Food Alert

Nga Edlira SULEJMANI*

Trendi më popullor gjatë viteve të fundit për konsumatorët në mbarë botën është ai i marrjes së suplementeve, medikamenteve, çajrave etj, për të rënë nga pesha në një kohë shumë të shkurtër. Por, janë disa medikamente kohët e fundit që në fakt me marketingun e tyre po bëjnë “namin” dhe pavarësisht se kanë efekte anësore, konsumatorët kanë filluar t’i injorojnë. Ozempic, Saxenda, Wegovy janë medikamentet që sot po përdoren nga njerëz të njohur publik në mbarë botën për rënien nga pesha e që reklamohen si ilaçi magjik që do të hiqni kilogramët e tëpërta. Nga Elon Musk, Robbie Williams e Kim Kardashian e kanë pranuar se i kanë përdorur. Por, studimet më të fundit në fakt të botuara në revista prestigjioze po flasin gjithnjë e më shumë për efekte anësore në shëndet.

Sa po i përdorin shqiptarët këto medikamente?
Në fakt, farmacistët nën zë thonë se ka shumë individë që pyesin a gjenden, si mund t’i disponojnë medikamentet që premtojnë rënie në peshë të menjëhershme, madje edhe pse mund të jenë në kosto të konsiderueshme.
Në Shqipëri Ozempic, sipas Agjencisë së Kontrrollit të Barnave, është i regjistruar, por sipas këtij institucioni nuk është importuar në vendin tonë, çka do të thotë se nuk mund të jetë i pranishëm nga momenti në moment dhe rreziku mund të jetë shumë pranë nëse marketingu ka arritur të bëj lavazhin e duhur pa shpjeguar efektet anësore apo kush duhet ta përdorë.

Por kjo se përjashton faktin se mund të gjendet në tregun e zi ashtu si një pjesë e medikamenteve që shpesh herë janë kapur edhe kontrabandë. Ndërkohë që online në rrjetet sociale ka edhe njoftime të tipit, blini stilolaps Ozempic.
Përtej kufijve, Ozempic-un mund ta porosisësh edhe online. Në Amazon krahas stilolapsave Ozempic, me recetë nga mjeku të ofrohen edhe guidat se si mund t’i përdorni, të cilat kushtojnë vetëm 7 dollarë. Marketingu që i bëhet këtij medikamenti po bëhet gjithnjë e më i fuqishëm, ndërkohë që njerëzit gjithnjë e më shumë po e kërkojnë dhe nëse navigon në rrjet do të shohësh që ai gjendet në sasi shumë të pakta.

Por çfarë thonë mjekët për këto medikamente? A duhet të përdoren nga njerëzit e shëndetshëm? Pse po bëhen kaq popullore?

