Menu

Teknologji

BlackBerry ndalon së funksionuari

BlackBerry i jep fund shërbimeve të biznesit të telefonave, që është lavdëruar nga ekzekutivë, politikanë dhe fansat nga e gjithë bota në vitet 2000.  Ky vendim i jep fundit epokës së telefonave që mbajnë një tastierë të vogël të tipit QWERTY, i japin prioritet shkrimit të e-maileve, si dhe shërbimit të mesazheve BlackBerry Messenger.  Ish-presidenti në SHBA, Barack Obama, një nga përdoruesit më të famshëm, bëri publik vendimin në vitin 2016, kur i’u kërkua të dorëzojë BlackBerry dhe ta zëvëndësojë me një smartphone.  Blackberry humbi popularitet të përdoruesve me mbërritjen e iPhone me ekran me prekje nga Apple dhe pajisjet rivale Android. Në vitet e fundit, kompania ndërroi prioritet, duke u përqëndruar tek krijimi i softëare të sigurisë kibernetik dhe sisteme të operimit për makina.

Konsumatoërt teknologjik tek Shfaqja Elektronike Konsumatore në Las Vegas, treguan gjithashtu dëshpërim ndaj fundit të telefonave BlackBerry.  “Bota ka ecur përpara por ka qenë një kohë kur BlackBerry sundonte” -tha një entuziast i teknologjisë i pranishëm tek shfaqja vjetore.

“Çdo gjë që shohim sot, nga WhatsApp e deri tek iMessages, janë aplikacione qëë u zbuluan nga ajo që Blackberry kishte me BBM”- shtoi ai.  Në një dokument të publikuar në vitin 2020, kompania theksoi se do ndërmarrë hapa për t’i dhënë fund shërbimeve për BlackBerry 10 dhe sistemet e operimit BlackBerry OS, si dhe shtoi se pajisjet që përdorin sistemin nuk do të mbështeten më dhe mund të mos kenë mundësi të dërgojnë apo marrin të dhëna, bërë telefonata, apo dërguar mesazhe në mënyrë të qëndrueshme.  Një gjykatës amerikan më datë 3 Janar refuzoi përpjekjen e kompanisë për të hedhur poshtë paditë, që pretendonin se ka mashtruar aksionerët duke fryrë suksesin e smartphonave që përdorin sistemin e operimit BlackBerry 10. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Nuk është Google, aplikacioni më i shikuar për vitin 2021

Aplikacioni TikTok, i njohur për videot e tij të kërcimit, ishte faqja më e vizituar në botë në internet për vitin 2021, duke tejkaluar liderin e vitit të kaluar Google, sipas Cloudflare Inc. NET, një kompani e infrastrukturës që merret me trafikun e internetit.

Aplikacioni, në pronësi të ByteDance Ltd., me bazë në Pekin, ka pasur një rritje të shpejtë, duke tërhequr njerëzit me algoritmin e tij me video të shkurtra interesante që mendon se do t’ju pëlqejnë. Falë këtij aplikacioni shumë njerëz kanë marrë famë botërore duke përmendur këtu Addison Rae apo Charlie D’Amelio. Në fillim të këtij viti, TikTok tha se kishte më shumë se një miliard përdorues në muaj. (Scan)

Qendra Alert/Alert.al

Përdorimi i teknologjisë me hapa të ngadaltë në 2021

INSTAT raportoi sot se, rezultatet e Anketës së Përdorimit të Teknologjisë së Informacionit (TIK) gjatë vitit 2021, nga grup-mosha 16 – 74 vjeç, treguan se e përdorin internetin 79,3 % e popullsisë, nga të cilët 91,7 % e përdorin çdo ditë. 98,7 % e individëve kanë përdorur aparat celularë / telefona inteligjent (smart) për të hyrë në internet. Ndërkohë 22,8 % e popullsisë e përdorin internetin nëpërmjet laptopit dhe 8,8 % nëpërmjet tabletit. 98,3 % kryejnë thirrje / video thirrje (përmes Skype, Viber, ËhatsApp) dhe ky tregues ka shënuar rritje prej 2,1 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2020.

