Ekonomi

Në vitin 2021 standardet e jetesës në Kukës janë sa 19% e mesatares së BE-së, duke krahasuar PBB për frymë sipas barazisë të fuqisë blerëse. Në të njëjtin vit mundësitë ekonomike të qytetarëve më të varfër të vendit nuk janë as sa gjysma e kryeqytetasve.

Në krahun tjetër Tirana, i cili ka nivelin më të lartë ekonomik në vend i kishte standardin e jetesës sa 42.6 % e BE-së. PBB-ja për frymë e qytetarëve që jetojnë në kryeqytet në vitin 2021 ishte sa 42 për qind e mesatares që konsumoi një qytetar i Bashkimit Europian.

Në qarqet e tjera diferenca është më e thellë. Psh Korça edhe pse me një ekonomi në rritje i kishte PBB-në për frymë sipas paritetit të fuqisë blerëse vetëm sa 23.2 % të BE-së, duke u renditur njësoj me Dibrën për këtë tregues.

Gjithashtu Lezha, Shkodra e kishin standardin e jetesës sa 22 % e BE-së.

PBB-ja për frymë në Shqipëri ishte në vitin 2021 sa 31.7% e mesatares së BE-së. Në të njëjtin vit 9 qarqe (Kukësi, Lezha, Shkodra, Elbasani, Dibra, Korça, Berati , Durrësi) kishin PBB-në për frymë poshtë mesatares kombëtare të krahasueshme me BE.

Në krahun tjetër vetëm Tirana, Fieri dhe Gjirokastra e kishin PBB-në për frymë në krahasim me BE-në më të lartë se mesatarja kombëtare (shiko grafikun e mëposhtëm).

Shqipëria vijoi të jetë e fundit në Europë për të ardhurat për frymë dhe me fuqinë më të ulët blerëse.  Pabarazia ekonomike vit pas viti po thellohet ndërmjet Tiranës dhe qarqeve të tjera, për shkak se ekonomia e kryeqytetit po rritet me ritme më të larta se ekonomia e qarkut më të varfër në vend Kukësit.

Për rrjedhojë ritmet e konvergjencës në vend që të ngushtohen po thellohen me tej, sipas të dhënave zyrtare nga INSTAT për PBB-në e Rajoneve më 2021 që u botua këto ditë. Niveli më i lartë i PBB-së për frymë sipas rajoneve statistikore në nivel qarku, në vitin 2021, ishte në Tiranë, me 886 mijë Lekë dhe shënoi një rritje në terma nominale prej 13,83%, krahasuar me vitin 2020.

PBB për frymë e këtij qarku ishte sa 134% mbi mesataren e vendit.

Në krahun tjetër në qarkun më të varfër të vendit, Kukësi e kishte PBB-në për frymë 395 mijë Lekë, duke shënuar një rritje në terma nominale me 8,74%, krahasuar me vitin 2020. PBB për frymë e këtij qarku ishte sa 59 për qind e mesatares kombëtar. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Viti 2023 do të jetë viti më i dobët në aspektin e rritjes ekonomike gjatë periudhës 2021 – 2025, sipas të gjitha parashikimeve të institucioneve të specializuara.

Së fundmi, Komisioni Europian në parashikimet e reja të pranverës, pret që ekonomia e Shqipërisë të rritet me 2.9% këtë vit, duke rishikuar me rritje projeksionin e vjeshtës, kur ishte parashikuar zgjerim me 2.6%, por eksportet do të mbetën në vendnumëro.

Ngadalësimi nga një rritje prej 4.8% në 2022 po vjen si rrjedhojë e rënies së kredisë për sektorin privat nga rritja e vazhdueshme e normave të interesit, cilësohet në analizën e KE-së. Komisioni rishikoi me rritje në 3.8% edhe projeksionin për 2024, nga 3.4% që ishte në vjeshtë 2022.

Ekonomia shqiptare u rrit me 4.8% vitin e kaluar e nxitur nga konsumi dhe investimet private. Konsumi u nxit nga rritja e punësimit, pagave dhe transfertave sociale. Investimet private, duke përfshirë flukset e larta të investimeve të huaja direkte ndikuan pozitivisht rritjen.

Zhvillimet pozitive në sektorin e turizmit nxitën eksportet e shërbimeve dhe nga ana tjetër rritja e çmimeve ndikoi në rritjen e fitimeve për eksportuesit analizoi Komisioni Europian.

