Substancat polifluoroalkil, ose PFAS, janë një grup kimikatesh të bëra nga njeriu që përfshijnë acidin perfluorooctanoic (PFOA), sulfonat perfluorooctane (PFOS), acid perfluorononanoic (PFNA), acid sulfonik perfluorohexane (PFHxS) dhe shumë të tjerë. PFAS janë prodhuar dhe përdorur në një shumëllojshmëri të industrive në të gjithë botën që nga vitet ’40. Disa PFAS, të tilla si PFOA dhe PFOS, PFNA dhe PFHxS, nuk shkatërrohen në mjedis ose në trupin e njeriut dhe mund të grumbullohen me kalimin e kohës brenda tyre. Ekspozimi ndaj PFAS mund të çojë në efekte të dëmshme shëndetësore. Njerëzit mund të jenë të ekspozuar ndaj PFAS në mënyra të ndryshme, për shembull përmes ushqimit. Ushqimi mund të kontaminohet përmes tokës së ndotur dhe ujit të përdorur për rritjen e ushqimit, përmes përqendrimit të këtyre substancave te kafshët përmes ushqimit dhe ujit, përmes paketimit të ushqimit që përmban PFAS, ose pajisjeve që përmbajnë PFAS gjatë përpunimit të ushqimit.
Prof. Dr. Tanja Schwerdtle është kryetare e grupit të punës që ndihmoi Panelin e EFSA-së për Ndotësit në Zinxhirin e Ushqimit (CONTAM), për të hartuar mendimin e tij për PFAS, aktualisht nën konsultimin publik deri më 20 Prill 2020.
A mund të përshkruani shkurtimisht punën që keni bërë? Cilat janë pikat kryesore?
Ne kemi propozuar një grup të pranueshëm të përjavshëm (TWI) për katër PFAS kryesore që grumbullohen në trup, identifikuam grupet më të ekspozuara të popullsisë dhe identifikuam efektin kritik që lidhet me ekspozimin ndaj PFAS në kafshë dhe njerëz. Ne gjithashtu, identifikuam ushqimet që kontribuojnë më shumë në ekspozimin ndaj këtyre katër PFAS, ujë të pijshëm, peshk, fruta, vezë dhe produktet e tyre të prejardhura.
Pse ekspertët vendosën një grup TWI më shumë se TWI individuale?
Sipas mendimit tonë të mëparshëm, në 2018, vendosëm dy TWI, një për PFOS dhe një për PFOA. Në këtë draft të ri të opinionit, ne kemi rivlerësuar këto dy TWI-të, duke marrë parasysh njohuri të reja shkencore që u bënë të disponueshme ndërkohë, përfshirë edhe për PFAS, përveç atyre të vlerësuara në vitin 2018. Për ta bërë këtë, ne konsideruam udhëzimin e EFSA ‘MixTox’, i cili u botua vitin e kaluar dhe që na pajisën me metodologji dhe mjete për të vlerësuar ekspozimin e kombinuar ndaj kimikateve të shumta. Si rezultat, vendosëm një TËI të vetëm të një grupi prej 8 ng / kg peshë trupore në javë, për PFOA, PFNA, PFHxS dhe PFOS, bazuar në efektet e vërejtura te njerëzit.
Pse ekspertët kanë ndryshuar efektin kritik, nga ndikimi në kolesterol deri në uljen e reagimit të sistemit imunitar ndaj vaksinimit?
Sipas mendimit tim, për vitin 2018 EFSA e konsideroi rritjen e kolesterolit si efektin kritik për të rriturit për shkak të lidhjes së tij me sëmundjet kardiovaskulare, një çështje e zakonshme e shëndetit publik.
Ndërkohë, të dhënat e reja në lidhje me efektet e PFAS tek kafshët dhe njerëzit janë bërë të disponueshme dhe janë publikuar studime të reja shkencore, të cilat vënë në dyshim lidhjen direkte midis ekspozimit ndaj PFAS dhe rritjes së niveleve të kolesterolit. Ky nuk është rasti për efektet në uljen e reagimit të sistemit imunitar ndaj vaksinimit, i cili gjithashtu u identifikua si një efekt i rëndësishëm në vlerësimin e mëparshëm. TWI i ri i propozuar është gjithashtu mbrojtës ndaj efekteve të tjera të mundshme shëndetësore, siç është rritja e kolesterolit në gjak.
Kush janë grupet më të ekspozuara? A është edhe kjo TWI mbrojtëse për bebet?
Foshnjat, fëmijët e vegjël dhe fëmijët e tjerë janë më të ekspozuarit sipas vlerësimit të ekspozimit të EFSA-së. Shtatzënia dhe ushqyerja me gji janë kontribuesit kryesorë të ekspozimit për foshnjat. TWI e re ishte vendosur në atë mënyrë që të mbrojë foshnjat nga ekspozimi i lartë.
Cilat janë boshllëqet aktuale të njohurive dhe në cilat aspekte po shpresoni të merrni më shumë ‘feedback’ gjatë konsultimit publik?
Ne jemi të interesuar të marrim dhe të mirëpresim reagimet, për të gjitha aspektet e mendimit tonë. Në veçanti, do të ishte e dobishme të merren për një gamë të gjerë të grupeve ushqimore më shumë të dhëna për shfaqjet e marra me metoda më të ndjeshme analitike, duke lejuar zbulimin e PFAS në nivele të ulëta. Ne gjithashtu do të mirëpresim më shumë informacion mbi potencialet relative të 4 PFAS që kemi vlerësuar, por edhe të tjera që janë zbuluar në ushqim.
Si mund të kontribuojnë grupe të ndryshme në mendimin përfundimtar?
Drafti i mendimit shkencor është i hapur për konsultim publik deri më 20 prill 2020 dhe kjo është një mundësi e mirë për të dërguar reagime dhe komente. Për më tepër, më 12 mars EFSA do të organizojë një takim teknik në Bruksel, i cili është i hapur për të gjithë. Në atë takim EFSA do të shpjegojë qasjen që kemi ndjekur për të hartuar mendimin dhe ne do t’i përgjigjemi pyetjeve të pjesëmarrësve. Ju mirëpresim të thoni fjalën tuaj!
*Titulli është redaksional
Burimi: Efsa.eu
Qendra ALERT / Alert.al
LINI NJË KOMENT