Familjet me akses në internet

Përqindja e familjeve shqiptare që kanë akses në internet është 88,3 %, krahasuar me 83,3 % të një viti më parë. 78,3 % ose 530.755 familje kanë akses në internet me rrjet fiks broadband (rrjet optike ose kabllor, ADSL, etj.), tregues i cili ka shënuar rritje prej rreth 9,6 pikë përqindje. Përqindja e familjeve me akses në internet nëpërmjet lidhjes “mobile broadband” (3G/4G, tablet,etj.), është 99,1 %, krahasuar me 90,7 % në vitin 2020.

Përdorimi i TIK nga individët e grup-moshës 16 – 74 vjeç Individët e moshës 16-74 vjeç që kanë përdorur internetin në “tre muajt e fundit” nga momenti i kryerjes së intervistës, përfaqësojnë 79,3 % të popullsisë në studim. Tregues i cili ka regjistruar një rritje rreth 7,1 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2020. Ndër to, përdoruesit e shpeshtë të internetit përfaqësojnë, 91,7 % të individëve (që përdorin internet çdo ditë / pothuajse çdo ditë) dhe 7,7 % (të paktën një herë në javë), krahasuar me 88,2 % dhe 10,8 % për të njëjtat kategori në 2020.

Nga ana tjetër, aktivitetet që kryhen nëpërmjet internetit në “tre muajt e fundit” nga momenti i kryerjes së intervistës të cilat kanë regjistruar rritjet më të larta janë: kërkim i informacionit për të mira dhe shërbime (3,7 pikë përqindje), kërkim i informacionit lidhur me shëndetin (2,6 pikë përqindje) si dhe thirrjet nëpërmjet internetit / video thirrjet (2,1 pikë përqindje).

Përdorimi i e-qeverisjes, rritet shkarkimi i dokumenteve online

Në vitin 2021 të gjitha kategoritë për kontaktet elektronike nëpërmjet internetit me autoritetet publike dhe disa shërbime publike, si faqet e internetit në lidhje me detyrimet e qytetarëve (p.sh, deklaratën tatimore, njoftimin për zhvendosje), të drejtat (p.sh përfitimet sociale), dokumentet zyrtare (p.sh letërnjoftim, certifikatë të lindjes), shërbimet arsimore publike (p.sh biblioteka publike, informacion mbi regjistrimin në shkollë ose universitet, shërbimet e shëndetit publik) kanë shënuar rritje. Rritja më e lartë është shënuar për kategorinë “shkarkimi apo printimi e formularëve zyrtarë” me 4,7 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2020. 97,5 % e individëve që kanë ndërvepruar me autoritet publike nëpërmjet internetit kanë mbetur të kënaqur me shërbimet publike të ofruara.

21.4 % e popullsisë 16-74 vjeç bënë blerje online

Blerjet “online” i referohen porosive të mallrave ose shërbimeve nëpërmjet internetit, blerjen e tyre nëpërmjet internetit (e-blerje) për qëllime personale nëpërmjet çdo lloji pajisjeje (desktop, i lëvizshëm ose i dorës, përfshirë telefonin celular ose telefon smart). Blerjet “online” janë kryer nga 21,4 % e popullsisë së grup-moshës 16 – 74 vjeç “në 12 muajt e fundit”, nga momenti i kryerjes së intervistës, tregues i cili ka shënuar një rritje prej 1,9 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2020. Ndër blerjet “online”, produktet / shërbimet që zënë peshën më të madhe janë rroba / këpucë / aksesorë me 88,9 %, të cilat kanë treguar një rritje nga viti 2020 me 4,1 pikë përqindje. Gjithashtu edhe në vitin 2021, rritjen më të lartë e kanë shënuar blerjet “online” për “ushqime / pije nga dyqanet apo ofruesit” me 4,7 pikë përqindje.

