Menu

EKSKLUZIVE/ Raporti i KLSH: 5240 litra vaj ulliri “i virgjër” jashtë standardit, DRAKU nuk e asgjëson, porosit të shitet si vaj sallate!

Vaji i ulliri është një nga produktet më të pabesueshme për konsumatorin shqiptar. Të shqetësuar nga mashtrimet, qytetarët arrijnë deri aty, sa shpesh shkojnë të marrin pjesë vetë në procesin e nxjerrjes së tij nëpër punishte, duke e blerë në moment.

Kontribut në krijimin e tregut të mbushur me produkte mashtruese të vajit të ullirit, jep edhe DRAKU me veprimet antiligjore. Një raport i KLSH* mbi auditimin e këtij institucioni zbulon se në tre vitet e fundit,  tolerohet shitja e vajit të ullirit me tregues jashtë standardit si pasojë e përzierjeve, ruajtjes së papërshtatshme dhe rafinimit jo të duhur. Qendra Alert dhe Alert.al disponojnë emrat e kompanive dhe të inspektorëve.

Vaj i ullirit “ekstrai virgjër” del nga analizat jashtë standardit

Konsumatori e paguan për vaj të virgjër ulliri, por ky prudukt, i gjetur tek një kompani që e ambalazhon dhe e tregton, del i pakonsumueshëm. I habitshëm është qëndrimi i inspektorëve të DRAKU me vendimet që do të marrin.

“Nga inspektimi më 23 gusht 2018, në subjekt u morën 3 mostra vaj ulliri extra i virgjër dhe vaj ulliri i virgjër, në paketime 0,5 litra dhe 1 litër. Në subjekt u bllokua sasia 171 litër vaji, e cila do të qëndrojë e bllokuar deri në daljen e përgjigjes së analizes. Subjekti duhet të tërheqë sasinë e shitur të vajit të ullirit të virgjër”, shkruhet në raportin e auditimit.

Referuar raport-provës së analizës laboratorike nr.4573/2018 datë 17 gusht 2018 për produktin vaj ulliri i virgjër, parametrat e të cilit kanë dalë jashte standardit, u ndoq gjurmueshmëria dhe rezultoi se subjekti, ku u mor mostra e vajit të virgjër, është furnizuar më datë 24 korrik 2018. Lënda e parë është blerë tek fermëri… në datën 04.07.2017 në sasine 4570 litra, e cila është përdorur për vaj sallate në sasinë 3176 litra dhe për vaj ulliri të virgjër “Perla” në porcione 0,5 dhe 1 litër në sasine 854 litra. Subjekti ka shitur nga ky produkt, por nuk bën dot identifikimin e produktit sipas numrit të lotit, pasi në etiketë është stampuar vetëm data e skadencës, pra gjurmueshmëria fuksionon pjesërisht.

Sipas dokumenteve, në subjekt u bllokua sasia prej 171 litra vaj ulliri extra i virgjër, nga të cilat 4 litra u morën mostër për analiza fiziko-kimike pranë DRAKU Tiranë. Kështu, ky produkt do të qëndrojë i bllokuar deri në daljen e pergjigjes së analizës.

Në praktikën e mësipërme të inspektimit, KLSH konstaton se: Në vendimin për marrjen e masës urgjente nuk pasqyrohet si masë administrative bllokimi i produktit. Vendimi i inspektimit është marrë në të njëjtën ditë që janë marrë dhe mostrat për analizën laboratorike, pra pa pritur përgjigjen e tyre.

Problem është edhe sasisa e papërcaktuar e vajit të ullirit në këtë kompani. Sasia e furnizuar nga subjekti nuk është pasqyruar plotësisht. “Nga praktika rezulton se subjekti është fumizuar 2 herë, pra në 2 data, 04.07.2017 dhe 09.01.2017 me produktin vaj ushqimor ulliri, në sasinë totale 5240 litra, pra subjekti ka patur 5240 litra dhe jo 4570 litra sipas pasqyrimit të grupit të inspektimit; Në procesverbalin e inspektimit nuk pasqyruhet se sa litra vaj janë gjendje nga këto dy fumizime dhe sa janë shitur prej tyre, por pasqyrohet vetem shitja e vajit të ullirit “X” në sasinë 854 litra, por jo edhe sasia e cila është përdorur për vaj sallate, pra këtë sasi subjekti e ka shitur apo e ka patur gjendje, për arsye se është një sasi e kunsiderueshme”, raportohet nga KLSH. Nga ana tjetër ekziston shqetësimi se kjo masë nuk ka garantuar plotësisht shitjen nga subjekti të kësaj sasie vaji.