Besimi i biznesit u përmirësua vazhdimisht që nga nëntori 2022 në të gjithë sektorët, por kredia nisi rënien në fund të vitit 2022 dhe rritja e normave të interesit parashikohet të frenojë investimet këtë vit.

Megjithë presionet rritëse, konsumi pritet të rritet me 3% dhe do të mbështetet nga rritja e punësimit dhe pagave analizoi KE.

Ngadalësimi i kërkesës së brendshme parashikohet të zbusë rritjen e importeve, ndërkohë që kërkesa e jashtme pritet të ushtrojë presione frenuese mbi eksportet e mallrave.

Megjithatë, eksportet e shërbimeve pritet të mbeten relativisht të pandikuara nga ngadalësimi i ecurisë ekonomike të partnerëve tregtarë, pasi Shqipëria mbetet relativisht një vend destinacion turistik i lirë dhe tërheqës.

Rritja e PBB-së parashikohet në 2.9% në 2023, por eksportet neto parashikohet të qëndrojnë në vendnumëro, vë në dukje Komisioni Europian.

Në vitin 2024, rritja parashikohet të rikthehet në ritmet 3.8%.

Punësimi do të nxitet nga aktivizimi në forcën e punës i popullsisë jo aktive dhe shkalla e papunësisë do të ulet në 10.3%.

KE vë në dukje se ky parashikim rrezikon të materializohet nga zhvillimet në prodhimin e energjisë. Sektori në Shqipëri varët tërësisht nga burimet hidro dhe nga reshjet. Pritshmëritë rrezikohen gjithashtu edhe nga mungesa e krahut të punës dhe emigracioni i lartë.

Inflacioni parashikohet të ulet në 4.6% në 2023. Banka e Shqipërisë çoi normën bazë të interesit në 3% për të përballuar presionet inflacioniste dhe është vendosur të vijojë normalizimin e qëndrimit të politikës monetare.

Ndërsa çmimet e importit janë në rënie dhe presionet e çmimeve nga tregu i brendshëm po pakësohen, inflacioni parashikohet t’i afrohet objektivit prej 3% në vitin 2024. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Numri i përfituesve në skemën publike të pensioneve u zgjerua më tej gjatë vitit 2022, duke arritur në një total prej 686,923 persona ose mbi 13 mijë më shumë se në vitin 2021.

Të dhënat zyrtare nga Instituti i Sigurimeve Shoqërore po tregojnë se numri i pensionistëve po shënon rritje më të shpejtë se numri i kontribuuesve. Pensionistët u shtuan me 13 mijë, ndërsa kontribuuesit 10 mijë. Në vitin 2022 për çdo përfitues kishte vetëm 1.1 kontribuues nga 1.2 që ishte ky raport në vitin 2018.

Në vitet e mëtejshme raporti kontribuues /përfitues do të përkeqësohet edhe me tej për shkak të zhvillimeve të pafavorshme demografike. Projeksionet tregojnë se deri në vitin 2030 popullsia në moshe pune do të tkurret në mënyrë sistematike dhe nga ana tjetër numri i pensionistëve do të rritet me shpejtësi duke vënë në rrezik qëndrueshmërinë e skemës së pensioneve.

Në vitin 2010, statistikat zyrtare të ISSH-së raportonin 543,053 pensionistë, ndërsa në fund të vitit 2022, u raportuan 686,923 të tillë. Sipas të dhënave që i përkasin harkut kohor 2010-2022, ritmet e rritjes së numrit të pensionistëve u zgjeruan pas 2012-s.

Më 2010 dhe 2011, numri i tyre është rritur me rreth 5 mijë pensionistë në secilin vit, por pas vitit 2013, në skemë shtohen mesatarisht 15 mijë çdo vit. Ritmet janë ulur pak vitet e fundit, për shkak të reformës së re në pensioneve që zgjati moshën e daljes në pension me 6 muaj në vit për gratë dhe efekteve që krijoi pandemia ku shumica e vdekjeve shtesë ishin në moshë pensioni.

Megjithë këto zhvillime në vitin 2022 skema e sigurimeve shoqërore shfaqi qëndrueshmëri prej arkëtimeve më të larta nga kontributet. ISSH raportoi të ardhura 133,3 miliardë lekë nga kontribute me një rritje vjetore 18%. Si rrjedhojë subvensionet nga buxheti i shtetit për skemën e sigurimeve ishin 22,9 miliardë lekë me rënie 18 për qind nga viti 2021, ku buxheti e mbështeti nga të ardhurat e tjera skemën publike të pensioneve me rreth 28 miliardë lekë.