Ritet me 8% instalimi i aplikacioneve

Në vitin 2021 të gjitha aftësitë teknologjike apo kompjuterike kanë shënuar rritje, ku rritja më e lartë është shënuar për aftësitë lidhur me: “instalimi i softëareve / aplikacioneve” dhe “transferimin e materialeve” përkatësisht me 8,6 pikë përqindje dhe rreth 6 pikë përqindje.

51% e moshës 65-74 vjeç nuk kanë përdorur asnjëherë internet. Përdorimi i internetit në “tre muajt e fundit” nga momenti i kryerjes së intervistës tek të rinjtë e moshës 16 – 24 vjeç është 96,7 %. Individët e grup-moshës 65 – 74 vjeç, të cilët kanë deklaruar që nuk e kanë përdorur asnjëherë internetin zënë 51,1 %, tregues i cili është zvogëluar, krahasuar me vitin 2020. Nëse do të analizojmë shpërndarjen e individëve që kryejnë thirrje / video thirrje (përmes Skype, Viber, WhatsApp), “gjatë tre muajve të fundit” nga momenti i kryerjes së intervistës, vihet re se mbi 95 % e popullsisë 16-74 vjeç kryejnë thirrje / video thirrje. Shpërndarja e individëve që kryejnë thirrje / video thirrje (përmes Skype, Viber, ËhatsApp) “gjatë tre muajve të fundit” sipas grup-moshave (Fig.6) tregon se grup-mosha 25-34 vjeç ka shënuar përqindjen më të lartë 24,7% ndjekur nga grup-mosha 16-24 vjeç 20,7%.

Burrat blejnë ushqime me internet, gratë veshje

Përdorimi i internetit në vitin 2021 si për burrat edhe për gratë shënon vlerat më të larta për kategorinë “gjatë 3 muajve të fundit” nga momenti i kryerjes së intervistës, duke shënuar rritje prej 7,1 pikë përqindje, krahasuar me vitin 2020. Gjatë vitit 2021, 80,3 % e burrave dhe 78,3 % e grave të grup-moshës 16-74 vjeç janë përdorues të internetit “gjatë 3 muajve të fundit. Shpeshtësia e përdorimit të internetit sipas ndarjes gjinore, tregon se përdorimi i internetit “çdo ditë / pothuajse çdo ditë” dominohet nga burrat me 50,7 %, ndërsa përdorimi i tij “të paktën një herë në javë” dominohet nga gratë me 53,1 %. Sa i përket blerjeve nëpërmjet internetit, sipas gjinisë, gjatë vitit 2021 gratë kanë kryer më shumë blerje për: “produkte për kujdes personal (kozmetikë, etj)”, “produkte për fëmijë apo lodra për ta” si dhe “produkte shtëpiake”. Ndërkohë burrat kanë shfaqur preferenca më shumë në blerjet për: “të mira dhe mallra sportive”, “shërbimet e ushqimit nga restorante / fast-food apo shërbimet katering” si dhe “ushqime apo pije nga dyqanet/ofruesit e ushqimit”. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

A do të hanit mish të prodhuar në laborator, për të luftuar ndryshimet klimatike? 

Shkencëtarët në Universitetin e Osakas, në Japoni, po përdorin printera tre dimensionalë për të krijuar atë që shpresojnë se do të shërbejë si një alternativë për biftekun e famshëm wagyu.

“Nëse do të jemi në gjendje të prodhojmë shumë mish nga vetëm disa qeliza, ekziston mundësia që të jemi në gjendje t’i përgjigjemi mungesës së ushqimit dhe proteinave në të ardhmen”, thotë Michiya Matsusaki, profesor në Universitetin e Osakas.