Sipas raportit të KLSH, inspektorët nuk kane marrë mostër për analizë laboratorike edhe nga produkti tjetër, i tregtuar si vaj sallate, pasi ky është pjesë e sasisë së fumizuar (4570 litra, të cilën kompania e ka shitur si vaj sallate dhe si vaj ulliri të virgjër X). Kjo e fundit  doli me rezultate jashtë standardit, sipas analizes laboratorike të kryer në ISUV, me raport-provën nr.4573/2018. Pra, sasia e furnizuar me vaj është e njëjtë, pavarësisht se subjekti e ka përdorur në dy mënyra atë.

“Sa më sipër arrihet në konkluzionin se inspektorët nuk kanë  nuk kanë garantuar mbrojtjen e interesave të konsumatorit, për ushqim cilësor dhe të sigurt”, konkludon auditimi.

Ç’do të bëhet me vajin e ullirit jashtë standardit?

Pas daljes së analizave është kryer një inspektim i ri tek kjo kompani.

Inspektimi u krye me autorizimin nr.AKU-TR-2019-002974-1, datë 29.08.2018. Në procesverbal pasqyrohet se rezultati i analizave ka dalë jashte standardit dhe për këtë ndaj subjektit u vendos gjobë 200,000 lekë.

Në subjekt rezulton se është e bllokuar sasia 171 litra vaj ulliri, sipas bllokimit  të bërë në inspektimin e mëparshëm. Gjithashtu subjektit i lihet detyrë që të tërheqë të gjithë sasinë e vajit të shitur. Në lidhje me produktin e bllokuar dhe atë që do të kthehet nga tregu, subjekti duhet të njoftojë DRAKU Tiranë për parametrat fiziko­ kimike dhe organo shqisore referuar një analize të kryer në lidhje me karakteristikat e cilësisë dhe kriteret e natyrshmërisë.

Sipas detyrës së lënë nga DRAKU, ky produkt duhet të rietiketohet sipas kategorisë së vajit të ullirit referuar raport analizave përkatese.

Në praktikën e mësipërme konstatohet nga KLSH se: “Nuk është përcaktuar afati konkret për tërheqjen e vajit të ullirit nga tregu. Masa e lënë për kryerjen e analizës laboratorike është e pa mbështetur ligjërisht dhe në kundërshtim me rezultatet e raport-provave, pasi ky produkt është analizuar, dhe parametrat e tij fiziko-kimik doën jashtë nonnave, dhe nuk ka arsye të rianalizohet me qëllim që të tregtohet përsëri. Pra, kjo masë e lënë nga inspektorët është në kundërshtim të hapur me ligjin, pasi ky produkt rezultoi i pasigurt”.

Më tej nga KLSH argumentohet se “Masa e lënë për rietiketimin është e pambështetur ligjërisht, pra në asnjë përcaktim në Ligjin nr.87/2013 “për kategorizimin e prodhimit, emërtimin dhe tregtimin e vajit të ullirit dhe vajit të bërsisë së ullirit”, Ligjin e ushqimit si dhe ne VKM nr.1344, date 10.10.2008 32, nuk përcaktohet rietiketimi i ushqimit. Pra, nuk thuhet se në rastet kur etiketa përmban informacion të gabuar, ajo duhet të rietiketohet”.

Por ka edhe një arsye tjetër përse ky produkt nuk mund të rietiketohet.

“Për më tepër që në këtë rast nuk është vetëm problemi i etiketës, por edhe

parametrat fiziko-kimik të produktit të cilat kanë dalë jashte nonnave (koeficentët e përthithjes të cilët janë tregues të oksidimit të vajit dhe pastërtisë së tij si dhe të kushteve të ruajtjes së tij, ku në rast se këto dalin jashtë normave, tregon se vaji nuk është mbajtur siç duhet, pra në enë çeliku inoksi ose shishe qelqi të errët, dhe për më tepër kur oksidimi është në vlera më të larta se norma, rritet mundësia që të rritet numri i peroksideve, të cilat ndikojnë negativisht në vlerat ushqyese të vajit. Gjithashtu, vlera e Delta k, e cila ka dalë mbi normë, tregon praninë e dekolomesve në përmbajtjen e vajit, dhe në këtë rast nuk duhet të lihet për rietiketim, por asgjësimin e tij”.

Dhe më tej raporti vazhdon me konstatimin standard: “Inspektoret nuk kanë vepruar në përputhje me ligjin dhe nuk kanë garantuar mbrojtjen e interesave të konsumatorit, për ushqim cilësor dhe të sigurt”. Në fakt veprime të tilla të ndërgjegjshme ndaj shëndetit të konsumatorit duhen çuar për hetim si krim kundër personit.

Detyra e DRAKU-së: Të shitet për vaj sallate!