Këto zhvillime nuk zbehin qëndrueshmërinë e skemës në periudhën në vijim ku gjithnjë e më shumë pensionsitë do të përfshihen në skemë dhe presionet për rritjen e masës së pensioneve janë rritur nga çmimet e larta. Të ardhurat e pensionistëve po gërryhen nga inflacioni, teksa qeveria dha paketa ndihme shtesë këtë vit për këtë kategori.

Shqipëria nuk e ka të zhvilluar infrastrukturën për të siguruar jetë të mirë për pensionistët. Mungojnë shtëpitë e kujdesit social, azilet etj. Sistemi shëndetësor ka kapacitete të kufizuara për të përballuar nevojat në rritje nga pensionistet për shërbime. Lista e barnave që rimbursohen është e kufizuar dhe moshat e vjetra përballen me shpenzime të larta për shëndetin nga xhepi. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Domatet janë një nga kulturat më të kultivuara dhe të konsumuara në botë. Ato njihen për vlerat e larta ushqyese dhe aftësinë për t’u përdorur në shumë mënyra në kuzhinë. Domatet rriten më mirë në mot të ngrohtë dhe kanë nevojë për tokë që drenazhohet mirë, shumë diell dhe vaditje të rregullt. Ato mund të rriten në shumë vende, nga kopshtet e vogla të shtëpive deri te fermat e mëdha që përdoren për biznes. Domatet mund të shiten të freskëta ose të shndërrohet në salca, ketchup dhe domate të konservuara.

Fakte rreth prodhimit të domates

Domatja është një ushqim jashtëzakonisht i zakonshëm që rritet në të gjithë botën.

Organizata e Ushqimit dhe Bujqësisë (FAO) raporton se në vitin 2021, më shumë se 189 milion ton domate u rritën në mbarë botën.

Domatet erdhën nga Andet, ku u rritën të egra në Peru, Bolivi, Kili dhe Ekuador, tashmë shtete. Njerëzit e parë që rritën frutin ishin Incas dhe Aztecs. Ata e bënë këtë që në vitin 700 pas Krishtit.

Fjala domate vjen nga një fjalë aztec e quajtur “tomatl”.

Domatet e para të rritura ishin të vogla dhe të verdha, të quajtura “mollë të arta”.

Domatet erdhën në Europë për herë të parë në vitet 1600.

Libri i Rekordeve Guinness raporton se domatja më e madhe në Oklahoma u rrit në vitin 1986 dhe peshonte 3.5 kg (7.7 lbs).

Kina është burimi më i madh i domateve në botë. Në vitin 2021, rreth 36% e domateve në botë do të vijnë nga Kina.

Italia është e njohur për ushqimin e saj me bazë domate dhe është një nga vendet kryesore që prodhon mallra domate të përpunuara si domate të konservuara dhe paste domate.

Egjipti rrit më shumë domate në Afrikë, me Nigerinë dhe Algjerinë që vijnë në vendin e dytë dhe të tretë.

Italia rrit domatet më të freskëta në Europë, dhe Spanja vjen e dyta.

Brazili dhe Meksika kultivojnë më shumë domate në Amerikën e Jugut, dhe Brazili është shitësi më i madh i domateve të freskëta në Shtetet e Bashkuara.

Kina, India dhe vende të tjera aziatike prodhojnë në mënyrë të konsiderueshme pure domate dhe produkte të tjera me bazë domate.

Kërkesa globale për domate organike po rritet dhe Spanja, Italia dhe Shtetet e Bashkuara janë ndër prodhuesit kryesorë të domateve organike.

Kalifornia është prodhuesi kryesor i domateve në Shtetet e Bashkuara, e ndjekur nga Florida dhe Ohio.

Domatet janë pjesë e familjes Solanaceae, duke përfshirë patatet, patëllxhanët dhe specat.

Domatet janë një kulturë popullore për kopshtarët e shtëpive, sepse ato janë të thjeshta për t’u kultivuar dhe japin një korrje të madhe në një zonë të vogël.

Llojet e domateve:

Klasike: Perime të shkëlqyera për të gjitha përdorimet, të shkëlqyera për sallata, skarë, pjekje dhe skuqje.

Qershi: një frut i vogël dhe i ëmbël. Shkon mirë në një sallatë dhe është zgjedhja e fëmijëve. Ka të kuqe, të artë, portokalli dhe të verdhë.

Koktej: disi më i madh se qershia, por po aq i ëmbël. E shijshme, e papërpunuar dhe e përgatitur.