Mjekja Aurora Dollenberg, Kryetare e Federatës së Mjekëve Shqiptarë në Evropë tërheq vëmendjen e konsumatorëve për përdorimin e Ozempic. “Medikamemte si Ozempic apo alternativa të tjera që janë të licensuara për sëmundje të ndryshme po bëhen gjithnjë e më të përdorura për rënien në peshë. Janë bërë shumë popullore sepse kanë një efikasitet shumë të shpejtë në kohë. Për katër javë pacienti humbet gati 20% të peshës trupore që kishte. Ozempic është e lincesuar ng EMA dhe FDA dhe është një medikament që jepet me recetë për pacientët që kanë diabet. Pra, duhet diagnoza dhe receta dhe në Evropë është e ndaluar që ta marrin pacientët e shëndoshë. Ka shitje ilegale të Ozempic, ashtu siç ndodh dhe me shumë medikamente të tjera, por ajo që është më shqetësuese edhe nëse shitet në tregun e zi, blerësit zakonisht mashtrohen me gjilpëra që janë false. Janë bërë analiza këtu në Gjermani dhe kanë rezultuar se në vend të Ozempic njerëzit kanë paguar për gjilpëra të mbushura thjesht me NaCl, ujë me kripë”, shprehet mjekja, duke shtuar se, “trendi viral po shkakton një mungesë të theksuar të Ozempic në farmaci për pacientët që vuajnë nga diabeti i tipit 2”.
“Ka shumë efekte anësore të rrezikshme tek personat e shëndetshëm që nuk janë me diabet. Efekti më i madh anësor është fatal për jetën dhe lidhet me hypogliceminë, ulja e nivelit të sheqerit në gjak nën normat e lejuara. Nëse kjo i ndodh pacientit, ai mund të humbasë vetëdijen dhe të kalojë në një shok hyglicemik (gjendje kome). Nëse gjendja zgjat për 30 minuta dhe nuk i jepet ndihmë atëherë kjo mund të jetë fatale për pacientit, sepse truri nuk furnizohet normalisht me sheqer”, thekson mjekja Dollenberg.
Saxenda, Wegovy, Zepbound më i fundit i miratuar nga FDA ditët e para të nëntorit janë të tjera medikamente ashtu si Ozempic, shumë popullore që po përdoren për uljen e peshës trupore. E keqja më e madhe, thotë mjekja Aurora Dollenberg është se, ka bluza të bardha që korruptohen dhe ju përshkruajnë pacientëve të shendëtshëm në recetë Ozempic. Kjo ka ndodhur në Gjermani disa herë dhe mjekët tashmë janë mbrapa hekurave ndërkohë që hetimet vazhdojnë. Por, pavarësisht këtyre marketingu vazhdon të kryhet pa vënë në pah efektet negative, duke vënë në rrezik ata që i konsumojnë. Reklamimi pa një filtër në rrjetet sociale po shtyn gjithnjë e më shumë breza të ndryshëm të bëhen pjesë e trendeve që nisin nga njerëzit e famshëm pa ditur se deri ku do të mbërrijnë. Jo më larg se në fillim të këtij nëntori, një nënë në Australi humbi jeten nga përdorimi i medikamenteve për uljen e peshës përfshirë edhe Ozempic, madje edhe me përshrkimin e mjekëve sipas familjarëve. Arsyeja e përdorimit të këtyre medikamenteve nga kjo nënë që nuk jeton më: “Të dobësohej për fustanin që do të vishte në dasmën e së bijës”.
Sot disa prej këtyre medikamenteve po testohen edhe tek fëmijët që janë mbipeshë.

Ndërkohë që testimet po përfshijnë çdo gupmoshë, firmat farmaceutike kanë nisur nga puna që të prodhojnë sa më shumë medikamente që ndihmojnë në uljen në peshë, por shumë pak reklamohet dhe flitet për efektet anësore. A ka mbërritur në Shqipëri? Një gjë është e sigurt njerëzit janë të interesuar dhe kuriozë për të mësuar sa më shumë për medikamentet që bëjnë mrekulli, dhe shpesh neglizhojnë informacionin që duhet të marrin për efektet anësore madje dhe fatale për jetën.

*Autorja e shkrimit është gazetare me eksperiencë mbi 20-vjeçare në çeshtje sociale, shendetëse dhe arsimi. Pre disa vitesh punon në Top Channel.

** Ky publikim është prodhuar në kuadër të projektit “ALERT pë mbrojtjen e konsumatorit”, me mbështetjen e Programit #SustainMedia, i bashkëfinancuar nga Bashkimi Evropian dhe Qeveria Gjermane. Përmbajtja e tij është përgjegjësi e vetme e Qendrës ALERT dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e BE-së ose të qeverisë gjermane.