Këta inspektorë kanë zgjidhje origjinale në këtë situatë, kur kompania ka shitur “sapunin për djathë”.

Më 25 shtator 2018, inspektorët janë kthyer në kompaninë e ambalazhimit dhe tregtimit, ku  janë të bllokuara 171 litra vaj ulliri dhe 157 litra të tjera të kthyera nga tregu sipas detyrës së lënë.

Sipas vendimit, subjekti mund të fillojë të përpunojë vajin e bllokuar (vaj ekstra i virgjër dhe vaj i virgjër) me qëllim përpunimin e tij si vaj sallate! Gjithashtu subjekti duhet të analizojë vajin e sallatës në laborator dhe të pajiset me raport analizën përkatëse sipas treguesve të vajit të sallatës. Kompania mbasi  të marrë raport provën e testimit të kryejë etiketimin e produktit si vaj sallate.

Sigurisht që nuk gjen mbështjet në ligj as në logjikë lejimi i subjektit  që të vazhdojë t’i përpunojë dy vajrat e mësipërm dhe t’i tregtojë ato si vaj sallate. Kjo sjell keqinfonnim të konsumatorit si rrjedhojë e etiketimit të produktit si vaj sallate, ndërkohë që nuk mund të cilësohet si vaj sallate, pasi që të konsiderohet i tillë, duhet të ketë në përbërje të tij vaj luledielli në masën 85% dhe vaj ulliri në masën 15%, referuar standardit shtetëror, dhe jo vaj ekstra të virgjer dhe vaj të virgjër.

KLSH: Analizat e vajit të ullirit, rezultate të pabesueshme

Janë disa analiza të kryera çdo muaj, me mostra të marra tek një prodhues i vajit të ullirit, të cilat tregojnë se laboratori i DRAKU-së Tiranë nxjerr rezultate të pabesueshme.

Kështu, praktika e parë mban datën 26 shtator 2018. “Produktet: Vaj i përzier. Treguesit e analizuar: Aciditeti, lagështia, peroksidet. Tarifa e analizës për këtë tregues: 1,680 lekë gjithsej. Rezultati: Brenda normës”. Në këtë praktikë konstatohet nga KLSH se:  Fletë-shoqërimi i mostrës nuk është plotësuar në përputhje me ligjin. Konkretisht nuk është plotësuar, vendi i marrjes së mostrës,  paketimi, sasia dhe lloji i paketimit të kampionit, temperatura e transportit të mostrës, data e skadencës; Raport-prova nuk është sipas formatit të përcaktuar si dhe nuk janë plotësuar në përputhje me përcaktimet ligjore. Konkretisht nuk është plotësuar siç duhet vendi i kampionimit të mostrës (loti, prodhimi), origjina e mostrës, kushtet e ruajtjes; Standardi shtetëror i referuar për përcaktimin e normave (1414-87) i përket vajit të sallatës, ndërkohë në fletë-shoqërimin e produktit nuk përcaktohet si vaj sallate, por vaj i përzier, dhe nuk përcaktohet që ky vaj është i përbërë nga 85% vaj luledielli dhe 15% vaj ulliri, që të analizohet si vaj sallate, referuar faktit të cituar edhe më sipër.

Produktet e këtij subjekti dalin të gjitha brenda normës, por ka diçka që nuk shkon. I tillë është rasti i mostrës së analizuar më 17.12.2018 për produktet vaj ulliri extra i virgjer dhe vaji i bersise, për treguesit: Aciditeti, lageshtia, peroksidet.

Në praktikën e mësiperme, nga auditimi zbulohet se “Në fletë-shoqërimin e mostrës pasqyrohet si sasi e sjellë vetëm 0.5 litra kampion, ndërkohë sipas 2 raport­ provave rezulton se janë sjellë 1 litër. Pra nuk përputhen të dhënat e fletë-shoqërimit me raport­ provën. Këta shembuj tregojnë se në Laboratorin e DRAKU-së e vërteta e analizave të produkteve ushqimore (në këtë rast vaji u llirit) është peng i “gabimeve” subjektive. (vijon)

*KLSH ka kryer një  konktroll në Drejtorinë Rajonale të Autoritetit Kombëtar të Ushqimit Tiranë (DRAKU) për periudhën nga data 1 janar 2018 deri 30 dhjetor 2020. Nga kontrolli rezultojnë shkelje të rënda financiare, të Ligjit për ushqimin dhe vendimeve të qeverisë për kontrollin e cilësisë së produkteve ushqimore, duke mos mbrojtur interesin e konsumatorit.

Qendra Alert

alert.al/

Related Posts

LEAVE A COMMENT

Make sure you enter the(*) required information where indicated. HTML code is not allowed