Mishi i prodhuar në laborator deri më tani ka qenë në copëza të vogla, por studiuesit synojnë tashmë të replikojnë strukturën e veçantë të mishit wagyu, që e dallon nga llojet e tjera të mishit të viçit.

Profesor Michiya Matsusaki dhe ekipi i tij kërkimor morën qeliza nga lopët e zeza japoneze, dhe pastaj përdorën një printer biologjik tre dimensional për të krijuar muskuj individualë, enë gjaku dhe fibra dhjamore. Ata i bashkojnë me dorë pjesët e fibrave për të prodhuar mishin.

Nuk dihet ende shija e tij, pasi shkencëtarët thonë se mishi wagyu i kultivuar në laborator nuk është ende gati për t’u servirur.

Momentalisht, duhen deri në katër javë për të krijuar një centimetër kub mish wagyu, me kosto rreth 89 dollarë për një gram. Zoti Matsusaki thotë se kur procesi të jetë rafinuar dhe automatizuar, mishi mund të kalojë në prodhim masiv brenda pesë viteve, gjë që do të ulte edhe koston. Ai beson se kjo teknologji do të zbatohet një ditë edhe nga mjekësia rigjeneruese.

“Nëse i zëvendësojmë me qeliza njerëzore, mund të jemi në gjendje të transplantojmë muskujt e njeriut, si p.sh. muskulin e kofshës që i mungon dikujt”, thotë profesor Matsusaki.

Një vlerësim i kompanisë Global Information sugjeron se tregu për mishin e prodhuar nga qelizat mund të rritet në 2.79 miliardë dollarë deri në vitin 2030, nga niveli i tanishëm prej 1.64 milionë dollarësh.

Shqetësimet mjedisore dhe etike për industrinë e mishit kanë shtuar interesin për alternativat vegjetariane dhe potencialin për produkte të prodhuara në laborator. Mishi i pastër, siç quhet nga shkencëtarët dhe mjedisorët, konsiderohet një arritje e rëndësishme në luftën kundër ndryshimit klimatik.

Sipas OKB-së, sektori i blegtorisë është përgjegjës për rreth 14.5% të gazrave ndotës që shkaktojnë ngrohjen e planetit dhe toka e përdorur për bujqësinë është një faktor nxitës për shpyllëzimin.

Kompani si Aleph Farms dhe Memphis Meats po përpiqen të prodhojnë mish viçi dhe pule nëpërmjet prodhimit të qelizave fillimisht në epruveta dhe në vazhdim në bio-reaktorë të mëdhenj që ngjasojnë me fabrikat ku prodhohet birra. (VOA)

Qendra Alert/Alert.al

WhatsApp do të funksionojë edhe pa internet

Aplikacioni WhatsApp do të sjellë një veçori të re që do t’i lejojë përdoruesit e tij ta përdorin pa internet. Do të thotë që përdoruesit e Android dhe iOS do të mund të hapin WhatsApp Web në desktop edhe nëse telefoni celular nuk ka lidhje interneti.

Megjithatë, për të aktivizuar këtë veçori, përdoruesit duhet të zgjedhin programin ‘beta’ në versionin e desktopit. Në vazhdim, do të shihni ‘BETA’ në këndin e sipërm majtas, pranë imazhit të profilit tuaj. Më pas, do të mund të komunikoni me mesazhe edhe nëse telefoni është i fikur.

Sidoqoftë, nëse i dërgoni një mesazh të padëshiruar një personi dhe dëshironi ta fshini, nuk do të jeni në gjendje ta fshini akoma. Duhet të hapni aplikacionin në telefonin tuaj për të fshirë tekstin. Gjithashtu, nëse telefoni është i fikuar për të paktën 14 ditë, llogaria e WhatsApp në Web do të dalë automatikisht.

Qendra Alert/Alert.al

 

"Facebook, Whatsapp dhe Instagram ranë për shkak të alienëve"-thotë magjistari izraelito-britanik

Pse Facebook, Whatsapp dhe Instagram ranë të hënën?

