Shoqatat e biznesit dhe Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë kërkojnë nga qeveria që të nisë bisedimet me grupet e interesit për hartimin e strategjive të reja që do të zgjidhnin problemet e kostove për prodhuesit vendor dhe mungesës së fuqisë punëtore. Për shoqatat theksohet e domosdoshme edhe hartimi i një pakete mbështetëse financiare. Ministria e Financave ofron si zgjidhje vetëm miratimin e Garancisë Sovrane 4 ku përparësi do të ketë sektori fason. Për problematikën e fuqisë punëtore, ndërhyrjet janë parashikuar në strategjinë e re të punësimit për periudhën 2023-2030.
Prodhuesit përsërisin shqetësimin se nga rritja e kostove, për shkak të shtrenjtimit të lëndëve të para, që pas krizës nga pandemia dhe luftës Rusi-Ukrainë, si dhe nga mungesa e lartë e fuqisë punëtore dhe rritja e vazhdueshme e pagës minimale pa përmirësuar produktivitetin, ata po humbasin konkurrueshmërinë.
Për shoqatat e biznesit, rritja e kostove te të gjithë prodhuesit vendas dhe shtimi i fluksit të importeve në treg janë alarme për falimentim dhe pasiguri ekonomike.
Në ndihmë të prodhuesve të goditur nga rritja e kostove, qeveria dhe Ministria e Financave dhe Ekonomisë parashikojnë të miratojnë garancinë e katërt sovrane për sektorin fason.
“Bazuar në përvojën e mëparshme në dhënien e Garancisë Shtetërore 1 dhe 2 për mbështetjen e shoqërive tregtare në periudhën e pandemisë Covid-19, qeveria dhe Ministria e Financave dhe Ekonomisë po shohin mundësinë që të aplikojë mbështetje me garanci sovrane për sektorët më të prekur të ekonomisë, duke pasur si prioritet sektorin e manifakturës për prodhimet ‘Made in Albania’”, pohoi për “Monitor”, Ministria e Financave dhe Ekonomisë.
Por në të kaluarën, instrumenti i ndihmës shtetërore me garanci sovrane për të mbrojtur biznesin nga efektet negative të pandemisë nuk rezultoi efikas.
Garancia e parë Sovrane, me vlerë 11 miliardë lekë, e miratuar në 2020 kishte si qëllim stimulimin e huadhënies për pagat e punonjësve të bizneseve që u prekën nga COVID-19.
Shteti merrte përsipër garantimin 100% të principalit të huave. Norma e interesit në fillim u vendos deri në 2,85%, por më pas u hoq dhe pagesa e interesave u mor përsipër nga shteti. Huaja përfshinte një periudhë grace (periudhë pa pagesë principali) deri në tre muaj.
Ndërsa Garancia e dytë Sovrane, me vlerë 15 miliardë lekë, e miratuar në maj të 2020, rezultoi shumë pak e suksesshme, pasi shteti hynte garant për 60% të principalit të huasë, ndërsa 40% u mbulua nga bankat.
Qëllimi i huadhënies ishte për investime, likuidet apo kapital qarkullues. Kredia me garancinë e dytë sovrane kishte normë interesi deri në 5%, e cila u vlerësua shumë e lartë nga sipërmarrjet.
Garancia e tretë Sovrane, me vlerë 3 miliardë lekë, në ndihmë të importuesve të mallrave ushqimore e miratuar vitin e kaluar, sipas të dhënave të MFE, rezulton se është shfrytëzuar vetëm 13% e fondit nga biznesi.
Strategjitë e qeverisë, në ndihmë të prodhimit vendas për kostot e rritura dhe fuqinë punëtore
Njëzëri Bashkimi i Prodhuesve Shqiptarë, Këshilli i Agrobiznesit dhe Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë në Tiranë kërkojnë fillimin e një dialogu mes biznesit dhe institucioneve shtetërore, me qëllim zbatimin e strategjive të reja dhe atyre që janë në fuqi për nxitjen e prodhimit vendas dhe mbështetjen për sektorët e goditur nga shtimi i kostove.
“Është i domosdoshëm një dialog dhe bashkëpunim midis subjekteve private prodhuese dhe organeve ligjvënëse dhe ligjzbatuese. Ky dialog duhet të jetë real dhe funksional dhe jo thjesht një dialog në distancë me disa procedura burokratike.
