realizoni gatim të produkteve të peshkut si skuqje, marinim apo tymosje sipas rregullave .

Kështu, larvat nuk i mbijetojnë temperaturave mbi 60°C për 10 minuta, pra temperaturat e larta që përdoren në skuqje garantojnë devitalizim të larvës parazitare. Nëse do dëshironi të hani peshq të tymosur me metodën e nxehtë, tymosja duhet të kryhet në temperatura rreth 70°deri 80°C për një periudhë kohore nga 3 deri në 8 orë, kohë kjo që është në gjendje të sigurojë ngordhjen e krimbave të anisakis. Tymosja në të ftohtë që kryhet në temperatura rreth 20-25°C dhe që shkon nga disa orë deri në disa ditë, është e pamjaftueshme për të devitalizuar larvat. Kur ju pëlqeni të hani gatime me marinim në të ftohtë, kryeni një ngrirje parandaluese sepse sjell një siguri në ngordhjen e parazitit. Ngrirja në temperatura -20°C për 24 orë ose -15°C  për 96 orë, apo edhe në temperatura -35°C për 15 orë, gjithashtu garanton devitalizim të parazitit. (UbGreen)

Dr. Enkelejda Buda, Departamenti i Akuakulturës dhe Peshkimit, Fakulteti i Bujqësisë dhe Mjedisit, UBT.

Qendra Alert/Alert.al