Facebook shpjegoi se përplasja u shkaktua nga një ndryshim i gabuar i konfigurimit, Uri Geller mendon se bëhet fjalë për diçka tjetër.

Sipas mediave të huaja, magjistari dhe personaliteti televiziv izraelito-britanik sugjeron që alienët ishin përgjegjës për ndërprerjen.

Geller publikoi në Twitter një video nga CNN e cila tregoi një fenomen ajror të paidentifikuar në një postim ku shkruhej: “Cila është gjëja e madhe për ta që të paralizojnë rrjetet sociale”.

Kjo erdhi një orë pasi ai shkroi: “NSA, Pentagoni po hetojnë furishëm. Kremlini, Kina gjithashtu u përfshi, është një mister i madh për Rrjetet Sociale. Ata duhet të dalin me një lloj shpjegimi tokësor”.

Qendra Alert/Alert.al

Telegram shndërrohet në një “dark web” për kriminelët kibernetikë

“Privatësia në Telegram është e sigurt, edhe kur bëhet fjalë për të kryer transaksione të paligjshme. Kjo është arsyeja se pse Telegram është shndërruar në dark web e ri “-shkruan Financial Times

Telegram është një nga aplikacionet e mesazheve më të përdorura në të gjithë botën, i cili frikëson edhe WhatsApp, që prej vitesh është kolosi i komunikimit mes përdoruesve. Nëse elemente si teknologjia avangardë dhe siguria kanë ndikuar në suksesin e Telegram, për disa këto karakteristika e kanë shndërruar rrënjësisht qëllimin e platformës, duke marrë një drejtim të rrezikshëm.

Kjo tendencë, larg qëllimit të virtytshëm, konfirmohet nga një hetim i Financial Times, i kryer me ndihmën e shoqërisë së sigurisë kibernetike Cyberint. Shihet qartë – nga rezultatet që dolën – se Telegram po përdoret gjithnjë e më shumë nga kriminelët kibernetikë për të realizuar planet e tyre të paligjshme. Në fakt, mburoja e privatësisë, e lindur për qëllime më të fisme, ka tërhequr vëmendjen e atyre që synojnë të fshehin aktivitetet e paligjshme, duke e zëvendësuar në vendin kryesor për të tilla veprime, me fjalë të tjera në dark web.

Telegram, përse kriminelët e preferojnë

Prania e kanaleve private dhe instrumenteve që lejojnë transferimin e file-ve me përmasa të mëdha, kanë bërë që aplikacioni të përdoret për dërgimin e bazave të të dhënave fryt i data breach. ose operacione të tjera të paligjshme. Mjafton të bëhesh pjesë e disa grupeve publike të specializuara në të tilla “shkëmbime” për të marrë të dhëna të konsiderueshme, vetëm duke dërguar shuma të mëdha parash.

Financial Times thekson gjithashtu se kohët e fundit është rritur edhe përdorimi i disa “fjalëve” tipike në gjuhën e piratëve informatikë. Ndër to përmendim “Email: pass” dhe “combo”, terma ah hoc që tregojnë kopjimin e kredencialeve (email dhe fjalëkalim) që përdoren në faqe me natyrë të ndryshme  dhe të blera për t’u dhënë mundësinë keqbërësve për të hyrë në account-tet e faqeve dhe shërbimeve të të tjerëve.

Një postim i quajtur “Combo List Gaming HQ” ofronte 300 mijë email-e dhe fjalëkalime që thoshte se ishin të dobishëm për të hakimin e platformave të videolojërave si Minecraft, Origin apo Uplay. Një tjetër pretendonte se kishte 600 mijë login-e për përdoruesit e shërbimit të grupit rus në internet Yandex; të tjerë për Google dhe Yahoo.