Këto procedura nuk sjellin asnjë lloj efekti dhe u ka ardhur koha të rishikohen dhe të bëhen sa më familjare për biznesin, ku të ndihet zëri i tij dhe të merren në konsideratë kërkesat e tij objektive.
Grupet e interesit që përfaqësojnë bizneset duhet të jenë vazhdimisht të përfshira në këshillat dhe komitetet konsultative për legjislacionin që prek ekonominë/tregun, në tryezat e vazhdueshme dhe periodike të organizuara nga ministritë e linjës”, pohon për “Monitor”, drejtori ekzekutiv i Bashkimit të Prodhuesve Shqiptarë, z. Aleko Polo.
Edhe kryetari i DHTI, z. Nikolin Jaka, thekson domosdoshmërinë e dialogut mes qeverisë dhe biznesit për zgjidhjen e situatës. “Në periudha të tilla krizash ekonomike, nuk janë të mjaftueshme vetëm paketat mbështetëse financiare për shtresat në nevojë.
Është e menjëhershme që për sipërmarrjet në sektorët e goditur nga kjo krizë, të kërkohet një paketë e strukturuar e mbështetjes financiare, për të përballuar rritjet e kostos së prodhimit dhe rritjes së produktivitetit”, thotë ai.
Në përgjigje të shqetësimeve të shoqatave të biznesit, Ministria e Financave dhe Ekonomisë tha për “Monitor” se është duke u zbatuar një strategji konkrete në ndihmë të prodhuesve, e cila përfshin nxitjen e eksporteve dhe tërheqjen e investimeve.
“Me Vendimin Nr. 466, datë 30.7.2021 është miratuar Strategjia e Zhvillimit të Biznesit dhe Investimeve, 2021–2027, dhe Plani i saj i Veprimit.
Në këtë Strategji janë parashikuar disa masa, të cilat prekin direkt ose indirekt prodhuesin vendas:
Programi për nxitjen e eksporteve dhe ndërkombëtarizimin 2022-2027;
Tërheqja e investimeve dhe ndërkombëtarizimi nëpërmjet rritjes së fluksit të investimeve nga 7.6 në 9% të PBB-së;
Zhvillimi i NVM-ve, Startup-eve dhe Inovacionit nëpërmjet së cilës parashikohet rritja e dendësisë së startup-eve, rritja e vlerësimit në Indeksin e Konkurrueshmërisë Globale, si dhe rritja e vlerësimit në Indeksin e Politikave për NVM-të;
Rritja e aksesit në financë për NMVM-të, duke parashikuar që çdo vit të ketë më shumë se 60 përfitues të Fondit të Zhvillimit;
Zhvillimi i kapitalit njerëzor, nëpërmjet të cilit parashikohet rritje e PBB-së për person të punësuar, rritje e përqindjes së punësimeve në profesione që kërkojnë njohuri të thelluara, si dhe të forcës së punës për gratë dhe rininë”.
Në lidhje me problematikën e mprehtë të mungesës së fuqisë punëtore që po penalizon shumë sektorë prodhues, MFE thotë se është miratuar dokumenti i strategjisë së punësimit dhe aftësive 2023-2030, në të cilin janë parashikuar dhe planifikuar ndërhyrjet dhe hapat që do të ndërmerren për t’u përgjigjur nevojave të biznesit për fuqi punëtore të kualifikuar dhe me kompetencat e nevojshme.
Në këtë strategji, ndër të tjera, sipas Financave janë parashikuar ndërhyrjet për vijimin e reformës në fushën e arsimit dhe formimit profesional.
“Po ashtu, në parashikimin e nevojave për aftësi, Agjencia Kombëtare e Punësimit dhe Aftësive (AKPA) realizon SNA – Studimin për aftësitë e kërkuara, i cili i shërben Agjencisë Kombëtare të Arsimit, Formimit Profesional dhe Kualifikimeve (AKAFPK) për hartimin e kurrikulave dhe programeve, sipas këtyre nevojave.
AKAFPK mbështetet në këtë drejtim nga Komitetet Sektoriale, në të cilat diskutohet mbi kurrikulat ekzistuese dhe përmirësimin e tyre sipas nevojave të tregut.
Aktualisht janë krijuar dy Komitete Sektoriale, ai në fushën e TIK dhe në fushën e Mikpritjes dhe Hotelerisë”, nënvizojnë Financat.
Shoqatat rekomandojnë se kualifikimi i forcës punëtore duhet të shoqërohet me mbështetje fondesh ndaj bizneseve. (Monitor)
Qendra Alert/Alert.al
LINI NJË KOMENT