Kumbullat dhe kumbullat bebe kanë një formë ovale që bie në sy. Për shkak se kanë një strukturë mishtore, ato janë perfekte për skarë dhe një zgjedhje natyrale për recetat e makaronave dhe picat.

Ato zemër kau të mëdha dhe me lëng. I përshtatshëm për mbushje dhe gatim të plotë.

Në listën e mëposhtme nga FAO, deri ne pozicionin e 74, Shqipëria renditet e 54 me një prodhim total prej 314,470 ton domate. (Scan)

Renditja                 Shteti                         Prodhimit total (në ton)

Qendra Alert/Alert.al

Ndonëse rritja e çmimeve në muajin prill u ngadalësua sërish, disa prej ushqimeve bazë kanë vijuar shtrenjtimin me ritme të larta. Të dhënat nga INSTAT bëjnë të ditur se qumështi, djathi, veza, peshku, mishi dhe patatja kanë vijuar rritjen me ritme dyshifrore.

Bulmeti është bërë pothuajse i papërballueshëm për pjesën më të madhe të familjeve shqiptare dhe rritja e tij nuk po ndalet.

Në prill, grupi “Qumësht, djathë dhe vezë” u shtrenjtua me 15.5%, pas një zgjerimi prej 17.1% në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Operatorët kanë pohuar se kostot e tyre janë rritur për shkak të lëndës së parë, mungesës së fuqisë punëtore që ka ulur nivelin e grumbullimit të qumështit të papërpunuar si dhe politikave fiskale që ulën nivelin e TVSH-së së rimbursuar.

Produktet e qumështit madje janë më të shtrenjta edhe se rajoni, duke bërë që të shtohet konkurrenca nga importi.

Mishi është produkti tjetër bazë që sa vjen e po kushton më shumë në buxhetin familjeve. Në prill, sipas INSTAT, indeksi vjetor i këtij grupi u rrit me 12.3%, nga 7.8% që ishte ndryshimi vjetor në të njëjtin muaj të një viti më parë.

Ashtu si në rastin e qumështit, shtrenjtimi është i lidhur me problemet që po kalon blegtoria në vend, duke nxitur importet.

Të dhënat e tjera të INSTAT treguan se për muajt e parë të vitit, nga gupet e ushqimeve rritje kanë pësuar vetëm importet që lidhen me produktet nga kafshët, të tilla si bulmeti dhe mishi.

Rritja e importeve në këto produkte po vjen si rrjedhojë e krizës që po kalon blegtoria e vendase ku numri i kafshëve po tkurret me shpejtësi në fermat e vogla si rrjedhojë e pakësimit dhe plakjes së popullsisë në zonat rurale. Mungesa e prodhimit vendas ka bërë që çmimet e bulmetit të rriten me ritmet shumë të larta vitin e fundit. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Rritja e çmimeve është ngadalësuar në muajin prill, dukë reflektuar bazën e lartë të një viti më parë. Tendenca është ndikuar më së shumti nga rënia e çmimeve të karburanteve, që në të njëjtën periudhë të një viti më parë ishin rreth 240 lekë për litër, ndërsa këtë vit kanë zbritur poshtë 180 lekëve, Por, çmimet e ushqimeve vijojnë të mbeten të shtrenjta, duke dhënë ndikimin kryesor në inflacion.

Sipas INSTAT Indeksi i Çmimeve të Konsumit në muajin Prill 2023, arriti 114,7 kundrejt muajit Dhjetor 2020.

Ndryshimi vjetor i indeksit të çmimeve të konsumit në muajin Prill 2023 është 4,6%, një vit më parë ky ndryshim ishte 6,2%. Ndryshimi mujor i indeksit të çmimeve të konsumit në muajin Prill 2023, krahasuar me Mars 2023 është 0,03%.

Ndikimi i grupeve kryesore në ndryshimin vjetor të indeksit të çmimeve të konsumit. Rritja vjetore e çmimeve në muajin Prill është ndikuar kryesisht nga grupi “Ushqime dhe pije joalkoolike” me +3,43 pikë përqindje, pasuar nga grupi “Mobilje, pajisje shtëpie dhe mirëmbajtje e shtëpisë” me +0,48 pikë përqindje.