“Kohët e fundit kemi parë një rritje me 100% të përdorimit të Telegram nga ana e kriminelëve informatikë”-tha Tal Samra, analiste i kërcënimeve informatike në Cyberint. “Shërbimi i koduar i mesazheve është gjithnjë e më i përhapur në mesin e aktorëve të kërcënimeve, që kryejnë aktivitete të paligjshme dhe shesin të dhëna të vjedhura, ndër të tjera, Telegram është më komod për t’u përdorur se dark web”.

Platforma tha se ka më shumë se 500 milionë përdorues aktivë dhe ka kapërcyer 1 miliard shkarkime në gusht, sipas të dhënave të Sensor Tower. Por përdorimi i saj nga kriminelët kibernetikë mund të rrisë presionin te platforma me seli në Dubai për të forcuar kufizimet në përmbajtje, ndërkohë që planifikon një ofertë publike fillestare të ardhshme që synon të përfshijë reklamat në shërbimin e tij.

Telegrami është gjithashtu më i aksesueshëm, siguron funksionalitet më të mirë dhe në përgjithësi ka më pak gjasa të gjurmohet forcat e rendit kur krahasohet me forume e dark web, shtoi Samra.

Hakerët kanë më pak gjasa të përdorin WhatsApp si për arsye të privatësisë, por edhe sepse numrat e përdoruesve shfaqen në bisedat në grup, ndryshe nga Telegram, tha Cyberint. Aplikacioni i koduar Signal mbetet më i vogël dhe përdoret kryesisht për mesazhe më të përgjithshme në mesin e njerëzve që e njohin njëri-tjetrin dhe jo grupet në stilin e forumit.

Telegram tha në një deklaratë se “ka një politikë për eliminimin e të dhënave personale të ndara pa pëlqim”. Ai shtoi se çdo ditë, “forca gjithnjë e në rritje e moderatorëve profesionistë” eliminon më shumë se 10,000 komunitete publike për shkelje të kushteve të shërbimit pas sinjalizimeve të përdoruesve. (Financial Times)

Telegram emerges as new dark web for cyber criminals | Financial Times (ft.com)

Qendra Alert/Alert.al

Media sociale po shkaktojnë simptoma të ngjashme me Tourette

Mjekët në të gjithë botën kanë vënë re gjatë vitit të kaluar një rritje të pazakontë të çrregullimeve të tikut nervor, të ngjashme me sindromin Tourette, që prek sistemin nervor të njeriut.

Në platformën e videove TikTok, shfaqen shumë kafshë shtëpiake të talentuara, konkurse vallëzimi dhe kohët e fundit,shumë video në lidhje me sindromën Tourette.

“Tourette” është një gjendje neurologjike që i detyron njerëzit të bëjnë tinguj të padëshiruar dhe lëvizje të përsëritura në formën e tikut nervor. Krijuesit e TikTok-ut kanë rritur ndërgjegjësimin rreth këtij sindromi. Videot me hashtag “tourettes” janë parë mbi 4 miliardë herë. Por popullariteti i tyre mund të ketë pasoja të padëshiruara.

Në vjeshtën e vitit 2020, doktoreshë Tamara Pringsheim dhe kolegët e saj vunë re diçka të pazakontë në klinikën e tyre në Alberta, të Kanadasë.

“Po na vinin deri në 17 raste në javë me të rinj që kishin zhvilluar papritur sjellje të ngjashme”, thotë neurologia Tamara Pringsheim.

Sindroma Tourette është gjenetike. Meshkujt preken më shpesh me tikun nervor që shfaqet zakonisht në fëmijërinë e hershme dhe rritet me kalimin e viteve.

“Ndërsa tek fëmijët, kryesisht vajzat, kulmi arrihet brenda një, dy ose vetëm pak ditësh”, thotë neurologu Davide Martino.

Mjekët dyshojnë se kjo valë mund të jetë shkaktuar nga diçka. Nisur nga sugjerimi i vajzës së saj adoleshente, Dr. Pringsheim pa disa video në TikTok.