Sistemi i Njoftimit të Shpejtë për Produktet Ushqimore i Bashkimit Evropian, njofoi se në Kroaci janë zbuluar domate nga Shqipëria me përmbajtje të pesticideve. Apo konkretisht, të isekticidit Fenamiphos.
Njoftimi në faqen ë RASFF është publikuar me datën 17 nëntor dhe vendi njoftues është Kroacia. Autoritetet e kësaj të fundit i kanë konstatuar domatet shqiptare me mbetje nga Fenamiphos, pas analizave të kontrolleve zyrtare në markete. Dhe nga analizat ka rezultuar se, normat e gjetura në mostrat e analizuara janë 0,012; 0,072; 0,027 mg/kg – ppm, ndërkohë që nuk ka limite, por nuk duhet të ketë fare prezencë. Autoritetet kroate e kanë konsideruar rrezikun si mjaft serioz.
Fenamiphos është një përbërës sintetik ester fosforamidat dhe frenues organofosfat acetilkolinesterazë dhe neurotoksik që përdoret si pesticid. Karakterizohet si një lëndë e ngurtë dylli pa ngjyrë ose kafe shumë toksike dhe ekspozimi ndodh me thithje, gëlltitje ose kontakt. Fenamiphos përdoret në një larmi bimësh, duke përfshirë duhanin, kakaon, bananet, ananasin, agrumet, hardhitë e fruta të tjera, si dhe në disa perime e drithëra. Përbërja absorbohet nga rrënjët dhe më pas transportohet në të gjithë bimën.

Megjithëse janë vënë në dijeni zyrtarisht për rastin nëpërmjet RASFF, nuk ka asnjë informacion nga autoritetet shqiptare për masat e ndërmarra ndaj eksportuesit. Patjetër që aty nuk mund të gjenden më pjesë të eksporteve të dërguara në Kroaci apo gjetkë, por nuk ka asnjë onformacion për perimet e frutat që analizohen nga autoritetet tona dhe rezultatet e tyre.
Qendra ALERT

Përdorimi i vajit të palmës në produktet me origjinë shtazore është thuajse masiv. Por, në shumë raste, ai fshihet dhe nuk deklarohet në etiketë. Në këto raste është shkelje ligji, por në rastet kur u frohet fëmijëve në produktet e tyre, pa e ditur prindrit se çfarë po iu blejnë, është kriminale.
I tillë është dhe rasti i fundit, të cilin AKU e fshehu si rast, pra emrin e subjektit dhe të dhënat tjera të produktit të zbuluar me vaj palme, të padeklaruar në etiketë.
“AKU bllokon 112 kg “djathë bebe të shkrirë” për mosdeklarim të të gjithë përbërësve ushqimorë në etiketë. Në kuadër të Programit të Punës mbi nisjen e hetimeve në stabilimentet prodhuese, përpunuese dhe ambalazhuese të qumështit dhe nënprodukteve të tij, janë kryer marrje mostre dhe kontrolle zyrtare, në këto subjekte. Nga analizimi i produktit “djathë bebe i shkrirë” i mostruar në stabilimentin e përpunimit “E”, ka rezultuar me përmbajtje të yndyrnave bimore” njofton AKU.
Por, Qendra ALERT ka mundur të mësojë emrin e kompanisë, analizat që i janë bërë kampionëve dhe rezultatet.
bëhet fjalë për Djath Bebe EKA, prodhim i kompanisë EKA – 2001, me Nipt K213070011 dhe adresë Rruga e Kavajës, 600 metër nga Lapidari i Pezës.
Inspektorët e AKU kanë marrë mostra për t’i analizuar për përbërësit, si dhe ngarkesat mikrobiologjike. Këto të fundit janë analizuar në laboratorin e Institutit të Sigurisë Ushqimore dhe Veterinarisë Tiranë dhe kanë rezultuar konform. Ndërsa për përbërësit e produktit, mostrat janë dërguar në laboratorin e Mjekësisë Veterinare në Shkup (Maqedonia e Veriut). Ky laborator ka ncjerrë si rezultat se, në djathin e shkrisë (djath bebe) EKA, ka prani të vajit të palmës, i padeklaruar në etiketë.
Certifikata e analizës mban numrin Nr. 2023/9/65, datë përfundimi testimi 13.09.2023 për numrin e kërkesës 7884, si dhe njoftimit te subjektit Eka -2001. Ky dokument është protokolluar në AKU e Tiranës me nr. 10419, datë 03.11.2023.
Djathi që ka rezultuar me prani të vajit të palmës me emërtimin “Djath i shkrirë Eka Bebe” mban datën e prodhimit 22.08.2023 dhe afat përdorimi deri më 22.02.2024.
Megjithëse thuhet se subjekti ka bërë njoftimin për tërheqjen nga tregu të kësaj sasie, dhe sipas raportit të AKU u tërhoqën nga tregu 103 copë x 140 gramë dhe u bllokuan në ambientet e subjektit.
Megjithatë, AKU është ndalur në analizimin e një loti me datë prodhimi e afat përdorimi të lartpërmendur, por askush nuk garanton që sasitë e mëparshme të hedhura në treg dhe që lehtësisht mund të gjenden sot në markete, janë tërhequr plotësisht.
AKU është mjaftuar vetëm me një gjobë ndaj subjektit në vlerën e 100 mije lekëve, produkti nuk është asgjësuar, por vetëm do të rietiketohet nga subjekti e do të rihidhet në treg, ndoshta edhe me data tjera prodhimi e skadence…
MOskomunikimi i riskut për konsumatorët, edhe pse është detyrë ligjore e AKU dhe e vetë subjektit, të dyja vazhdojnë të shkelin ligjin. Njoftimi në rrjete sociale pa asnjë të dhënë specifike është i padenjë për një institucion të rëndësisë së veçantë, i cili, kur nuk ka asnjë fuqi dhe Operatorët e Biznesit i bëjnë sfidë, si rasti në fjalë, të paten rrjetet e krijuara nga Mark Zuckerberg mund t’i përdori falas për të mirën e konsumatorit.
Qendra ALERT