Çmimet e grupit “Qira, ujë, lëndë djegëse dhe energji” me +0,44 pikë përqindje. Çmimet e grupeve “Hotele, kafene dhe restorante” dhe “Mallra dhe shërbime të ndryshme” me +0,20 pikë përqindje secili. Çmimet e grupit “Pije alkoolike dhe duhan” me +0,19 pikë përqindje. Çmimet e grupit “Veshje dhe këpucë” me +0,14 pikë përqindje. Çmimet e grupeve “Shëndeti”, “Argëtim dhe kulturë” dhe “Shërbimi arsimor” me +0,06 pikë përqindje secili. Çmimet e grupit “Komunikimi” kanë kontribuar me +0,04 pikë përqindje. Çmimet e grupit “Transporti” me -0,71 pikë përqindje.

Ndryshimet vjetore të grupeve kryesore: Krahasuar me muajin Prill 2022, rritja më e madhe e çmimeve vërehet në grupin “Ushqime dhe pije joalkoolike” me 9,6%, pasuar nga grupet “Mobilje, pajisje shtëpie dhe mirëmbajtje e shtëpisë” me 6,7%, “Hotele, kafene dhe restorante” me 4,5%, “Veshje dhe këpucë” me 3,9%, “Pije alkoolike dhe duhan” me 3,8%, “Mallra dhe shërbime të ndryshme” me 3,6%, “Argëtim dhe kulturë” me 2,4%, “Qira, ujë, lëndë djegëse dhe energji” me 2,3%, “Shërbimi arsimor” me 2,1%, “Shëndeti” me 1,4% dhe “Komunikimi” me 1,2%.

Nga ana tjetër çmimet e grupit “Transporti” shënoi ulje me 10,7%. Brenda grupit të ushqimeve çmimet e nëngrupit “qumësht, djathë dhe vezë” u rritën me 15,5%, pasuar nga nëngrupet “peshk” me 13,5 %, “mish” me 12,3%, “zarzavate përfshirë patatet” me 10,7%, “fruta” me 7,7%, “bukë dhe drithra” me 5,6%, “sheqer, reçel, mjaltë, çokollata dhe mbëlsira” me 4,9%.

Ndryshimet mujore të grupeve kryesore: Krahasuar me muajin Mars 2023, çmimet e grupit “Mobilje, pajisje shtëpie dhe mirëmbajtje e shtëpisë” u rritën me 0,9%, pasuar nga grupet “Mallra dhe shërbime të ndryshme” me 0,6%, Pije alkoolike dhe duhan” dhe “Argëtim dhe kulturë” me 0,5% secili, “Hotele, kafene dhe restorante” me 0,4%, “Shëndeti” me 0,3%, “Komunikimi” me 0,2%, “Veshje dhe këpucë” dhe Shërbimi arsimor” me 0,1% secili. Nga ana tjetër, çmimet e grupit “Transporti” u ulën më 1,1%, pasuar nga grupi “Ushqime dhe pije joalkoolike” me 0,2%. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Rënia e fortë e euros dhe emigrimi i popullsisë ka ngadalësuar eksportet e bimëve mjekësore.

Për periudhën janar-mars sipas të dhënave të INSTAT eksportet e grupit “Farat vajore, bimët industriale apo medicinale, ushqim për kafshët” u ulën 8,3% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Për vitin 2023 rënia e eksporteve të këtij grupi është më e fortë se muajt janar-mars 2020, ku muaji mars përkoi me nisjen e pandemisë së Covid-19. Në 3 mujorin e parë të 2020-s eksportet e bimëve medicinale ranë rreth 2% krahasuar me periudhën janar-mars 2019.

Ndërsa në peshën neto eksportet e bimëve medicinale për janar-mars 2023 janë rritur rreth 2,3% më shumë se e njëjta periudhë e 2022-t.

Shoqata e bimëve medicinale dhe aromatike thekson se faktorët kryesore që kanë ndikuar në ngadalësimin e eksporteve janë zhvlerësimi i monedhës euro dhe ulja e popullsisë së zonave malore, që kanë prekur mbledhjen e bimëve medicinale.

Filip Gjoka kryetari i shoqatës pohoi më herët se humbjet e kompanive për çdo transaksion me vlerë 50,000 euro arrijnë 10% krahasuar me vjet për shkak të rënies së euros.

Përfaqësuesit e shoqatës gjithashtu ngrenë shqetësimin për edhe problematikën e emigracionit të popullsisë, por edhe të largimit të banorëve të zonave rurale drejt atyre urbane. Problemi i mprehtë i mungesës së punonjësve ka detyruar edhe sektorin e bimëve medicinale t’i kthejë sytë nga vendet aziatike. Rreth 29 punonjës nga India pritet të vijnë në muajt maj-qershor për t’u punësuar në fabrikat e përpunimit të bimëve mediciale.