“Kur nisa të shoh disa nga videot kuptova se kam pesë raste fëmijësh që kanë saktësisht këtë tik nervor. Një vajzë më tha se i filloi vetëm pasi kaloi tërë natën duke parë këto video në TikTok”, thotë doktore Pringsheim.

Gjatë vitit të kaluar, disa klinika në Angli, Australi, Gjermani dhe Shtetet e Bashkuara kanë raportuar një fenomen të ngjashëm.

“Tiku nervor fillon përgjithësisht me lëvizje të mëdha motorike, si p.sh. në formën e goditjeve, gërvishtjeve, ose tundjen e krahëve”, thotë psikologu John Piacentini.

Videot mund të veprojnë si një model për njerëzit që janë të ndjeshëm për shkak të faktorëve të tjerë, thotë John Piacentini, i cili viziton pacientë në Los Anxheles.

“Shumë nga fëmijët me këtë tik nervor, raportojnë nivele mjaft të larta të depresionit dhe ankthit. Dhe shumë prej tyre mund të jenë të lidhura me pandeminë”, thotë doktor Piacentini.

Dhe megjithëse disa nga videot përdorin humorin, të jetosh me një çrregullim të tillë mund të jetë shumë sfiduese.

“Kam pasur pacientë që kanë braktisur shkollën, kanë braktisur kolegjin, dhe lanë punën. Niveli i dëmtimit ka qenë shumë i lartë, më i lartë se shumë nga pacientët e mi me sindromën Tourette”, thotë doktore Pringsheim.

Për këtë sindromë ekzistojnë ende shumë të panjohura dhe kërkimet sapo kanë filluar.

Por ndërsa mjekët po shqyrtojnë qasjet më të mira për kurimin, hapi i parë duket i qartë.

“Gjëja e parë që duam të bëjmë është që të shkëputen për ca kohë nga mediat sociale”, thotë doktor Piacentini.

Rekomandimi i ekspertëve për njëri-tjetrin është të shqyrtojnë më nga afër mediat sociale. Një studim nga Universiteti i Çikagos del në përfundimin se: “Njohja e përmbajtjes së mediave është thelbësore për menaxhimin e pacientëve në mjedisin ku jetojmë”. (VOA)

Qendra Alert/Alert.al

Opsioni i fundit i celularëve Apple shton përgjimet, shkel të drejtat e përdoruesve

Rrjeti i gazetarisë fotografike IPI është shprehur i alarmuar nga vendimi i fundit i kompanisë Apple, për të shtuar një sistem të ri skanues në aparatet personale për publikun.

Megjithse opsioni po reklamohet si i aftë për të pikasur rastet e abuzimit seksual me të mitur në rrjetet e mesazheve si iCloud e iMessage, ai rrezikon të shkojë shumë më tej qëllimit fillestar, duke u kthyer në një përgjues të shumëfishtë që prek punën e gazetarëve.

Muajin që shkoi Apple njoftoi se do të implementojë sistemin fillimisht në SHBA, me përditësimin e radhës së sistemit operativ të celularëve iOS.

Sistemi i ri detekton imazhet e ngarkuara në rrjetin iCloud që klasifikohen si “Material i Abuzimit me të Mitur”, me anë të një procesi të quajtur  ‘hashing’.

Kjo funksionon duke transformuar fotot e zbuluara, në numra unikë e duke i krahasuar automatikisht ato me databazat ekzistuese në SHBA për fëmijët e humbur ose fëmijët e abuzuar. Nëse imazhi kalon pragun e numrit të përputhjeve, një kontrollues i Apple ndërhyn me imazhin dhe e sinjalizon atë. Sipas ligjit në SHBA, Apple është e detyruar të raportojë zbulime të tilla te autoritetet.