Ministria e Shëndetësisë së Italisë ka publikuar një tjetër paralajmërim sigurie për praninë e një substance të ndaluar në dy suplemente ushqimore. Alarmi ka të bëjë me dy produkte teorikisht të bazuara në barishte dhe mjaltë, të prodhuara në Turqi, Epimedyumlu Macun Bitkisel Karisimli nën markën Themra dhe Wonderful Honey, në të cilat u zbulua prania e Sildenafilit, përbërësit aktiv të ilaçit të famshëm për mosfunksionimin erektil, Viagra. Të dy produktet shpërndahen në pako me shumë doza me 12 qese secila (144 gramë gjithsej) dhe nuk njoftohen në Itali, prandaj nuk mund të tregtohen përmes kanaleve zyrtare të shitjes. Megjithatë, dy suplementet mund të blihen online, siç mundi të verifikonte ministria.

Suplementet në fjalë u raportuan në sistemin e alarmit të shpejtë Rasff u raportua nga grupi Guardia di Finanza i Triestes dhe nga Seksioni Kundër Mashtrimit dhe Kontrollit Doganor, pas sekuestrimit të 10,848 qeskave në të cilat u zbulua prania e sildenafilit (kampionimi është kryer më 16.08.2023). Njoftimi Rasff 2023.6507 u krye më 26.09.2023 (40 ditë pas marrjes së mostrës) nga Posta e Kontrollit Kufitar (Pcf) e Triestes dhe iu transmetua Komisionit Evropian. Ministria e Shëndetësisë e publikoi alarmin vetëm dy javë më vonë, më 10.09.2023.

Në të kaluarën, dy suplementet janë raportuar nga vende të ndryshme evropiane, si dhe nga Administrata e Ushqimit dhe Barnave të SHBA-së (në 2021 dhe 2022). Sildenafil duhet të merret vetëm nën mbikëqyrje të ngushtë mjekësore, pasi përbërësi aktiv mund të ndërhyjë me nitratet e pranishme në barna të tjera (siç është nitroglicerina) që përdoren për trajtimin e diabetit, hiperkolesterolemisë dhe sëmundjeve kardiovaskulare dhe të ulë presionin e gjakut në nivele të rrezikshme. Prandaj Ministria e Shëndetësisë rekomandon mos konsumimin e këtyre produkteve.

Kujdes!!!

Produktet në fjalë gjenden lehtësisht dhe në Shqipëri, Kosovë e Maqedoninë e Veriut. Dhjetra faqe online në rrjetet sociale i reklamojnë ato si produkte magjike e madje edhe bio. Siç i shikoni edhe në fotot e mëposhtme, janë një numër shumë i madh faqen në facebook që i reklamojnë. Ndaj kujdes!!!

Burimi: https://ilfattoalimentare.it