Kompanitë janë duke shqyrtuar mundësinë për përfshirjen e punonjësve të huaj edhe në sektorin e mbledhjes së bimëve në zonat malore.

Për periudhën janar-mars 2023 sipas të dhënave të INSTAT 28% e eksporteve të grupit “Farat vajore, bimët industriale apo medicinale, ushqim për kafshët” kishin destinacion Gjermaninë, 29% e tyre u eksportuan në SHBA, pjesa tjetër në Turqi, Greqi etj.

Ashtu si edhe në vitet e mëparshme, edhe për 2023 kërkesa për bimë medicinale sipas kompanive eksportuese është e lartë në tregjet e huaj. Eksportet kryesohen nga artikuj, si: sherebela, rigoni, bima e trumzës, rozmarinë dhe dëllinjë e zezë. Çmimi i dëllinjës së zeza që prodhon xhinin është rritur 30%. Kërkesë e shtuar këtë vit për të gjitha llojet e bimëve është shënuar edhe në Japoni. (Monitor)

Qendra Alert/Alert.al

Banka Botërore në raportin ekonomik për Ballkanin Perëndimor vuri në dukje se kriza e krijuar i përkeqësoi stimujt për fermerët, të cilët janë baza e sigurisë afatgjatë për prodhimin e ushqimit.

Në një analizë krahasuese, e cila ilustrohet ne grafikun e mëposhtëm, BB referoi se, Shqipëria kishte mbështetjen më të ulët për fermerët, me vetëm 0.3 për qind të PBB-së më e ulëta në Rajon.

Të gjitha qeveritë në Ballkan gjatë krizës së çmimeve vitin e fundit u përqendruan në uljen e inflacionit për të gjithë konsumatorët përmes kontrollit të çmimeve të ushqimeve. Mali i Zi aplikoi ulje të taksave, Maqedonia e Veriut, ulje të taksave dhe kufizim të eksportit, Serbia reduktim të tarifave të eksportit, ndërsa Shqipëria synon kontroll të çmimeve me borde qeveritare.

Shumica e masave në Rajon synuan mbështetjen ndaj të varfërve, ndërkohë që qeveritë përkeqësuan stimujt afatgjatë për fermerët, duke ulur kështu potencialin e rritjes së bujqësisë dhe duke ndikuar në rritjen afatgjatë të çmimeve të ushqimeve.

Bosnja dhe Hercegovina dhe Kosova ofruan fonde shtesë të konsiderueshme për fermerët, mesatarisht 0.33 për qind të PBB-së.

Mbështetja për fermerët në Shqipëri dhe Mal të Zi ishte më e vogël. Në Maqedoninë e Veriut dhe Serbi, fermerët nuk morën mbështetje shtesë, kryesisht për shkak se ata tashmë ishin mbështetur mirë përmes programeve të rregullta buxhetore.

Mbështetja e sektorit bujqësor si pjesë e PBB-së në Ballkanin Perëndimor (0.3 deri në 1.3 për qind) është përgjithësisht më e lartë se ajo në BE (0.4 për qind), ndërsa fermerët në shumicën e vendeve, përveç Shqipërisë, marrin mbështetje të krahasueshme si BE edhe në vite te zakonshme.

Çmimet globale dhe lokale të ushqimeve parashikohen të qëndrojnë të larta edhe gjatë 2023 dhe 2024. Edhe pse indeksi i Çmimeve të Ushqimit të Bankës Botërore ra me 12 për qind në tremujorin e tretë të 2022 pasi arriti një nivel të lartë historik në prill 2022, ai mbetet pothuajse 20 për qind më i lartë se një vit më parë, e cila është e lartë për standardet historike.

Lufta, ndryshimet klimatike dhe kostoja e inputeve mund t’i mbajnë çmimet e ushqimeve të larta në vijimësi. Vazhdimi i luftës në Ukrainë mund të krijojë një hendek eksporti prej 35 milionë tonësh drithëra dhe fara vajore në vitin e marketingut, teksa fenomeni i motit “El Nino” mund të shkaktojë thatësira në Azinë Jugore dhe Juglindore dhe Afrikë.

Ndaj mbështetja e prodhimit bujqësor shihet si siguria më e lartë për ti ballë sfidave në furnizimin e rregullt dhe me kosto të përballueshme të ushqimit.

Qendra Alert/Alert.al