 

Rrjeti investigativ IPI thotë se një tjetër aftësi e sistemit është kontrolli prindëror për mesazhet e dërguara në celularët iPhone, për zbulimin e imazheve të papërshtatshme. Nëse një fëmijë zgjedh të shikojë imazhe të dukshme dhune apo seksi, sistemi sinjalizon prindërit e fëmijës. Një tjetër ndryshim kontrollohen aplikacionet e iPhone. Opsionet ekzistuese ‘Siri’ e ‘Search’ do të aftësohen për të ndërhyrë nëse zotëruesi kërkon për material të papërshtatshëm në rrjet.

Por në fund të muajit që shkoi, një letër e hapur e nënshkruar nga më shumë se 90 organizata të shoqërisë civile amerikane, nxitën Apple të heqë dorë nga sistemet e kontrollit të celularëve

‘Kutia e Pandorës’

Ata shkruanin se mjetet e reja të përgjimit të Apple, jo vetëm që hapin Kutinë e Pandorës për rreziqet ndaj privatësisë, por minojnë lirinë e shtypit. Gazetarët rregullisht ruajnë materiale sensitive  në celularët e tyre, në plaikacionet e inkriptuara, në të cilat ka akses vetëm dërguesi dhe marrësi, për të kontaktuar me burimet apo kolegët e tyre. Dhe megjithse programi është fillimisht i kufizuar vetëm brenda SHBA, është vetëm çështje kohe kur të gjitha vendet të kërkojnë të kenë akses në mjetin e krijuar nga Apple për të përgjuar materialet e inkriptuara në aparate.

Mbrojtja e fëmijëve nga abuzimi është sigurisht një çështje e rëndësishme globale, por nga ana teknike nuk ka asgjë që të ndalojë përdorimin e teknologjisë për të monitoruar e kontrolluar çdo lloj përmbajtjeje private. Gazetarët thonë se ashtu siç u pa me keqpërdorimin e sistemit “të mbrojtjes shtetërore” Pegasus , gazetarët dhe të tjerë profesioniste po shënjestrohen nga spiunazhi në të gjithë botën, prej punës së tyre.

Sistemi i ri i skanimit të kompanisë ka mundësi të plotë të dëmtojë lirinë e gazetarisë dhe të shprehjes, veçanërisht në vendet me më pak demokraci e më pak mbrojtje ndaj gazetarëve apo zërave kritikë të qeverive. Rrjeti global i gazetarëve IPI i bën thirrje Apple të tërhiqet nga këto plane. (TCh)

Qendra Alert/Alert.al

Shkeli ligjin për privatësinë e të dhënave, WhatsApp gjobitet me 225 milionë euro

Pas një hetimi që në dhjetor të vitit 2018, Irlanda, selia evropiane e Facebook ka gjobitur aplikacionin WhatsApp me 225 milionë euro për shkeljen e ligjeve të BE -së për privatësinë e të dhënave. Hetimi i nisur 3 vite më parë dhe sanksioni ndaj WhatsApp u rishikua me kërkesë të organeve rregullatore evropiane. Komisioni Irlandez i Mbrojtjes së të Dhënave (DPC) është kryesisht përgjegjës për mbikëqyrjen e respektimit të Kartës së BE -së për të Drejtat e të Dhënave GDPR. Aplikacioni i mesazheve nuk kishte “përmbushur detyrimet e tij të transparencës” në lidhje me komunikimin me përdoruesit për përdorimin e të dhënave.

Një zëdhënës i WhatsApp deklaroi se do ta apelonin gjobën, pasi nuk ishin dakord me vendimin e marrë dhe theksoi se platforma është e përkushtuar për të siguruar një shërbim të sigurt dhe privat.

 

 

 

 

 

“Ne nuk pajtohemi me vendimin e sotëm për transparencën që u siguruam njerëzve në 2018 dhe dënimet janë plotësisht joproporcionale. Ne do të apelojmë kundër këtij vendimi”-tha një zëdhënës i WhatsApp.
Qendra Alert/Alert.al